علائم گرمازدگی میتواند شامل تهوع و استفراغ، سرگیجه، سنگینی سر و افت هوشیاری باشد.
بیشتر بخوانید: راههای خانگی درمان سکسکه
گرمازدگی چیست؟
دمای طبیعی بدن ما، حدود ۳۶.۵ تا ۳۷.۵ درجه است. این دما، دمای مرکزی بدن است که برای سلامت تمام ارگانها و عملکرد آنزیمهای درون بدن ضروری است. در دمای کمتر از این دما، بسیاری از آنزیمها غیرفعال میشوند و همچنین در دمای بالاتر نیز عملکرد بدن مختل میشود.
زمانی که گرمازدگی ایجاد میشود، به دلیل دمای بسیار بالا، تعریق زیادی اتفاق میافتد. عرق به جز آب، حاوی الکترولیتهای بدن مانند سدیم است که با ازدستدادن آن در حجم بالا، اختلالاتی در بدن ایجاد میشود. تعریق در حجم پایین بسیار خوب و مفید است و موجب تنظیم دمای بدن میشود؛ اما زمانی که حجم تعریق بالا میرود، باعث ازدستدادن آب و الکترولیتهای ضروری بدن و بروز علائم گرمازدگی میشود.
برای جبران این کمآبی باید آب زیادی نوشیده شود. نوشیدن حجم بالای آب، موجب درد معده و حالت تهوع در این شرایط میشود؛ بنابراین در شرایط گرمازدگی بدن در وضعیتی قرار دارد که کم آب است، دمای بسیار بالا حدود ۴۰ درجه دارد، از علائم گرمازدگی ممکن است حالت تهوع یا سرگیجه به دلیل گرمای زیاد مشاهده شود و همچنین سردرد بسیار شایع است.
علائم گرمازدگی چیست؟
زمانی که به دلیل قرارگیری به مدت طولانی در گرما دچار گرمازدگی میشوید، علیرغم دمای بسیار بالای بدن، هیچگونه تعریقی در شما ایجاد نمیشود. در ابتدای قرارگیری در گرما بدن تعریق فراوان میکند؛ اما بعد از مدتی دیگر عرق نمیکند و گرمازدگی اتفاق میافتد و علائم گرمازدگی بروز میکند.
افزایش دمای بدن فعالیت تمام قسمتهای بدن را دچار اختلال میکند و حتی ممکن است علائم عصبی در شما ایجاد کند. ممکن است ناگهان دچار افت هوشیاری شوید بدون آنکه متوجه شروع آن شوید.
گرمای بالا آستانه تحریک سلولهای عصبی مغز را بالا میبرد. این تحریک بالای سلولهای عصبی موجب علائم عصبی مانند تشنج میشود.
بهطورکلی علائم گرمازدگی بهصورت زیر هستند و ممکن است تعدادی از این علائم گرمازدگی در شما ایجاد نشود و وجود همه علائم گرمازدگی برای تشخیص گرمازدگی ضروری نیست:
- تهوع
- استفراغ
- احساس سنگینی سر
- سردرد
- سرگیجه
- افت هوشیاری
- تشنج
- کما
اگر هریک از علائم گرمازدگی بالا را داشتید بهتر است برای مدیریت گرمازدگی به پزشک مراجعه کنید. اگر هریک از نزدیکانتان دچار افت هوشیاری در اثر گرمازدگی شد فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
اگر شخصی دچار گرمازدگی شد، چگونه میتوانیم به او کمک کنیم؟
در صورت تشخیص گرمازدگی باید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. بعد از تماس با اورژانس برای خنککردن شخص گرمازده و کاهش دمای بدن او کمک کنید.
۱. لباسها را تا جای ممکن کم کنید
لباسهای زیاد و تنگ، کروات، لباسهای گرم، همگی جلوی خنکشدن بدن را میگیرند و باعث افزایش دمای بدن میشوند. سعی کنید تا جای ممکن لباسها را کم کنید.
۲. قراردهی در مکان خنک
شخص گرمازده را به محل خنکی ببرید. اگر در خیابان هستید و هوا گرم است تا زمان رسیدن اورژانس شخص گرمازده را به محلی که سایه باشد ببرید. سعی کنید او را باد بزنید تا هوای اطرافش تا جای ممکن خنک شود.
۳. بدن فرد گرمازده را خنک کنید
بدن فرد گرمازده بسیار داغ است و گاهی دمای بدن او تا ۴۰ درجه هم میرسد. سعی کنید تا جای ممکن او را خنک کنید. زیر بغل، کشاله ران، زیر گردن و کمر محلهایی هستند که با شستن آنها و خنککردن این نقاط، بهراحتی میتوانید دمای بدن را پایین بیاورید.
