توسط : اعتیاد، فقط به مواد مخدر و سیگار نیست. گاهی اعتیاد می‌تواند نسبت به یک‌سری موارد کاربردی زندگی اتفاق بیفتد. برای مثل اعتیاد به غذا، اعتیاد به اینترنت یا اعتیاد به تلفن همراه.
همان‌طور که می‌دانید کلمه اعتیاد به معنی استفاده بیش از حد طبیعی از یک ماده است و زمانی که فرد دچار اعتیاد می‌شود، توان قطع مصرف ماده موردنظر را ندارد و در صورت قطع مصرف، دچار علائم روانی یا جسمانی یا هر دو می‌شود. برای مثال ماده‌ای که باعث اعتیاد شده، می‌تواند فقط اعتیاد روانی بدهد به صورتی که اگر ماده مصرف نشود، فرد دچار علائم روانی و اضطراب می‌شود و میل بالایی برای جستجوی ماده و مصرف مجدد آن دارد.
اعتیاد جسمانی به معنی وابستگی جسمی به مصرف یک ماده است که در صورت عدم مصرف، فرد دچار علائم جسمانی مانند لرزش و عرق سرد می‌شود که باعث مصرف سریع ماده می‌شود. گاهی هم ماده‌ای که به آن اعتیاد دارد هر دو نوع اعتیاد جسمی و روانی را ایجاد می‌کند.
غذاخوردن یک نیاز طبیعی و غریزی در بدن است. هیچ‌کس بدون غذا توانایی ادامه حیات و زندگی را ندارد. اما گاهی همین غذا خوردن ساده باعث اعتیاد به غذا می‌شود.
بیشتر بخوانید: بهترین روش درمان چاقی چیست؟
چه موقع دچار اعتیاد به غذا شده‌ایم؟
غذاخوردن، گاهی می‌تواند باعث اعتیاد و وابستگی شود. اعتیاد به غذا بیشتر به غذاهای پرکالری و چرب ایجاد می‌شود. مطالعات نشان داده است افرادی که اعتیاد به غذاخوردن دارند، هنگامی که غذای موردعلاقه‌شان را می‌خورند، بخش‌های پاداش مغز فعال می‌شوند و این باعث ایجاد حس مثبت در شخص می‌شود. زمانی که این بخش‌های مغز فعال بشوند، غذاخوردن باعث ایجاد لذت بالایی در شما می‌شود و شما به این لذت عادت می‌کنید. مراکز پاداش مغز به حدی فعال می‌شوند که حتی پیام سیری به‌درستی دریافت نمی‌شود و غذاخوردن تا مدت طولانی پس از پیام سیری ادامه پیدا می‌کند.
ادامهٔ این روند پرخوری و لذت‌بردن، باعث اعتیاد به غذا می‌شود و در نهایت فرد با دریافت میزان کالری بسیار بالا، می‌تواند به اضافه‌وزن مبتلا شود. اما همیشه هم اعتیاد به غذا باعث اضافه‌وزن نمی‌شود. گاهی اعتیاد به غذا در افراد لاغر نیز مشاهده می‌شود. در واقع میل بسیار بالا به دریافت غذا، ادامه خوردن غذا حتی هنگام سیری و احساس لذت بالا هنگام خوردن غذا از علائم اعتیاد به غذا هستند که اگر در خودتان هریک از این علائم را دیدید باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید و جهت درمان خود، پیگیری لازم را انجام دهید.
اعتیاد به غذا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص اعتیاد به غذا بیشتر به کمک علائمی که خود شما به آن آگاهی دارید انجام می‌شود. اگر می‌خواهید بدانید آیا به اعتیاد به غذا مبتلا شده‌اید یا خیر بهتر است سؤالات زیر را از خود بپرسید. اگر پاسخ شما به اکثر سؤالات مثبت باشد باید برای درمان اعتیاد به غذا به پزشک و روان‌شناس مراجعه کنید.
- آیا اخیراً متوجه افزایش وزن خود شده‌اید؟
- آیا هنگامی که شروع به غذاخوردن می‌کنید، نمی‌توانید دست از غذاخوردن بکشید؟
- آیا غذاخوردن و رفتن به رستوران‌های مختلف، جزو بهترین و لذت‌بخش‌ترین تفریحات شماست؟
- آیا علاقه شما به غذا در حدی است که زمانی که یک غذای پرکالری می‌بینید نمی‌توانید خود را کنترل کنید و حتماً باید میزان زیادی از غذا بخورید؟
- آیا به دلیل ترس از پرخوری بسیاری از مناسبت‌ها و مهمانی‌ها را کنسل می‌کنید؟
- آیا دچار اختلالات روان‌شناسی دیگری مانند اضطراب و افسردگی و یا استرس پس از سانحه هستید؟
- آیا پس از خوردن مواد غذایی دچار پشیمانی از دریافت کالری بالا و اضطراب می‌شوید؟
- آیا اشتهای شما و میل به غذاخوردن در شما بسیار زیاد است؟
اگر شما شرایط بالا را دارید باید هرچه سریع‌تر برای درمان خود اقدام کنید.
