تنها علامت کولیک نوزاد گریه است. برای تشخیص گریه طبیعی از گریه غیرطبیعی که نشان دهنده کولیک است، به بررسی انواع گریه در نوزاد می‌پردازیم.

انواع گریه در نوزاد

گریه در شیرخوار می‌تواند علامت رویداد‌های مختلفی باشد. حتما شما هم بر اساس شرایط شیرخوارتان، گریه او را به مشکلی خاص نسبت می‌دهید. مثلا اگر مدتی است شیرنخورده، گریه اورا به گرسنگی نسبت می‌دهید و یا اگر مدتی است نخوابیده و تایم خواب او رسیده، گریه اورا به خستگی نسبت می‌دهید. گریه شیرخوار در اولین نفس‌های بعد از تولد، نشان‌دهندهٔ سلامت و قدرت و توانایی نفس کشیدن اوست.

اما گاهی برای شما هم پیش آمده که علت گریه و آشفتگی شیرخوار خود را نمی‌دانید.

اکثر نوزادان در هفته‌های اول زندگی خود آرام‌ترند و کمتر گریه می‌کنند و از ۲ هفتگی تا ۶ هفتگی، گریه آنها بیشتر می‌شود. مدت گریه نوزادان به شرایط مراقبت از آنها بستگی دارد. برای مثال گروهی از مردم که نوزاد خود را مدام حمل می‌کنند و به او شیر می‌دهند در مقایسه با افرادی که ارتباط کمتری با نوزاد خود دارند، گریه کمتری دارند.

دفعات گریه و نوع گریه در نوزادان در مراحل رشد نوزاد تنوع بالایی دارد. نوزاد ۶ هفته شما می‌تواند بطور میانگین ۱۰ بار در طول روز گریه کند. زمان گریه معمولا با زمان استراحت و خواب شما تنظیم شده است و تحقیقات نشان می‌دهد نوزادان بیشتر بعد ازظهر و شب‌ها گریه می‌کنند. شدت گریه در نوزادان در شرایط مختلف متفاوت است. برای مثال وقتی نوزادتان گرسنه باشد آرام گریه می‌کند و گریه او شبیه ناله است اما وقتی نوزاد درد دارد گریه شدیدتر و بلندتر و شبیه به جیغ کشیدن است.

کولیک نوزاد

کولیک به‌معنی درد شکم به‌دلیل نفخ است که در نوزادان بدلیل تکامل کم دستگاه گوارش، کولیک به‌شدت دردناک ایجاد می‌شود و به‌دلیل تحرک پایین نوزاد، دفع گاز برای او سخت است که منجر به گریه شدید او می‌شود.

اما تشخیص کولیک نوزاد چگونه است؟

اغلب کولیک را بر اساس تجربه بزرگترها تشخیص می‌دهند و درصورت گریه شدید نوزاد به مادر اطلاع می‌دهند که احتمالا نفخ دارد. اما تشخیص علمی براساس یک قانون سه‌گانه به‌نام قانون وسل است.

قانون سه گانه وسل

گریه به‌مدت بیشتر از ۳ ساعت در روز، حداقل ۳ روز در هفته و به‌مدت بیشتر از ۳ هفته نشان‌دهنده کولیک نوزاد است.

علت کولیک نوزاد چیست؟

علت کولیک ناشناخته است. اما اگر نوزادتان بیش از حد گریه می‌کند، ارزیابی آن توسط متخصص واجب است. درصورتیکه هیچ بیماری و علتی پیدا نشد، علت احتمالی کولیک است.

