بعضی از آقایان ممکن است درد و یا تغییر خاصی در بیضه خود احساس کنند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مطلب از مجله سلامتی نبض درباره علائم سرطان بیضه صحبت کنیم. قبل از ارائه علائم سرطان بیضه، کمی درباره این اندام صحبت خواهیم کرد.
بیشتر بخوانید: افزایش موهای زائد در خانم‌ها + دلایل و درمان
بیضه چیست؟
بیضه‌ها دو عضو بیضی‌شکل در زیر آلت تناسلی آقایان و بیرون از بدن قرار دارند. بیضه دستگاه تولیدمثلی آقایان است و محل ساخت و ذخیره اسپرم‌ها است. اسپرم همان سلولی است که برای باروری آقایان استفاده می‌شود.
چرا بیضه‌ها در خارج از بدن قرار دارند؟
اسپرم‌ها برای تحرک کافی نیاز به دمای متعادل محیطی دارند. دمای مرکزی بدن ۳۷ درجه است. در این دما بیضه‌ها غیرفعال می‌شوند و هیچ سلولی ساخته نمی‌شود. برای همین، بیضه‌ها قبل از تولد جنین به بیرون از بدن منتقل می‌شوند تا هم‌دمای محیط شود و آسیب نبیند.
اگر بعد از تولد نوزاد، بیضه در داخل بدن مانده باشد چه می‌شود؟
در مواردی که بیضه‌ها درون بدن باقی بماند، فقط یک زمان محدودی برای جراحی نوزاد و بیرون آوردن بیضه وجود دارد در غیر این صورت بیضه‌ها برای همیشه از کار می‌افتند.
چرا بیضه‌ها حرکت می‌کنند؟
همچنین بیضه‌ها قابلیت تحرک و دورشدن از بدن و همچنین نزدیک‌شدن به بدن را دارند. این تحرک توسط عضله احاطه‌کننده بیضه انجام می‌شود. زمانی که دمای بدن بسیار گرم می‌شود این عضله به‌شدت شل می‌شود و بیضه‌ها را تا جای ممکن از بدن دور می‌کند و برعکس زمانی که دما بسیار سرد است عضله اطراف بیضه با انقباض خود بیضه را به بدن نزدیک می‌کند تا گرم‌تر شود و آسیب نبیند. تمام این فرایندها اهمیت کار بیضه در بدن آقایان را نشان می‌دهد.
چرا ضربه به بیضه بسیار دردناک است؟
بیضه‌ها در محیط احاطه شده اسکلتی نیستند و به‌شدت آسیب‌پذیرند. تمام بخش‌های مهم و حیاتی بدن درون حفاظی از اسکلت قرار دارند؛ اما بیضه‌ها از این قانون پیروی نمی‌کنند؛ بنابراین وظیفه حفاظت از آنها در برابر ضربه‌خوردن به عهده خود شماست.
ضربات هرچند آرام می‌توانند به‌شدت دردناک باشند. این حس درد نشان‌دهنده عصب‌رسانی غنی بیضه است. اگر بیضه‌ها چنین سیستم عصب‌رسانی و حس درد قوی نداشتند ممکن بود به‌سرعت ضربه خورده و آسیب ببینند. همین حس درد زیادی که در آنها وجود دارد موجب دقت بیشتر شما در حفاظت از بیضه در مقابل ضربات است. در نتیجه وظیفه اصلی بیضه‌ها تولیدمثل و ساخت اسپرم است و در صورت آسیب‌دیدن و ضربه‌خوردن، فرد عقیم می‌شود.
سرطان بیضه چیست؟
قبل از پرداختن به علائم سرطان بیضه، ابتدا بهتر است بدانیم سرطان بیضه چیست؟ به رشد بی‌رویه سلولی سرطان گفته می‌شود. سرطان بیضه یکی از سرطان‌های شایع در میان آقایان است. در این نوع سرطان سلول‌های بیضه به میزان زیادی تقسیم می‌شوند و این تقسیم بالای سلولی موجب ایجاد سرطان و گاهی متاستاز می‌شود. سرطان بیضه را باید سریع‌تر تشخیص دهید و برای درمان آن اقدام کنید.