۴. شخص گرمازده را به محل خلوتی ببرید
هرچه دور این شخص شلوغتر باشد، تهویه هوا سختتر میشود. سعی کنید تا جای ممکن دور او را خلوت نگه دارید یا اگر امکان آن را ندارید، بیمار را به محل خلوتی منتقل کنید و در آنجا منتظر رسیدن اورژانس بمانید.
علاوه بر درمان گرمازدگی بهتر است راههای پیشگیری از گرمازدگی را نیز بدانید تا بتوانید از آن جلوگیری کنید.
چگونه از ابتلای به گرمازدگی پیشگیری کنیم؟
- بهتر است در محلهای گرم، مراقب کودکان و سالمندان باشیم.
- برای پیشگیری از گرمازدگی لباسهای مناسب و خنک بپوشید سعی کنید از لباس نخی با رنگ روشن استفاده کنید. رنگهای تیره باعث جذب بیشتر گرما میشوند و به تعادل دمایی بدن کمکی نمیکنند.
- از کلاه لبهدار مناسب و عینک استفاده کنید.
- برای جلوگیری از آسیب به پوست از ضدآفتاب با spf مناسب استفاده کنید.
- هنگامی که در شرایط گرما قرار میگیرید از نوشیدنی با الکترولیت استفاده کنید؛ مانند آبمیوه و در صورت احساس گرمازدگی و حالت تهوع و سردرد، میتوانید از نوشیدنی ORS استفاده کنید. این نوشیدنی حاوی الکترولیت است که آن را میتوانید از داروخانه تهیه کنید.
- مصرف آب در شرایطی که دمای هوا بالا باشد میتواند باعث پیشگیری مؤثری از گرمازدگی شود. کمآبی، بدن را مستعد گرمازدگی میکند.
- برای پیشگیری از گرمازدگی تا جای ممکن از حضور در محلهای گرم با تجمع بالا خودداری کنید. درصورتیکه در این محلها هستید دست و صورت و گردن خود را مدام بشویید و خود را باد بزنید. سعی کنید با بادزدن خود موجب گردش هوای اطراف خود شوید تا دمای بدنتان کمتر شود.
یکی از فاکتورهای مؤثر در شروع گرمازدگی، دما و رطوبت هوا است. هرچه رطوبت هوا بالاتر باشد، قطرات تعریق بدن سختتر میتوانند تبخیر شوند و دمای بدن بالاتر میرود. عرقکردن و تبخیر آن به خنکی بدن کمک میکند و همین تبخیر باعث کاهشیافتن دمای پوست میشود. اکنون شرایطی را تصور کنید که به دلیل رطوبت بسیار بالای هوای اطراف عرق بدن نتواند تبخیر شود، همین عامل دمای بدن را افزایش میدهد.
چه کسانی بیشتر مستعد گرمازدگی هستند و باید مراقب آنها باشیم؟
نوزادان با سن بسیار پایین و افراد مسن بالای ۶۵ سال بیشتر مستعد گرمازدگی هستند.
اگر فردی با بیماری زمینهای قلبی، ریهای، بیماری کلیه، چاقی و یا کموزنی، فرد الکلی، بیماری روانی، دیابت و هر بیماری دیگری در اطراف خود دارید باید بیشتر مراقب این افراد باشید تا جای ممکن در محلهای شلوغ حضور پیدا نکنند.
داروهای زیر احتمال گرمازدگی را بالا میبرند. در صورت مصرف این داروها حتماً تحتنظر متخصص باشید و نکات مفید در پیشگیری از گرمازدگی را رعایت کنید:
- آنتیهیستامین
- قرص رژیمی
- آرامبخش
- داروی محرک
- داروی تشنج
- داروی فشارخون
- داروهای قلبی
- داروهای بیماریهای اعصاب و روان
جمعبندی
گرمازدگی، به معنای افزایش دمای بدن تا ۴۰ درجه به دلیل گرمای بالا و تهویه نامناسب است.
گرمازدگی میتواند علائم مختلفی داشته باشد که درمان گرمازدگی نسبت به علائمی که دارد متفاوت است. علائم گرمازدگی شامل سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و حتی تشنج و کما است.
به دلیل خطرناک بودن گرمازدگی بهتر است از بهوجودآمدن این شرایط جلوگیری کنید. لباس مناسب، استفاده از کلاه، شستن صورت و بادزدن خود، نوشیدنی مناسب در فصل گرما، جلوگیری از رفتن به محلهای شلوغ همگی میتواند در پیشگیری از گرمازدگی مناسب باشند.
در صورت شک به گرمازدگی باید با اورژانس تماس بگیرید و اقداماتی مانند کمکردن لباس و بردن شخص به محل آرام و خنک را بهسرعت انجام دهید. تا رسیدن اورژانس سعی کنید با حفظ آرامش شخص گرمازده را به کمک آب یا یخ و بادزدن خنک نگه دارید.
