صرع نوعی بیماری عصبی است که در آن سلول‌های مغز به شکل غیرطبیعی و ناگهانی تخلیه الکتریکی انجام می‌دهند؛ در نتیجه فرد دچار حمله تشنجی می‌شود. پزشک معمولا برای درمان صرع داروهای ضدتشنج تجویز می‌کند. این داروها انتقال پیام‌های عصبی بیش‌فعال در مغز را کنترل می‌کنند و جلوی وقوع حمله‌های تشنجی را می‌گیرند. در این مقاله مؤثرترین داروهای ضد صرع و تشنج را از نظر عملکرد، دوز و عوارض جانبی بررسی می‌کنیم.
مقایسه انواع داروهای ضد صرع و تشنج در یک نگاه
داروهای ضدتشنج و صرع که در دسته انواع قرص اعصاب و افسردگی قرار دارند، فعالیت‌های الکتریکی غیرطبیعی در مغز را مهار می‌کنند. توجه کنید که هیچ دارویی برای بیماران بهترین و قویترین داروی ضد صرع نیست؛ بلکه پزشک براساس نوع تشنج، سن بیمار، شرایط جسمی و عوارض احتمالی، داروی مناسب تجویز می‌کند. داروهایی مانند سدیم والپروات، لاموتریژین، لووتیراستام، کاربامازپین و توپیرامات از پرکاربردترین و موثرترین داروهای ضد صرع و تشنج هستند. در جدول زیر، این داروها را به شما معرفی می‌کنیم.
| نام داروی ضد صرع | دوز معمولی برای بزرگسالان | عوارض |
|---|---|---|
| سدیم والپروات (Valproate sodium) | ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز | لرزش، افزایش وزن، ناراحتی گوارشی، آسیب کبدی |
| لاموتریژین (Lamotrigine) | شروع با ۲۵ میلی‌گرم و افزایش تدریجی تا ۲۰۰ الی ۴۰۰ میلی‌گرم در روز | بثورات پوستی، سرگیجه، بی‌خوابی |
| لووتیراستام (Levetiracetam) | ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی‌گرم ۲ بار در روز | تحریک‌پذیری، خستگی، تغییر خلق |
| کاربامازپین (Carbamazepine) | ۴۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم در روز | خواب‌آلودگی، دوبینی، افت سدیم خون |
| توپیرامات (Topiramate) | ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز | کاهش وزن، گزگز دست و پا، اختلال تمرکز |
توجه کنید که این جدول فقط مقایسه بین بهترین و قویترین داروهای ضد صرع است و نباید آن را به‌عنوان راهنمای مصرف در نظر بگیرید. برای مصرف هرگونه دارو و دوز دقیق آن‌ها باید حتما با پزشک مشورت کنید. در ادامه هر یک از داروهای معرفی‌شده در جدول بالا را به‌صورت‌کامل بررسی می‌کنیم.
لووتیراستام؛ یکی از موثرترین و قویترین داروهای ضد صرع
لووتیراستام (Levetiracetam) برای انواع مختلف تشنج، به‌ویژه تشنج‌های فوکال (تشنج‌های شروع‌شده از بخشی کوچک در مغز) و ژنرالیزه (درگیر شدن هر دو نیمکره مغز) تجویز می‌شود. لووتیراستام به پروتئینی در سلول‌های عصبی به نام SV2A متصل می‌شود؛ این پروتئین در آزاد شدن پیام‌های عصبی نقش دارد. با این اتفاق، فعالیت بیش‌ازحد نورون‌ها کم می‌شود و احتمال بروز تشنج کاهش پیدا می‌کند. در ادامه دوز و عوارض احتمالی این دارو را بررسی می‌کنیم.
- دوز معمول: پزشکان معمولا درمان را با دوز کم شروع می‌کنند و به‌تدریج به ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی‌گرم ۲ بار در روز افزایش می‌دهند.
- عوارض احتمالی: خستگی، تحریک‌پذیری یا تغییرات خلق‌و‌خو
یکی از داروهای موثر در این دسته لوتیراستام 500 است؛ این قرص تنها داروی ضد تشنج اطفال با سن بیش از ۱ ماه و خانم‌های باردار است.
سدیم والپروات؛ یکی از انواع قرص‌های موثر برای درمان صرع
داروی ضد صرع سدیم والپروات (Valproate sodium) برای درمان انواع صرع مانند تشنج‌های ژنرالیزه (درگیر شدن هر دو نیمکره مغز)، میوکلونیک (تکان‌های ناگهانی عضله‌ها) و ابسانس (خیره شدن کوتاه‌مدت و قطع هوشیاری) استفاده می‌شود.
سدیم والپروات سطح ماده‌ای به نام GABA را در مغز بالا می‌برد. GABA نوعی ماده شیمیایی طبیعی در مغز است که باعث آرام شدن سلول‌های عصبی بیش‌فعال می‌شود. در ادامه دوز معمول مصرف این دارو و عوارض آن را بررسی می‌کنیم:
- میزان مصرف: دوز معمول مصرف سدیم والپروات بین ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز است. (مقدار دقیق این دارو باید با نظر پزشک تنظیم شود.)