علائم سرطان بیضه چیست؟
در ادامه به برخی از مهم‌ترین علائم سرطان بیضه اشاره خواهیم کرد.
از علائم سرطان بیضه افزایش حجم بیضه و سنگینی آن است
سرطان بیضه با افزایش تقسیم سلول‌های بیضه، باعث افزایش حجم بیضه و سنگینی آن می‌شود. بیضه بزرگ می‌شود، حجیم می‌شود و گاهی دچار درد می‌شود.
تغییر در بافت پستان از علائم سرطان بیضه
به دلیل تغییرات هورمونی ممکن است بافت پستان آقایان تغییر شکل پیدا کند، حساس شود، دردناک شود یا اندکی متورم شود.
درد در ناحیه زیر شکم و آلت تناسلی
از علائم سرطان بیضه گاهی احساس درد و ناراحتی در زیر شکم است و ممکن است آلت تناسلی نیز دچار درد شود.
بزرگ‌شدن کیسه بیضه از علائم سرطان بیضه
سرطان بیضه ممکن است باعث جمع‌شدن مایع درون کیسه بیضه شود. این تجمع مایع، کیسه بیضه را بزرگ و کشیده می‌کند.
نامتقارن شدن بیضه‌ها
سرطان بیضه معمولاً یک‌طرفه است و علائم آن یک بیضه را درگیر می‌کند. گاهی یکی از بیضه‌ها افزایش یا حتی کاهش سایز دارند.
تمام این علائم سرطان بیضه نشان‌دهنده تقسیم سلول‌های بیضه است و لازم است فوراً به اورولوژیست مراجعه کنید.
دلیل سرطان بیضه چیست؟
سرطان، رشد بی‌رویه سلولی است و اغلب موارد هیچ دلیل مشخص و منطقی ندارد.
اما یک‌سری شرایطی وجود دارند که احتمال ایجاد سرطان بیضه را بیشتر می‌کنند.
بیضه‌های نهفته درون شکم
مهم‌ترین دلیل، بیضه‌های نهفته درون شکم است. کودکانی که بیضه نهفته دارند و دیر متوجه این مشکل می‌شوند بیشتر مستعد سرطان بیضه هستند. دمای بالای بدن برای بیضه‌ها ضرر دارد و می‌تواند باعث تکثیر بیش از حد و سرطانی شدن آن شود.
ژنتیک
علت دیگر ژنتیک است. تحقیقات نشان داده در اکثر سرطان‌ها ژنتیک و وراثت نقش مهمی دارد به‌طوری‌که اگر یکی از نزدیکان شما سرطان بیضه داشته باشد، احتمال سرطان در شما بیشتر است.
سن
سن، یکی از فاکتورهای مؤثر در ایجاد سرطان است به‌طوری‌که هرچه سن بیشتر شود احتمال سرطان بیضه بالاتر می‌رود.
سرطان بیضه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
معاینه
تشخیص سرطان بیضه در مرحله اول به کمک معاینه است. می‌توانید در منزل خودتان هنگام استحمام، بیضه خود را معاینه کنید. هر گونه لمس توده و یا سختی در بیضه، نشان‌دهنده سرطان است. گاهی تورم و یا درد بیضه به حدی واضح است که شما مشکوک به وجود بیماری می‌شوید و به پزشک مراجعه می‌کنید. با معاینه می‌توان علائم سرطان بیضه را تشخیص داد.
