دلایل کمردرد بسته به شرایط مختلف متفاوت است. باتوجه‌به علائم، زمان شروع کمردرد، شرایط بدتر شدن و بهترشدن و طول مدت کمردرد، می‌توانیم علت آن را حدس بزنیم. گاهی تصویربرداری‌های مختلف برای تأیید تشخیص ضروری است. درمان کمردرد به علت آن بستگی دارد و از درمان تسکینی ساده تا جراحی می‌تواند متفاوت باشد.
کمردرد، یکی از مشکلات رایج مراجعین به درمانگاه است. تقریباً بیشتر خانم‌ها، در دوران زندگی خود کمردرد را تجربه می‌کنند. آقایان نیز مخصوصاً درصورتی‌که شیوه نشستن درست را رعایت نکنند به کمردرد مبتلا می‌شوند. گاهی بلندکردن یک جسم سنگین می‌تواند شروع کمردرد باشد. گاهی بارداری برای یک خانم، با بزرگ‌شدن شکم و قوس دادن به کمر، می‌تواند باعث کمردرد شود.
بیشتر بخوانید: خطرات دیابت بارداری چیست؟
در ادامه دلایل کمردرد را بررسی می‌کنیم و تشخیص و راهکار درمانی هر یک را بیان می‌کنیم.
دلایل کمردرد
اسپاسم عضلانی
اسپاسم یا گرفتگی عضله، با درد شدید عضله همراه است. علت اسپاسم عضله می‌تواند شرایط مختلفی باشد. گاهی یک حرکت ورزشی سنگین می‌تواند باعث اسپاسم عضله شود. گاهی به دلیل کمبود یک‌سری مواد مغذی بدن مانند زینک یا منیزیم، گرفتگی عضله به وجود می‌آید. به طور فیزیولوژیک در بعضی شرایط مانند بارداری اسپاسم عضلانی بیشتر مشاهده می‌شود.
گرفتگی عضله در ورزشکاران با یک حرکت ورزشی شدید و یا کسانی که بعد از مدت طولانی ورزش کنند نیز مشاهده می‌شود.
گاهی تغییر دمای ناگهانی محیط می‌تواند باعث اسپاسم عضلات کمر شود.
تشخیص اسپاسم عضله به کمک معاینه و شرح‌حال است. معمولاً شخصی که دچار اسپاسم عضلات کمر شده است، درد کمر محدود دارد و این درد به پاها تیر نمی‌کشد و به جایی انتشار ندارد. این درد محدود معمولاً با استراحت عضله و درمان موضعی با پمادهای مخصوص بهتر می‌شود. چسب درد نیز در داروخانه‌ها موجود است که به بهبود این نوع کمردرد کمک می‌کند. درصورتی‌که اسپاسم عضله به‌صورت مکرر در شما روی می‌دهد بهتر است از مکمل ویتامین و مینرال استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: مولتی ویتامین را چه زمانی باید مصرف کنیم؟
دیسک کمر از رایج‌ترین دلایل کمردرد
دیسک کمر، در واقع بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌های کمر است که بعد از سن ۲۹ سالگی تا میان‌سالی مشاهده می‌شود. زمانی که به دلیل فشاری که به مهره‌های کمر وارد می‌شود، دیسک مهره از جای اصلی خود جابه‌جا شود، این جابه‌جایی به اعصاب موجود در ستون فقرات فشار وارد می‌کند. فشار وارده به اعصاب باعث ایجاد کمردرد می‌شود. این درد کمر در مسیر عصب به سمت پا حرکت می‌کند؛ بنابراین در این موارد انتشار درد به سمت پا را می‌بینیم و شما احساس می‌کنید دردی از کمرتان به سمت پایتان تیر می‌کشد.
بر اساس اینکه این دیسک کمر کدام عصب کمر را درگیر کند، مسیری که تیر می‌کشد متفاوت است. برای مثال ممکن است عصب مسیری تا داخل ران طی کند و درد به سمت داخل ران تیر بکشد. ممکن است عصب تا روی پا و روی انگشت شصت پا طی مسیر کند و درد در این مسیر انتشار یابد.
گاهی دیسک کمر به حدی بیرون‌زدگی دارد که می‌تواند مسیر اعصاب را به‌کلی دچار اختلال کند و باعث گزگز دست و پا شود و حتی گاهی باعث اختلال در دفع مدفوع و بی‌اختیاری مدفوع و ادراری می‌شود.