تشخیص کولیک نوزاد چگونه است و علائم آن چیست؟

علائم همراه با گریه بسیار مهم است. اگر نوزاد همراه با گریه پاهایش را توی شکمش جمع میکند و گاها گریه‌ها با دفع گاز همراهند احتمالا نوزادتان کولیک دارد. اگر بعد از شیرخوردن بادگلوی نوزاد را نمی‌گیرید، احتمالا این موضوع موجب تجمع هوا در روده‌ها وکولیک او شده است. گاهی گریه نوزاد به‌دلیل رفلاکس و عدم تحمل غذا است که نیاز به بررسی بیشتر توسط پزشک است. حالت چهره نوزاد در گریه و توانایی شما در آرام کردن او بسیار مهم است. گریه شدید گاهی می‌تواند به‌علت بی‌تجربگی مادر در آرام کردن او باشد که این نکات باید توسط پزشک آموزش داده شود.

درمان کولیک نوزاد

اولین قدم در درمان کولیک نوزاد، آموزش صحیح رفتار با نوزاد است.

شما باید بعد از شیر خوردن باد گلوی نوزاد را بگیرید. در شرایط گریه و نا‌آرامی کودک، ماساژ آرام دور ناف و دمر خواباندن روی دستتان و ماساژ کمر نوزاد میتواند به آرام شدن او کمک کند.

کولیک نوزاد اغلب تا ۶ ماهگی که کودک بتواند تحرک بالایی داشته باشد، ادامه پیدا می‌کند. در کنار راهکار‌های بالا که از درد و بی‌تابی کودک کم می‌کند، گاهی به تشخیص پزشک دارو برای کاهش درد نوزاد کمک‌کننده است.

داروهای زیادی با منبع مختلف گیاهی و شیمیایی برای کولیک وجود دارند. هرنوزاد نسبت به یک داروی خاص عادت می‌کند و واکنش بهتری نشان می‌دهد. ممکن است برای آرام‌شدن کودکتان مجبور شوید چند داروی ضد کولیک مختلف را امتحان کنید مانند کولیک اید و کولیکز، این دو دارو بر پایه گیاهی هستند. دستور و مقدار مصرف آنرا از پزشک خود بپرسید.

ماده دارویی اصلی این دو دارو، سایمتیکون است که ضدنفخ است و از درد شکم می‌کاهد‌. عصاره رازیانه و عصاره شوید موجود در این دارو به هضم غذا و کاهش نفخ کمک می‌کند. داروی کولیک اید علاوه بر درمان کولیک به افزایش اشتهای نوزاد کمک می‌کند‌. حواستان باشد بعد از مصرف این دارو حتما به نوزاد خود شیر بدهید تا گرسنه نماند.

برخی افراد عرقیات گیاهی مانند عرق نعنا را برای کولیک نوزاد توصیه می‌کنند، اما به‌دلیل حساس بودن گوارش نوزاد و احتمال غیر بهداشتی بودن، تنها داروهای داروخانه که درشرایط مناسب و دوز مناسب نوزاد طراحی شده‌اند توصیه می‌شود.

هنگام کولیک نوزاد باید به چه تشخیص‌های دیگری توجه کنیم؟

گاهی وقتی یک سری علائم بیماری را در نوزاد می‌بینیم، ممکن است بیماری‌های دیگر او را کاور کند. برای مثال اگر نوزاد به‌شدت گریه می‌کند و پاهایش را در شکم می‌کشد ممکن است انقدر توجهمان به سمت کولیک نوزاد برود که از عفونتی که دارد غافل شویم. گاهی هم ممکن است بیماری‌های دیگری علائمی داشته باشد که بسیار شبیه به علائم کولیک باشد و به اشتباه کولیک تشخیص داده شود. در ادامه به بررسی بیماری‌هایی که باید در کنار کولیک به تشخیص آنها اهمیت بدهیم می‌پردازیم:
می‌دانیم تنها علامت ارتباطی نوزادان گریه کردن است.

