اگر به کبد چرب مبتلا هستید، باید هر چه زودتر جلوی پیشرفت این بیماری را بگیرید زیرا بدون کبد سالم، نمی‌توان زندگی کرد. ابتدا به معرفی کبد و وظایف آن می‌پردازیم.
کبد یکی از اعضای حیاتی بدن است که در صورت نبود آن، فرد توان زندگی کردن ندارد. از نظر موقعیتی، کبد در بالا و سمت راست شکم قرار دارد و مانند کلاهکی بخشی از معده را پوشانده است. کبد، فعالیت‌های زیادی در بدن انجام می‌دهد.
وظایف کبد
یکی از وظایف کبد، ترشح است. کبد می‌تواند هورمون‌هایی تولید کند که برای تنظیم قند خون مفید هستند از جمله انسولین که هورمون اصلی تنظیم کننده قند خون بوده و برای جذب قند خون ضروری است. هورمون دیگر گلوکاگون است که برای ترشح قند به درون خون لازم است و در مواقع افت قند خون، کبد گلوکاگون را ترشح می‌کند تا قند خون بالا بیاید. علاوه بر ترشح هورمون، کبد آنزیم‌هایی را نیز ترشح می‌کند.
بخش بعدی وظیفه کبد، سم‌زدایی است. غذایی که در دستگاه گوارش هضم می‌شود، باید جذب خون شود و از طریق خون به بدن برسد. مواد غذایی و داروهای مختلف و سموم مختلف خورده شده، از طریق خون از دستگاه گوارش جذب می‌شوند. خون دستگاه گوارش، ابتدا به سمت کبد می‌رود. در کبد، تمام مواد جذب شده از طریق گوارش سم زدایی می‌شوند و مواد غذایی سالم به سراسر بدن پخش می‌شوند. پس کبد عضو مهمی در سم زدایی از بدن است.
مشروبات الکلی خورده شده، در کبد جذب می‌شوند و باعث آسیب زدن به سلول‌های کبدی می‌شوند. همچنین چربی‌های اضافی غذا از خون جمع شده و در کبد تجمع پیدا می‌کنند. به مرور زمان، با تجمع بالای مواد غذایی چرب در کبد، سلول‌های کبدی تخریب می‌شوند و شکلشان عوض می‌شود که به اصطلاح به آن کبد چرب می‌گوییم. پس کبد چرب به این معنا است که چربی‌ها و یا مشروبات الکلی در حال تخریب کبد، این عضو مهم و حیاتی، هستند.
شاید خیلی از شما مشکل کبد چرب دارید و آن را جدی نمی‌گیرید و عواقب آن و پیشرفت این بیماری را نمی‌دانید. اما باید آگاه باشید که کبد چرب، تا یک حدی قابل درمان و برگشت است و از یک جایی به بعد، تبدیل به بیماری سیروز می‌شود. سیروز آخرین درجه تخریب کبد است که در آن کبد توان سم‌زدایی و فعالیت ندارد.
سیروز باعث جمع شدن مایعی در شکم و تورم شکم می‌شود که به این مایع آسیت می‌گوییم. این تورم می‌تواند در حدی زیاد باشد که کشنده باشد. مایع آسیت توسط سرنگ در بیمارستان تخلیه می‌شود اما کسی که دچار سیروز شده است، همیشه گرفتار این تجمع مایع است و مداوم باید برای تخلیه آن بستری شود. شخصی که دچار سیروز است، در حقیقت دیگر کبدی ندارد و درمان این بیماری کشنده پیوند کبد است و چه بسیار جوانانی که در صف پیوند کبد فوت می‌کنند.
تمام این مقدمات و توضیح کار کبد و ذکر مراحل خطرناک و کشنده سیروز را گفتیم تا بدانید اگر به کبد چرب مبتلا هستید، باید هر چه زودتر جلوی پیشرفت این بیماری را بگیرید زیرا بدون کبد سالم، نمی‌توان زندگی کرد.
علائم کبد چرب چیست؟
تشخیص کبد چرب کاملا اتفاقی است. در ابتدا هیچ علامت اختصاصی از کبد چرب وجود ندارد و در سونوگرافی اتفاقی، کبد چرب رویت می‌شود.
