اگر شما هم نوزادی دارید، قطعا یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایتان شناخت مراحل رشد نوزاد و اطمینان از رشد به‌موقع کودکتان می‌باشد.
اولین نکته پس از تولد نوزاد، معاینه دقیق توسط پزشک و بررسی رفتار‌های غیرارادی نوزاد است. رفتار‌های غیرارادی نوزاد یا همان رفلکس‌ها مجموعه‌ای از رفتار‌ها هستند که به‌صورت غیرارادی توسط نوزاد انجام می‌شود مثلا رفلکس مکیدن یا حرکت لب‌ها و دهان به‌سمت منبع غذا پس از لمس اطراف دهان نوزاد. یا رفلکس چنگ زدن، به این صورت که پس از لمس دستان کوچک نوزاد، نوزاد دستش را سریعا مشت می‌کند و هر شی که در دستش قرار دارد را محکم می‌گیرد. این رفتار‌ها کاملا غیرارادی توسط نوزاد انجام می‌شود و نشان‌دهنده سلامت مغزی و سیستم عصبی نوزاد است.
رشد اولیه نوزاد، از طریق بررسی قد و وزن و دورسر طی یکسری محاسبات ساده بررسی می‌شود.
وزن در مراحل رشد نوزاد
صرف نظر از وزن تولد نوزاد، وزن‌گیری نوزاد پس از تولد، نشان‌دهنده تغذیه صحیح و میزان مناسب شیر مادر است.
در چند روز اول پس از تولد، نوزاد مقداری از وزن خود را از دست می‌دهد و این موضوع کاملا طبیعی است. ۵ تا ۱۰ درصد وزن اولیه نوزاد در دو سه روز اول بعد از تولد از دست می‌رود و سپس وزن‌گیری مجددا شروع می‌شود.
پس از ده‌روزگی نوزاد، وزن او به وزن تولد باز می‌گردد. ۴ تا ۵ ماهگی، وزن نوزاد دو برابر وزن تولدش می‌شود. اگر این وزن کمتر از دوبرابر وزن تولد باشد، نشان‌دهنده لاغر بودن نوزاد و کافی نبودن تغذیه او می‌باشد.
یک‌سالگی کودک، زمانی است که وزن سه برابر وزن تولد می‌شود. به‌طور مثال نوزاد ۳ کیلویی در یک‌سالگی باید حداقل ۹ کیلو باشد. ممکن است نوزاد سه کیلویی در یک‌سالگی ۱۰ کیلو باشد و مادر مدام مضطرب باشد و به توصیه اطرافیان نگران تغذیه و لاغری کودک خود باشد اما از نظر علمی، وزن او در محدوده طبیعی نسبت به وزن تولدش می‌باشد و جای نگرانی نیست.
قد در مراحل رشد نوزاد
اندازه متوسط قد نوزاد در هنگام تولد ۵۰ سانتی متر است. برای یک نوزاد ۵۰ سانتی متری قد ۷۵ سانتی متری در یک‌سالگی و دوبرابر قد تولد در ۴ سالگی (۱۰۰سانتی متر) است.
اندازه دور سر در مراحل رشد نوزاد
دور سر ، هنگام تولد ۳۵ سانتی‌متر و سپس ۲ سانتی‌متر در هرماه در سه ماه اول و سپس با سرعت آرامتر رشد می‌کند.
جدول‌های مختلف رشد توسط خانه بهداشت در اختیار مادران قرار می‌گیرد. مراحل رشد نوزاد نسبت به نمودار مربوط به خودش سنجیده می‌شود. اگر نوزاد از نمودار خود کمتر رشد کند به‌معنی علامت خطر است و اگر بالای نمودار برود و رشد ناگهانی بالایی داشته باشد، باید به پزشک مراجعه شود.
در صورت دریافت کم کالری توسط کودک، ابتدا وزن کاهش میابد و سپس قد و سپس دورسر کوچک می‌شود که نشان‌دهنده سوتغذیه شدید نوزاد است.
در مراحل رشد نوزاد اگر وزن کودک افزایش داشته باشد اما قد کاهش داشته باشد، نشان‌دهنده کم کاری تیروئید است و باید کودک تحت نظر فوق تخصص غدد اطفال قرار گیرد.
طی مطالعات انجام شده، یکسری حرکاتی وجود دارد که در هرسن کودک نشان‌دهنده سلامت رشد و نمو کودک و نوزاد است. اگر کودکتان در هر سن، فعالیت های زیر را انجام می‌دهد، هیچ‌گونه نگرانی درباره رشد ناکافی او وجود ندارد و نشان‌دهنده سلامت رفتاری و حرکتی کودک است.
مراحل رشد نوزاد: 2 هفتگی
نوزاد دوهفته باید سرش را از طرفی به طرف دیگر حرکت دهد. نوزاد در این سن باید به صورت افراد توجه کند و صورت‌هارا شناسایی کند و باصدای زنگ هوشیار شود و نسبت به صدای زنگ واکنش دهد.
مراحل رشد نوزاد: 2 ماهگی
اگر کودک را روی شکم بخوابانید، شانه‌هایش را از زمین بلند می‌کند. اگر انگشتتان را مقابل صورت کودک بگیرید و حرکت دهید، با چشم هایش انگشتتان را تعقیب می‌کند. نسبت به اطرافش با لبخند پاسخ می‌دهد. صداهای مختلف و غان و غون در می‌آورد.