درد دیسک کمر معمولاً یک‌طرفه است. گاهی رفلکس‌های تاندونی از بین می‌روند و یا ضعیف می‌شوند.
درد دیسک کمر می‌تواند بعد از یک حرکت ناگهانی شروع شود، چند روز باقی بماند و سپس خودبه‌خود بهبود یابد. گاهی نیز پارگی دیسک کمر اتفاق می‌افتد. در صورت عدم درمان دیسک کمر و بیرون‌زدگی شدید آن، دیسک کمر پاره می‌شود. این پارگی درد بسیار شدید و غیر قابل تحملی ایجاد می‌کند. به‌طوری‌که تنها با جراحی اورژانسی درمان می‌شود.
تشخیص دیسک کمر، به کمک تصویربرداری MRI است؛ اما تا حدود زیادی به کمک علائم درد و انتشار به پا، می‌توان آن را حدس زد.
یک سری تست‌هایی وجود دارد که به کمک آن می‌توان به‌راحتی و بدون تصویربرداری دیسک کمر را تشخیص داد.
تست لازک: اگر شخصی به حالت خوابیده به پشت باشد و یکی از پاهایش را بالا بیاورد و دردی در کمر ایجاد شود، تست لازک مثبت می‌شود و نشان‌دهنده دیسک کمر است.
درمان دیسک کمر، بیشتر به‌صورت درمان تسکینی است. حالت نشستن و خوابیدن باید اصلاح شود. در کنار درمان تسکینی، درصورتی‌که درگیری عصب بسیار بالا رود و گزگز کردن پاها مشاهده شود، بهترین درمان جراحی است. در اتاق عمل، متخصص به کمک ابزاری مهره‌ها را فیکس می‌کند و فشار دیسک را از روی عصب برمی‌دارد.
بدخیمی‌ها
یکی از دلایل کمردرد، بدخیمی است. بدخیمی‌ها و توده‌ها می‌توانند با فشار به اعصاب کمر باعث ایجاد کمردرد بشوند. گاهی اولین علامت عصبی از یک سرطان، کمردرد است. هر سرطانی که توان متاستاز به ستون فقرات را داشته باشد، باعث کمردرد می‌شود.
سرطان‌های زیر بیشتر از همه می‌توانند باعث متاستاز به ستون فقرات شوند:
- پستان
- ریه
- پروستات
- تیروئید
- کلیه
- دستگاه گوارش
- میلوم مولتیپل
- لنفوم
کمردرد زمانی که به علت یک توده یا بدخیمی باشد، یک درد مبهم و خاص ایجاد می‌کند. درد کمر در این موقع دائماً وجود دارد و با استراحت بهتر نمی‌شود و حتی ممکن است شبانه بیمار از کمردرد هنگام خواب شکایت داشته باشد. این موضوع برعکس دیسک کمر است. زیرا دیسک کمر با استراحت، بهبودی در درد احساس می‌شود. گاهی متاستاز به ستون فقرات به حدی باعث ناتوانی و کمردرد می‌شود که در مدت کوتاهی بعد از متاستاز، دیگر فرد توان راه‌رفتن خود را از دست می‌دهد.
برای تشخیص متاستاز سرطانی، سیتی اسکن یا ام ار آی گرفته می‌شود و در تصاویر، درگیری و تخریب مهره‌ها را بدون تغییرات دیسک بین مهره‌ای می‌بینیم.
درمان در این موارد از کمردرد با صلاح دید متخصص انکولوژیست انجام می‌شود و درمان سرطان به درمان کمردرد کمک می‌کند.
دلایل کمردرد در افراد مسن
شکستگی
افراد مسن، معمولاً از پوکی‌استخوان رنج می‌برند. مخصوصاً در خانم‌ها پوکی‌استخوان شدیدتر است که یکی از علل آن یائسگی و کاهش ناگهانی هورمون‌ها است. زمانی که پوکی‌استخوان اتفاق بیفتد، هر گونه ضربه کوچک می‌تواند باعث شکستگی استخوان و آسیب جدی شود. زمین‌خوردن و ضربات آرام هم گاهی باعث شکستگی استخوان می‌شوند پس در افراد مسن که احتمالاً پوکی‌استخوان دارند اگر کمردرد با شروع ناگهانی یا بعد از ضربه ایجاد شد، باید ابتدا یک گرافی ساده از کمر تهیه کرده و پزشک از نظر شکستگی آن را بررسی کند.