نمونه‌برداری
مشاهده هر علامت مشکوکی از سرطان بیضه توسط پزشک، باعث شک به وجود سرطان می‌شود و تأیید تشخیص به کمک نمونه‌برداری از بافت بیضه قطعی می‌شود. نمونه‌برداری یا بیوپسی از بیضه در بیمارستان انجام می‌شود؛ بنابراین بعد از شک به سرطان در درمانگاه شما به بیمارستان ارجاع داده می‌شوید تا بررسی‌های تکمیلی قطعی برای شما انجام گردد. پس علائم سرطان بیضه اولین قدم در تشخیص است و سپس بیوپسی از بیضه تشخیص را تأیید می‌کند و درمان باید در سریع‌ترین زمان ممکن شروع شود.
نمونه‌ای که از بیضه برداشته می‌شود در محیط آزمایشگاه زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود.
انواع سرطان بیضه
دو نوع مختلف سرطان بیضه وجود دارد. سمینوما و غیر سمینوما.
سمینوما
این نوع از سرطان بیضه در همه گروه‌های سنی دیده می‌شود. میزان متاستاز این نوع از سرطان بیضه نسبت به نوع دیگر کمتر است.
غیر سمینوما
این نوع سرطان بیضه از همان ابتدای نوزادی شروع می‌شود و در سنین بالا دیده نمی‌شود.
برای تشخیص نوع سرطان بیضه انجام نمونه‌برداری از بیضه و مطالعه آزمایشگاهی لازم است و بدون مطالعه میکروسکوپی امکان تشخیص سرطان بیضه وجود ندارد.
چگونه سرطان بیضه درجه‌بندی می‌شود؟
سرطان‌ها بر اساس حد و مرزی که دارند درجه‌بندی می‌شوند. این درجه‌بندی احتمال متاستاز و پخش سرطان در بدن را نشان می‌دهد. درجه‌بندی سرطان به کمک سی‌تی‌اسکن انجام می‌شود. میزان متاستاز سرطان بررسی می‌شود. گاهی پزشکان برای بررسی میزان عود و درجه‌بندی تومور از مارکرهای خونی استفاده می‌کنند. درجه تومور به کمک اعداد رومی مشخص می‌شود. تومور با درجه صفر کمترین متاستاز را دارد. تومور با درجه ۳ بیشترین متاستاز را دارد. به کمک این سیستم می‌توان میزان بهبودی بیمار و شرایط او را پیش‌بینی کرد.
درمان سرطان بیضه چگونه انجام می‌شود؟
اولین قدم برای درمان سرطان بیضه بررسی میزان تهاجم توده سرطانی است.
جراحی بیضه
اگر این تومور تهاجم به بافت اطراف نداشته باشد، به‌راحتی به کمک جراحی و برداشتن بیضه می‌توان آن را درمان کرد.
گاهی باتوجه‌به نظر شخصی مریض پس از جراحی و برداشتن بیضه به کمک گذاشتن یک بیضه مصنوعی، ظاهر طبیعی بیضه‌ها نیز بعد از عمل حفظ می‌شود.
جراحی بیضه و غدد لنفاوی
اگر تهاجم به غدد لنفاوی اطراف نیز وجود داشته باشد علاوه بر برداشتن بیضه‌ها باید غدد لنفاوی نیز برداشته شود.
درصورتی‌که غدد لنفاوی برداشته شود چه مشکلاتی ایجاد می‌شود؟
غدد لنفاوی بدن نقش مؤثری در بخش دفاعی و ایمنی بدن بر عهده دارند. اما اگر این غدد لنفاوی برداشته شوند، بدن دچار نقص ایمنی نمی‌شود. در مواقعی که متاستاز رخ‌داده و سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی راه پیدا کرده باشند بهترین راه‌حل برداشتن غدد لنفاوی است.
پس از برداشت غدد لنفاوی ممکن است انزال برگشتی رخ دهد. انزال برگشتی به این معناست که به دلیل آسیب اعصاب حین عمل، مایع منی به داخل مثانه بازمی‌گردد و هنگام ارگاسم مایع منی خارج نمی‌شود. در انزال برگشتی آقایان به ارگاسم می‌رسند؛ اما به دلیل عدم خروج مایع منی امکان بچه‌دارشدن برای آنها به‌صورت طبیعی وجود ندارد و در صورت نیاز به بچه‌دارشدن لازم است اسپرم از ادرار آنها در آزمایشگاه جداسازی و با روش‌هایی مانند ivf بارداری انجام شود.