- عوارض: لرزش دست، حالت تهوع، افزایش وزن و در موارد نادر آسیب کبدی
مصرف این دارو برای زنان باردار یا کسانی که قصد بارداری دارند، مناسب نیست؛ چون روی رشد جنین تاثیر منفی می‌گذارد.
لاموتریژین؛ داروی ضد صرع برای مسدود کردن کانال‌های انتقال پیام‌های عصبی
داروی ضد صرع و تشنج لاموتریژین (Lamotrigine) برای درمان تشنج‌های فوکال (تشنج‌هایی که از یک بخش کوچک مغز شروع می‌شوند) و گاهی تشنج‌های ژنرالیزه (درگیر شدن هر دو نیمکره مغز) نیز استفاده می‌شود. لاموتریژین مسیر عبور پیام‌های الکتریکی در سلول‌های عصبی را مسدود می‌کند و با این کار جلوی تشنج را می‌گیرد. در ادامه دوز مصرف و عوارض احتمالی این دارو را بررسی می‌کنیم:
- دوز معمول: پزشک معمولا درمان را با مقدار کم لاموتریژین یعنی حدودا ۲۵ میلی‌گرم در روز شروع می‌کند و به‌تدریج میزان آن را تا حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز افزایش می‌دهد.
- عوارض احتمالی: حساسیت پوستی (راش)، سرگیجه، بی‌خوابی و دوبینی
توجه کنید که برای مصرف داروی ضد صرع و تشنج لاموتریژین باید حتما زیر نظر پزشک باشید و از دوز مناسب دارو استفاده کنید.
کاربامازپین؛ یکی از داروهای موثر برای تشنج و صرع
کاربامازپین (Carbamazepine) یکی از داروهای مؤثر برای تشنج‌های فوکال (موضعی) است و گاهی در تشنج‌های ژنرالیزه تونیک‌کلونیک (یعنی همراه با سفت شدن و پرش عضله‌ها) هم استفاده می‌شود. داروی ضد صرع کاربامازپین با مسدود کردن کانال‌های انتقال سیگنال در مغز، از انتشار بیش‌ازحد پیام‌های الکتریکی بین سلول‌های عصبی جلوگیری می‌کند. در ادامه دوز و عوارض این دارو را آورده‌ایم.
- دوز مصرف: معمولا پزشک بسته به شدت بیماری، مصرف حدود ۴۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم کاربامازپین در روز را تجویز می‌کند.
- عوارض شایع: خواب‌آلودگی، سرگیجه، دوبینی و کاهش سطح سدیم خون
گاهی داروی ضد صرع کاربامازپین باعث واکنش پوستی شدید می‌شود؛ به همین دلیل پزشک قبل از تجویز دارو، تست ژنتیکی انجام می‌دهد.
توپیرامات؛ داروی ضد صرع برای منظم‌تر شدن عملکرد سلول‌های عصبی مغز
داروی ضد صرع و تشنج توپیرامات (Topiramate) برای درمان تشنج‌های فوکال و ژنرالیزه استفاده می‌شود. علاوه‌بر این، گاهی پزشک این دارو را برای کنترل میگرن یا کاهش وزن نیز تجویز می‌کند. توپیرامات علاوه‌بر مسدود کردن کانال‌های سدیمی، باعث تقویت اثر ماده آرام‌بخش GABA نیز می‌شود، در نتیجه، سلول‌های عصبی مغز منظم‌تر عمل می‌کنند. در ادامه دوز مصرف و عوارض احتمالی این دارو را بررسی می‌کنیم:
- دوز معمول: معمولا پزشک ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم از توپیرامات را در روز تجویز می‌کند.
- عوارض شایع: کاهش وزن، گزگز در دست و پا (پارستزی) و مشکل تمرکز
پزشک غالبا در ابتدا دوز کم داروی توپیرامات را تجویز می‌کند و سپس به‌تدریج آن را افزایش می‌دهد؛ بنابراین برای مصرف این دارو باید حتما زیر نظر دکتر باشید.
مصرف قویترین داروهای ضد صرع زیر نظر پزشک
در این مقاله ۵ مورد از موثرترین و قویترین داروهای ضد صرع و تشنج را به‌صورت‌کامل به شما معرفی کردیم و درباره دوز مناسب و عوارض آن‌ها توضیح دادیم. توجه کنید که هیچ دارویی برای همه بیماران مناسب نیست؛ چون نوع تشنج، سن و شرایط بدنی هر فرد فرق می‌کند. داروهایی مانند سدیم والپروات، لاموتریژین، لووتیراستام، کاربامازپین و توپیرامات از پرکاربردترین و موثرترین داروهای ضد صرع و تشنج هستند که هرکدام اثر و عوارض مخصوص به خود را دارند. توجه کنید که برای مصرف هر یک از این داروها باید حتماً زیر نظر دکتر باشید.
شرکت پخش دارویی آدوراطب با بیش از ۱۵ سال سابقه فعالیت، نقشی بسیار مهم در دسترسی شما به انواع داروهای مهم دارد. این شرکت به‌عنوان پخش سراسری گروه کوبل دارو، داروهای برندهای دکتر عبیدی، نستله و آسترازنکا را به بیشتر از ۱۵ هزار داروخانه در سراسر کشور پخش می‌کند.
