یکی از مشکلات بزرگی که خانواده‌ها با آن مواجه هستند شپش سر است. این مشکل مخصوصا در خانواده‌هایی که کودک دارند بیشتر دیده می‌شود زیرا به‌طورکلی کودکان بیشتر با هم ارتباط نزدیک دارند و همین نزدیکی موهایشان به یکدیگر، باعث انتقال سریع‌تر شپش سر در میان کودکان می‌شود و از طرفی کودکان معمولا حجاب ندارند و به همین دلیل شپش سر راحت‌تر بین آنها منتقل می‌شود.
یکی از باورهای غلط این است که شپش سر ارتباط مستقیم با رعایت بهداشت دارد. باید بدانید نباید دیدمان نسبت به کسانی که مبتلا به شپش می‌شوند تغییر پیدا کند زیرا شپش به راحتی بین افراد با یک تماس کوچک منتقل می‌شود و ممکن است حتی کسانی که بسیار تمیزند و بهداشت را رعایت می‌کنند با یک تماس کوچک با سر فرد مبتلا، دچار شپش بشوند.
بنابراین سعی کنید حفظ وسایل شخصی و عدم استفاده از لباس و روسری و کلاه دیگران را به کودکان خود آموزش دهید.
همچنین موی کوتاه در کودکان باعث بهداشت بهتر آنها می‌شود و اگر دچار شپش بشوند درمان آن راحت‌تر از کودکانی است که موی بلندی دارند.
به یاد داشته باشید که شپش هم مانند بسیاری از بیماری‌های انگلی دیگر بسیار مسری است و درمان آن می‌تواند برای خانواده مشکل باشد.
شپش سر چیست؟
شپش سر یا همان پدیکولوزیس، نوعی بیماری است که موهای سر را بیشتر درگیر می‌کند. این بیماری توسط زندگی حشره‌ای کوچک روی پوست سر به وجود می‌آید. این حشره از خون سر تغذیه می‌کند و نیاز دارد که روزانه یک تا دو بار از خون انسان تغذیه کند و به عنوان انگل انسان شناخته می‌شود. شپش آنزیم‌هایی ترشح می‌کند که باعث احساس خارش می‌شود. حشره ماده روی سر تخم‌گذاری می‌کند. تخم‌های شپش بسیار شبیه به شوره سر هستند.
شپش از چه طریقی به سر انسان منتقل می‌شود؟
انتقال شپش بسیار سریع انجام می‌شود به طوریکه یک تماس کوچک با سر فرد آلوده با انتقال سریع تخم‌های شپش باعث درگیری می‌شود. تخم‌های شپش بسیار چسبنده هستند و به لباس و بالش و پتو میچسبد و به راحتی با استفاده از آن مبتلا می‌شوید. همچنین تماس دست با موهای فرد آلوده باعث چسبیدن تخم‌ها به دست و انتقال شپش به شما می‌شود.
در کودکان به راحتی با برخورد سرشان با یکدیگر یاکنار هم نشستنشان شپش به دیگری منتقل می‌شود.
تفاوت تخم شپش با شوره سر چیست؟
تخم‌های شپش به صورت دانه‌های مایل به خاکستری رنگند و اندکی کدر هستند اما شوره سر سفیدتر و ریزتر است. شوره سر به آسانی از مو جدا می‌شود و لیز می‌خورد اما تخم شپش به مو میچسبد و به سختی جدا می‌شود. شوره سر می‌تواند هر قسمتی از مو باشد اما تخم شپش بیشتر نزدیک ریشه موها قرار دارد.
چگونه از ابتلا شپش سر جلوگیری کنیم؟
اگر شخصی مبتلا به شپش می‌شناسیم، از او بخواهیم موهای خود را در جمع و مدرسه زیر روسری نگه دارد و تا جای ممکن شخص مبتلا به شپش سر تا زمان درمان مدرسه نرود. از برخورد با موی فرد مبتلا دوری کنیم.
هنگام مسافرت و هنگامی که به جایی می‌رویم که از سطح بهداشت آنها اطلاعی نداریم سعی کنیم بالشت و ملافه مخصوص خود را ببریم و هرگز از بالشت و ملافه دیگران استفاده نکنیم. قبل از آنکه ملافه خود را در مسافرت روی تخت بیندازیم با اسپری ضد شپش تخت را ضدعفونی کنیم تا اگر شپش روی تخت وجود دارد به ملافه ما نچسبد. زیرا ما معمولا ملافه و البسه خود را با آب سرد می‌شوییم و اگر شپش یا تخم شپش به آن بچسبد حتی با شستشو هم پاک نمی‌شود و به راحتی به ما منتقل می‌شود.