اما سیروز، علائم متفاوتی دارد از جمله :
- بزرگی شکم و تجمع آسیت در شکم
- حالت تهوع
- بی‌اشتهایی
- زردی پوست
- ادرار تیره و مدفوع بی‌رنگ
- تورم پا
- بزرگی سینه در مردان
- گیجی
- خارش پوست
- خستگی
- کاهش وزن
- درد شکم
در صورت بروز علائم بالا و شروع سیروز متاسفانه درمان دیگری وجود ندارد.
درمان کبد چرب
به محض تشخیص کبد چرب، به سرعت باید درمان آن شروع شود. امروزه باتوجه به مصرف بالاتر الکل، استفاده از هات داگ و غذاهای سرخ کردنی و چاقی و اضافه وزن، ریسک کبد چرب و خطرات آن بیشتر شده است پس باید تشخیص و درمان آن را جدی بگیریم.
مهمترین راه درمان، اصلاح سبک زندگی است. به‌راحتی با ورزش منظم و رعایت رژیم غذایی می‌توان درجه چربی کبد را کاهش داد و حتی آن را کاملا از بین برد. ورزش منظم را شروع کنید. برای شروع می‌توانید روزی بیست دقیقه پیاده روی تند کنید. مهمترین چیز، رعایت رژیم غذایی است. چربی و روغن کمتر استفاده کنید. روغن غذا باید در حدی باشد که صرفا غذا را از خشکی در بیاورد و هرگز نباید ظرف غذا را چرب کند. از خوردن غذاهای سرخ کردنی پرهیز کنید. سختی این موارد را به خاطر جلوگیری از بیماری سیروز بپذیرید.
از میوه‌ها و سبزیجات به میزان زیادی در رژیم غذایی روزانه خود استفاده کنید. به مقدار فراوان آب و مایعات بنوشید.
میوه‌های مضر برای کبد چرب
همانطور که می‌دانید، داخل میوه‌ها قند وجود دارد. قند طبیعی میوه، فروکتوز نام دارد. شاید به‌اشتباه تصور کنید که فروکتوز هیچ ضرری ندارد و به‌دلیل طبیعی بودن آن می‌توانیم به هر میزان که بخواهیم مصرف کنیم اما باید بدانید که قند فروکتوز موجود در میوه‌ها، در صورت مصرف بیش از حد در بدن تبدیل به چربی می‌شود و می‌تواند به بدتر شدن کبدچرب کمک کند. پس آب‌میوه‌های سرشار از قند، میوه‌های خیلی شیرین مانند کشمش، میوه‌های خشک، انگور، انبه، انجیر، باید به میزان متعادل مصرف شود و اگر کبدچرب دارید از مصرف بیش از حد این میوه‌های شیرین پرهیز کنید. به جای آن از آب کرفس و آووکادو و سایر میوه‌هایی که چربی سوزند استفاده کنید.
استفاده از طب سنتی در درمان کبدچرب
برای درمان کبد چرب، دمنوش‌ها و موادغذایی مختلفی در طب سنتی تجویز می‌شود اما تمام این موارد، فقط در کنار رعایت درست رژیم غذایی و ورزش مفید هستند. برای مثال، خوردن خاکشیر به‌صورت ناشتا در طب سنتی به‌شدت برای درمان کبد چرب توصیه شده است اما اگر فرد هیچ ورزشی نکند و غذاهای چرب بخورد و تغییری در زندگی خود ندهد، حتی یکسال هم هر روز خاکشیر بخورد کبد چرب او بهتر نمی‌شود. این توصیه‌های طب سنتی، همگی در کنار رژیم غذایی و ورزش می‌توانند بهترین نتیجه را در بهبود کبد چرب بدهند.
سیر، دمنوش چای سبز، سبزیجات، خاکشیر و سرکه سیب، همگی مواد چربی سوزی هستند که می‌توانند به درمان کبد چرب کمک کنند.
در نهایت باید بدانید پیشگیری بهتر از درمان است. همانطور که خواندید، کبد چرب درمان مشخص و داروی مشخصی ندارد پس بهتر است از بروز آن پیشگیری کنید. با کنترل دقیق چربی خون و قند خون، غربالگری درست و آزمایشات به‌موقع، درصورت فشارخون، بامصرف به‌موقع داروها و تحرک و ورزش، همیشه می‌توانید از بروز کبد چرب پیشگیری کنید و به سلامت کبد خود کمک کنید.