آرتروز
یکی دیگر از دلایل کمردرد، می‌تواند آرتروز باشد. آرتروز یا آرتریت روماتوئید، درواقع ازبین‌رفتن مفصل همراه با درد ایجاد می‌کند. شخصی که آرتروز دارد، هنگام حرکت‌دادن مفاصل دچار درد شدید می‌شود. درد کمر در شخصی که آرتروز دارد، با استفاده از مفصل و حرکت‌کردن بدتر می‌شود و با استراحت بهتر می‌شود. درمان آرتروز مکمل‌های ویتامین و مینرال، نرمش مناسب برای تقویت عضلات محافظ مفصل و استراحت دادن به مفصل است.
روماتیسم و کمردرد
معمولاً دلایل کمردرد به همان دلایل بالا محدود می‌شوند؛ اما گاهی بیماری‌های دیگر نیز کمردرد می‌دهند. بیماری‌های زیادی باعث کمردرد می‌شوند که معروف‌ترین آن روماتیسم است. روماتیسم باعث ایجاد درد التهابی در کمر می‌شود. کمردرد در روماتیسم با استفاده از کمر بهتر می‌شود و با استراحت بدتر می‌شود؛ بنابراین در اوایل صبح که بدن استراحت کرده است کمردرد شدیدتر است. البته روماتیسم معمولاً مفاصل بزرگ را درگیر می‌کند و درگیری کمر در آن شیوع بالایی ندارد.
بیماری اسپوندیلیت انیکلوزان
یکی از بیماری‌های روماتیسمی که از دلایل کمردرد در آقایان است، بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان است. این بیماری در آقایان جوان شایع است و با یک تصویربرداری ساده از کمر قابل‌شناسایی است. فوق‌تخصص روماتولوژیست، وظیفه تشخیص و درمان این بیماران را بر عهده دارد. در صورت عدم درمان، دیسک‌های بین مهره‌ای با استخوان یکی می‌شوند و ستون فقرات تحرک خود را از دست می‌دهد.
دردهایی که مربوط به کمر نیستند
گاهی درد کمر می‌تواند ناشی از احشا و ارگان‌های نزدیک کمر باشد. شایع‌ترین عضوی که درد آن به کمر انتشار پیدا می‌کند، کلیه‌ها هستند. درد کلیه‌ها، باعث درد یک‌طرفه یا دوطرفه کمر در دو سمت ستون فقرات می‌شود. گاهی التهاب شدید و عفونت شدید کلیه به حدی درد ایجاد می‌کند که با یک ضربه کوچک به کمر، فرد احساس ناراحتی زیادی می‌کند. اگر معمولاً این درد کمر یک‌طرفه باشد، علامت تشخیصی مهمی برای منبع درد کلیوی است که باید توسط متخصص داخلی دقیق بررسی شود.
سخن پایانی
همان‌طور که دیدید دلایل کمردرد بسیار متفاوت و متنوع هستند. سن کمردرد، در تشخیص علت آن اهمیت بالایی دارد. کمردرد در سن پایین شایع نیست و باید بررسی شود. معمولاً علت کمردرد در افراد جوان اسپاسم عضله است. در افراد میان‌سال بدخیمی می‌تواند بررسی شود. دیسک کمر یکی از شایع‌ترین دلایل کمردرد به‌حساب می‌آید. در افراد مسن، روماتیسم، آرتروز و شکستگی‌های ناشی از پوکی‌استخوان باعث کمردرد می‌شوند.
باتوجه‌به شرح‌حال و زمان شروع کمردرد، دلایل کمردرد توسط پزشک بررسی شده و باتوجه‌به علت آن، درمان مناسب برای شما شروع می‌شود. درمان کمردرد نسبت به علتی که دارد متفاوت است و پاسخ به درمان به مراقب‌های خاصی نیاز دارد. برای مثال دیسک کمر درمان مشخصی ندارد و فقط مراقبت‌ها و فشارنیاوردن به دیسک می‌تواند جلوی بدتر شدن آن را بگیرد و درصورتی‌که بهبود نیابد لازم است جراحی شود.
گودی کمر هم به ستون فقرات فشار میاره و باعث کمردرد میشه