چرا ترک اعتیاد به غذا بسیار سخت است؟
معمولاً برای ترک اعتیاد، لازم است آن ماده را کمتر استفاده کرد. اما اعتیاد به غذا به دلیل اینکه غذا جزو مواد اصلی موردنیاز بدن است بسیار سخت درمان می‌شود و شما در طی ترک اعتیاد به غذا مجبورید همچنان آن را مصرف کنید. به همین دلیل ترک اعتیاد به غذا نیازمند پشتکار و اراده فراوان و کمک‌گرفتن از اطرافیان است.
درمان اعتیاد به غذا چیست؟
همان‌طور که گفته شد، اعتیاد به غذا باعث ایجاد مشکلات زیادی می‌شود و این اعتیاد بیشتر به غذاهای پرکالری و ناسالم است. بعد از تشخیص اعتیاد به غذا باید برای ترک آن برنامه‌ریزی کنید. در ابتدا بهتر است به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید. متخصص تغذیه یک برنامه غذایی مناسب با غذاهای رژیمی کم‌کالری و کم‌نمک به شما می‌دهد. تحقیقات ثابت کرده است درصورتی‌که به مدت شش هفته رژیم غذایی رعایت شود اعتیاد به غذا درمان می‌شود.
در کنار مشاوره تغذیه، مشاوره با روان‌شناس نیز ضروری است. روان‌شناس می‌تواند با آموزش تکنیک‌های مختلف، درمان را ساده‌تر کند. همچنین گاهی مراجعه به روان‌پزشک نیز توصیه می‌شود. معمولاً اعتیاد به غذا با سایر بیماری‌های اعصاب و روان مانند اضطراب و افسردگی همراهی دارد که در این صورت لازم است روان‌پزشک درمان مناسب را تجویز کند.
برای درمان اعتیاد به غذا باید به یک‌سری نکات توجه کنید:
- درمان را نباید با رژیم‌های سفت‌وسخت شروع کنید. اگر رژیم غذایی شما محدودیت بالایی داشته باشد، پایبندی به آن بسیار مشکل خواهد بود. هرگز مواد غذایی موردعلاقه خود را به طور کامل از رژیم غذایی‌تان حذف نکنید.
- یک جدول تهیه کنید. در سمتی از جدول، غذاهایی که بسیار مضر هستند و شما علاقه بالایی به آن دارید را بنویسید. در سمت دیگر جدول، غذاهایی که مفید هستند و شما به آنها علاقه‌مندید را بنویسید. در مواقع گرسنگی سعی کنید غذاهای مضر را با غذای مفید مقابل آن در جدول جایگزین کنید. این جدول را بر روی یخچال بچسبانید و سعی کنید به انجام آن پایبند باشید. شما باید یاد بگیرید به‌جای غذاهای مضر از غذاهای مفید خوشمزه جایگزین استفاده کنید.
اگر درمان اعتیاد غذایی با شکست مواجه شود چه کنیم؟
یکی از نکات مهمی که در ترک اعتیاد به غذا باید به آن توجه کنید، این است که غذاخوردن باید فقط در زمان گرسنگی باشد و توقف غذاخوردن باید در هنگام سیری اتفاق بیفتد.
مهم‌ترین مشکل افرادی که اعتیاد به غذا دارند، این است که برای ترک گرسنگی می‌کشند و هنگامی که شروع به غذاخوردن می‌کنند، بسیار بیشتر از حد سیری می‌خورند. این کار کاملاً اشتباه است. برای ترک اعتیاد به غذا باید در کوچک‌ترین احساس گرسنگی، غذاخوردن را آغاز کنید. سعی کنید بیشتر غذاهای مفید لیستتان که به آن علاقه دارید را میل کنید.
اگر غذای مضری بود که در روند ترک بسیار به فکر آن افتادید حتماً مقدار کمی از آن را تهیه و میل کنید. هرگز به خود سخت نگیرید؛ زیرا سخت‌گیری بیش از حد باعث توقف روند درمان و عدم موفقیت می‌شود. زمانی که غذا خوردید، هر لحظه‌ای که احساس سیری و پری معده کردید، برای چند دقیقه بلند شوید و کمی قدم بزنید. گاهی همین بلندشدن از سر غذا و راه‌رفتن باعث می‌شود ادامه میل به غذاخوردن متوقف شود و جلوی پرخوری را می‌گیرد.
جمع‌بندی
اعتیاد به غذا، مانند سایر اعتیادها، باعث آسیب‌های زیادی به جسم شما می‌شود. زمانی که به غذا اعتیاد دارید، بخش لذت مغز شما با غذاخوردن تحریک می‌شود و شما بدون توجه به احساس گرسنگی و سیری غذا می‌خورید. اعتیاد به غذا بیشتر نسبت به غذاهای پرکالری ایجاد می‌شود. بعد از تشخیص اعتیاد به غذا، حتماً به کارشناس تغذیه و روان‌شناس و روان‌پزشک مراجعه کنید و برای درمان از تکنیک‌های پیشنهادی کمک بگیرید. هرچه سریع‌تر اعتیاد به غذا را تشخیص دهید، احتمال درمان موفق بیشتر است.