پرتودرمانی و شیمی‌درمانی
اگر این تهاجم به سایر بخش‌های بدن نیز وجود داشته باشد علاوه بر جراحی پرتودرمانی و شیمی‌درمانی نیز انجام می‌شود که به صلاحدید پزشک متخصص قبل یا بعد از جراحی انجام می‌شود.
در روش پرتودرمانی پرتوهای پر انرژی به بافت بیضه تابانیده می‌شود و سلول‌های سرطانی از بین می‌رود. پرتودرمانی می‌تواند بیضه سالم را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد و حتی قابلیت اسپرم‌سازی آن را کاملاً از بین ببرد. به همین دلیل قبل از پرتودرمانی درباره روش‌های ذخیره اسپرم می‌توان مشاوره گرفت.
در روش شیمی‌درمانی نیز به کمک تزریق داروهای خاص شیمی‌درمانی سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند.
مشکلات و عوارض بعد از پرتودرمانی چیست؟
بعد از پرتودرمانی ممکن است سطح پوست آسیب ببیند. این آسیب سطح پوست می‌تواند به‌صورت قرمزی و ظاهری شبیه به آفتاب‌سوختگی داشته باشد. گاهی پرتودرمانی باعث کسالت و خستگی می‌شود. عوارض گوارشی مانند اسهال نیز به‌صورت شایعی دیده می‌شود که همه این مشکلات بعد از پایان پرتودرمانی بهبود میابد.
عوارض شیمی‌درمانی چیست؟
شیمی‌درمانی عوارض زیادی دارد؛ زیرا با تزریق داخل عروقی مواد شیمی‌درمانی، سلول‌های مختلف بدن با این مواد قوی مواجه می‌شوند و موجب آسیب به برخی سلول‌ها از جمله سلول‌های مو و ریزش مو می‌شود. سایر عوارض شیمی‌درمانی، زخم‌شدن دهان، کم‌شدن اشتها، حالت‌تهوع شدید، خونریزی یا کبودی زیر پوست، مشکلات نازایی، کم‌خونی، عفونت و مشکل کلیه است.
به دلیل همین عوارض بسیاری از افراد از شیمی‌درمانی ترس زیادی دارند؛ اما باید بدانید تمام این عوارض موقت هستند و پس از پایان شیمی‌درمانی بهبود می‌یابند؛ اما عقب‌انداختن شیمی‌درمانی باعث مشکلات کشنده و غیرقابل‌جبرانی می‌شود.
جمع‌بندی
سرطان بیضه یکی از سرطان‌های شایع در آقایان است که طی آن سلول‌های بیضه رشد و تکثیر بیش از حد پیدا می‌کنند و اگر در مراحل ابتدایی سرطان بیضه تشخیص داده نشود، ممکن است این سرطان بسیار پیشرفته شود و به بافت‌های نرمال اطراف متاستاز بدهد.
علائم سرطان بیضه شامل بزرگی بیضه، تورم، قرمزی، دردناک بودن و گاهی بزرگی پستان آقایان و تحریک‌پذیری بافت پستان آقایان است. بعد از مشاهده اولین علائم سرطان بیضه برای تشخیص بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از معاینه و شک اولیه به سرطان بیضه، برای شما تصویربرداری می‌نویسد و ارجاع دقیق‌تر به متخصص داده می‌شوید. سایر مراحل تشخیص و درمان زیر نظر متخصص انجام می‌شود. توده باید از نظر سایز و تهاجم بررسی شود. در صورت کوچک‌بودن با جراحی به‌سادگی برداشته می‌شود و در صورت بزرگ‌تر بودن علاوه بر جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی نیز انجام می‌شود.