گاهی این گریه به‌خاطر احساس درد یا مشکل دیگری رخ می‌دهد و به اشتباه ما علت آن را کولیک نوزاد می‌خوانیم. پس در مواردی که کودک گریه شدیدی دارد قبل از تشخیص کولیک نوزاد باید از نظر عفونت و مشکلات دیگر او را بررسی کنیم و بهتر است به پزشک مراجعه کنیم.
گاهی علت به خود پیجیدن نوزاد و گریه‌های شدید او پر بودن بیش از حد معده است. اگر بیش از حد و بیشتر از نیاز نوزاد به او شیر بدهید ممکن است بیقرار شود و گریه شدیدی کند بنابراین شیردهی بهتر است بنا به درخواست و میزان نیاز نوزاد باشد.
بیماری رفلاکس هم می‌تواند باعث بیقراری نوزاد شود. به بازگشت شیر از معده به سمت مری و دهان رفلاکس می‌گوییم که در نوزادان به‌علت شل بودن دریچه بالای معده بیشتر رخ می‌دهد. گاهی رفلاکس پنهان است و واضحا خروج شیر از دهان کودک را نمی‌بینیم. در این موارد ممکن است بیقراری کودک به اشتباه به‌علت کولیک شناخته شود. برای افتراق کولیک از رفلاکس هنگام خواب، کودک را در یک شیب ملایم بخوابانید به‌طوریکه سر او بالاتر باشد. اگر راحت‌تر خوابید و کمتر بیدار شد علت بیقراری رفلاکس بوده است و ربطی به کولیک ندارد.
گاهی بیقراری کودک به‌علت حساسیت به شیرخشک یا شیر مادر است‌. در این موارد ممکن است در پوشک نوزاد خون هم ببینید یا روی بدن او کهیر ببینید.
هر گونه آسیب به کودک، هر گونه مشکل در سیستم عصبی می‌تواند باعث بیقراری نوزاد شود. تنها راه افتراق سایر مشکلات از کولیک، معاینه دقیق نوزاد توسط یک پزشک است. اگر در معاینه هیچ‌گونه یافته غیر طبیعی نباشد آن گاه می‌توانیم علت بیقراری کودک را به کولیک ارتباط دهیم زیرا غیر از کنار گذاشتن سایر علل راه مطمئن دیگری برای تشخیص کولیک وجود ندارد.

در پایان باید بدانید که مراقبت از نوزاد بسیار سخت است و مراقبت از نوزادی که کولیک دارد، بسیار سخت‌تر است. سعی کنید برای آرامش خود برنامه ریزی کنید و استرس خود را مدیریت کنید. به خواب خود اهمیت بدهید و در صورت شب بیداری در طول روز همراه نوزاد خود استراحت کنید. دوره کولیک و ناآرامی نوزاد به‌سرعت می‌گذرد اما اثرات مخرب بی‌خوابی ممکن است تا مدت‌ها شما را درگیر کند بنابراین در کنار اهمیت دادن به مشکلات نوزادتان سعی کنید برای خواب و آرامش خود برنامه ریزی کنید و از دوستان و آشنایان کمک بگیرید.

مادرانی که دچار بی‌خوابی می‌شوند بیشتر در معرض افسردگی و آسیب‌های آن هستند. بی‌خوابی می‌تواند افسردگی بعد از زایمان را طولانی‌تر کند. سعی کنید برای خود نیز وقت بگذارید، ورزش کنید، موسیقی ملایم گوش دهید، آرامش و حس خوب شما به نوزادتان نیز آرامش می‌دهد و نتیجه بهتری در آرام کردن او دارد. برعکس زمان‌هایی که استرس و بی‌خوابی زیادی دارید و حوصله مراقبت از نوزاد را ندارید، این حس شما را دریافت می‌کند و نوزادتان نیز ناآرامی بیشتری خواهد داشت.

آیا کولیک در نوزادان دختر و پسر تفاوت دارد؟

برخی منابع علمی به این موضوع اشاره دارند که نوزادان دختر بیش از پسرها دچار کولیک خواهند شد اما در مقابل آن منابع علمی نیز وجود دارد که قائل به این تفاوت جنسیتی نیست بلکه نوشته شده در بعضی مناطق به دلیل فرهنگ غذایی، عادت و رفتارهای زندگی ممکن است بیشتر یا کمتر از مناطق زیستی دیگر دچار درد کولیک شود.