هرگز از بالشت، شانه، روسری، گل سر شخص دیگری استفاده نکنید زیرا ممکن است گاهی فردی شپش داشته باشد ولی چون ابتدای درگیری اوست اطلاعی از بیماری خود نداشته باشد.
اگر کار شما به صورتیست که با موی افراد در ارتباط هستید برای مثال آرایشگر هستید، درصورت امکان با دستکش به موی افراد دست بزنید و در غیر این صورت دست و وسایل خود را ضدعفونی و تمیز کنید.
سعی کنید زمانی که به آرایشگاه می‌روید قیچی و شانه و وسایل شخصی خود را ببرید و از وسایل عمومی استفاده نکنید و در غیر این صورت از آرایشگر بخواهید وسایلش را ضدعفونی کند و سپس برای شما استفاده کند.
علائم شپش سر چیست؟
مهم‌ترین علامتی که شپش ایجاد می‌کند خارش است. خارش مخصوصا در نواحی پشت گوش بسیار شایع است.
مشاهده تخم شپش که به صورت سفید رنگ مایل به خاکستری است در میان مو و نزدیکی ریشه مو مهم‌ترین علامت تشخیص شپش است.
خود حشره شپش به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد است و بال ندارد و توان پرواز ندارد و روی پوست سر زندگی می‌کند و اگر بیش از ۲۴ ساعت خارج از پوست سر بماند از بین می‌رود.
مشاهده حشره یا تخم حشره روی پوست سر نشان‌دهنده درگیری فرد است.
درمان شپش سر یا پدیکولوزیس چیست؟
برعکس انتقال این حشره که بسیار راحت و سریع است، درمانش بسیار سخت است. تمام البسه و پتو و لباس‌هایی که آلوده به شپش یا تخم آن هستند باید در آب جوش شسته شوند و تنها آب جوش باعث از بین رفتن شپش می‌شود. در ابتدا باید بهداشت را بسیار زیاد رعایت کنید و مدام لباس‌ها و پتوها را با آب جوش بشویید.
امروزه شامپو‌ها و لوسیون‌های مختلفی تولید شده و در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد که بر پایه داروی ایورمکتین هستند و باعث نابودی شپش می‌شوند. استفاده از شامپو در حمام به کشته شدن حشره‌ها کمک می‌کند. بعد از حمام باید با اسپری ترکیب آب و سرکه موها را شانه کنید. شانه مخصوص شپش سر دندانه‌های بسیار ریز دارد که به گیر افتادن تخم‌ها در بین دندانه‌ها کمک می‌کند. اسپری آب و سرکه باعث نرم‌تر شدن موها و راحت‌تر کنده شدن تخم شپش می‌شود.
نوعی لوسیون هم در داروخانه‌ها وجود دارد که فقط با یک بار استفاده باعث از بین رفتن تمام حشرات و تخم‌های موجود در روی سر می‌شود. این لوسیون استفاده بسیار ساده‌تری نسبت به روش‌های قدیمی شامپو و شانه کردن‌های مداوم مو دارد.
اسپری ضد شپش نیز کمک بسیاری به از بین رفتن آن می‌کند. اسپری ضد شپش را بر روی بالشت و پتو، لباس‌ها بزنید تا درمان سریع‌تر انجام شود و سایر افراد خانه به شپش منتقل نشود. حتی در طی مسافرت‌ها نیز می‌توانید این اسپری را روی بالشت و پتوی خانه‌ای که می‌روید بزنید تا خیالتان بابت عدم انتقال شپش به شما راحت باشد.
جمع بندی
دانستیم که شپش یا پدیکولوزیس یکی از بیماری‌های انگلی است که توسط حشره منتقل می‌شود. حشره شپش از خون پوست سر تغذیه می‌کند و روی سر زندگی می‌کند و در صورتی که خارج از سر انسان باشد، می‌میرد. شپش به سادگی با تماس با موی آلوده توسط حشره یا تخم‌هایش منتقل می‌شود. تخم‌های شپش چسبنده هستند و مانند شوره سر به کف سر می‌چسبند. برای درمان شپش سر از لوسیون ایورمکتین، شامپوی ایورمکتین و شانه دانه ریز استفاده می‌شود. اسپری آب و سرکه بر روی سر به شل شدن تخم‌ها و جدا شدن راحت‌تر آنها از سر کمک می‌کند.