مراحل رشد نوزاد: 3ماهگی
اولین زمانی است که کودکتان لبخند اجتماعی میزند. به این منظور که به لبخندتان واکنش می‌دهد و اولین تجربه شیرین لبخند کودک در این سن است.
مراحل رشد نوزاد: 4 ماهگی
در این زمان کودک روی دستهایش بلند شده و غلت میزند. اگر کودک را با کمک بنشانید، سرش را سفت می گیرد و سرش به عقب نمی‌افتد. در این سن کودک برای گرفتن اجسام و اسباب‌بازی‌ها تلاش می‌کند. دست و پا میزند تا هرآنچه مقابل چشمانش می‌بیند بگیرد و کشف کند. به دست‌هایتان نگاه می‌کند. به‌دنبال صدا‌ها می‌گردد می‌خندد و جیغ میزند. اکنون خانه شما رنگ دیگری می‌گیرد و صدای جیغ و خنده‌های کودک زیبایتان فضای خانه را دلنشین‌تر می‌کند.
مراحل رشد نوزاد: ۶ ماهگی
کودک در این سن به تنهایی می‌نشیند. برای اولین بار، اشیا و اسباب‌بازی‌ها را از یک دست به دست دیگر می دهد. کودک شمااکنون خودش شیر می‌خورد و شیشه شیر را مستقل می‌گیرد.
مراحل رشد نوزاد: 9 ماهگی
کودک شما در این سن به‌راحتی از حالت خوابیده می‌نشیند و اگر به او کمک کنید و دستهایش را بگیرید از حالت نشسته به حالت ایستاده در می‌آید. کودک به‌صورت دقیق‌تر اشیا را می‌گیرد. در این سن کودکتان می‌تواند دو مکعب را بهم بزند. کودک در این سن دست تکان می‌دهد و می‌تواند بای بای کند. با پنهان کردن صورتتان می‌توانید با او قایم باشک بازی کنید و از خنده‌های او لذت ببرید. کودک در این سن صداهای دو هجایی ایجاد می‌کند. می‌تواند به‌صورت نامفهوم و غیر مشخص بابا و ماما بگوید.
مراحل رشد نوزاد: 12 ماهگی
یکسال از تولد فرزندتان می‌گذرد و اکنون می‌تواند به‌راحتی راه برود. خم شود و بایستد. می تواند مکعب‌ها را در فنجان قرار دهد و حرکات ظریف‌تر انجام دهد. کودک شما در این سن می‌تواند از لیوان آب بخورد و از دیگران کارهایشان را تقلید کند. کودکتان در این سن واضحا بابا و ماما و یکی دو کلمه دیگر می‌گوید.
مراحل رشد نوزاد: 15 ماهگی
کودک در این سن به سمت عقب راه می‌رود. می‌تواند دو مکعب را روی هم قرار دهد. اگر یک کاغذ در اختیار او قرار دهید، کاغذ را خط خطی می‌کند. کودک اکنون از قاشق و چنگال استفاده می‌کند و اگر کارهای ساده خانه را ببیند از شما تقلید می‌کند و تلاش دارد به شما کمک کند. ۳ تا ۶ کلمه می‌گوید و کارهایی را که از او می‌خواهید انجام می‌دهد.
مراحل رشد نوزاد: 18 ماهگی
کودک شما اکنون میدود. ۴ مکعب را روی هم می‌چیند. تعادل کودکتان اکنون به قدری زیاد شده که می‌تواند به توپ لگد بزند و با آن بازی کند. کودک اکنون لباس‌هایش را در می‌آورد. بازی‌های کودکتان اکنون معنای بیشتری پیدا کرده و در بازی‌هایش به عروسک‌هایش غذا می‌دهد. اکنون می‌تواند ۶ کلمه سخن بگوید.
مراحل رشد نوزاد: 2 سالگی
کودکتان اکنون از پله ها بالا و پایین می رود.می تواند اسباب بازی هایش را به بالا پرتاب کند و از پرتاب کردن اجسام لذت می‌برد. دقت کنید این لذت‌بخشی از رشد و تکامل کودک است و آن‌را به‌منظور لجبازی و ناهنجاری کودک حساب نکنید. کودک 2ساله می‌تواند ۶ مکعب را روی هم بچیند. می‌تواند یک خط را روی کاغذ کپی کند. کودک 2 ساله می‌تواند دستهایش را بشوید و خشک کند، مسواک بزند و لباس‌هایش را بپوشد. کودک 2 ساله 2 کلمه را در ترکیب باهم می‌گوید، به تصاویر اشاره کرده و اعضای بدن را می‌شناسد.
کودک شما در 2 سالگی مفهوم امروز را می‌شناسد. درصورتی‌که کودک در هرکدام از مراحل رشد، نسبت به این رشد ایده‌آل عقب بیفتد نیاز به پیگیری و مراجعه به پزشک دارد اما درصورتی‌که طبق مطالب بالا پیش برود نیازی به پیگیری نیست. هرگز کودکتان را با همسن و سالانش مقایسه نکنید. ممکن است کودکی در یک سال و نیمگی به‌راحتی صحبت کند و ممکن است کودکی به‌طور ژنتیکی دیرترصحبت کند و پس از مراجعه به پزشک و پیگیری لازم کاملا سلامت هم باشد.
مطالب بالا صرفا جهت آگاهی بیشتر شماست.
سپاس از آموزشتون، باعث کاهش نگرانیمون شد