خوراکی‌های دارای کالری منفی به موادی گفته می‌شود که میزان انرژی لازم برای هضم و جذب آنها در بدن به مراتب بیشتر از میزان انرژی موجود در آنها است. در واقع، استفاده از کالری‌های موجود در این دسته از خوراکی‌ها برای بدن سخت است. بنابراین، بدن برای هضم و جذب آنها به انرژی زیادی نیاز دارد. همین مسئله موجب می‌شود که در زمان انتخاب خوراکی‌ها برای مصرف در طول روز به حجم کالری آنها توجه ویژه شود. ورزشکاران و افرادی که رژیم لاغری دارند، بیش از بقیه به میزان کالری دریافتی از طریق خوراکی‌ها اهمیت می‌دهند.
تعریفی از کالری
پیش از کسب اطلاعات درباره خوراکی‌های دارای کالری منفی باید درباره خود مفهوم کالری بیشتر بدانیم. کالری را می توان واحد استاندارد اندازه‌گیری میزان انرژی در خوراکی‌ها دانست. یعنی همه خوراکی‌های مصرفی دارای میزانی از کالری هستند. تنها آب را می‌توان در دسته خوراکی‌های بدون کالری قرار داد. خوراکی‌های پرآب نیز کالری کمتری دارند. امکان دیدن میزان کالری مواد غذایی و خوراکی‌ها روی بسته‌بندی آنها وجود دارد. به همین دلیل هم افرادی که می‌خواهند وزن خود را کم یا زیاد کنند باید از میزان کالری مصرفی و کالری که در طول روز می‌سوزانند آگاهی داشته باشند.
تعریف خوراکی‌های دارای کالری منفی
خوراکی‌های دارای کالری منفی را می‌توان در میان انواع میوه‌ها و سبزیجات یافت. در تعریفی ساده از این خوراکی‌ها می‌توان به این نکته اشاره کرد که برای هضم آنها بدن کالری مصرف می‌کند و نه تنها کالری جذب نمی‌کند، بلکه کالری هم از دست می‌دهد. البته مواد غذایی را که کالری کمتری دارند و راحت هضم می‌شوند نمی‌توان در این دسته قرار داد.
با یک مثال شاید بتوان این مفهوم را بهتر کرد. مثلاً در صورتی که یک خوراکی ۱۰۰ کالری داشته باشد و بدن برای هضم و جذب آن به ۱۵۰ کالری نیاز داشته باشد، این خوراکی در دسته خوراکی‌های دارای کالری منفی قرار داده می‌شود. یعنی فرد بعد از مصرف این خوراکی نه تنها کالری دریافت نمی‌کند، بلکه ۱۵۰ کالری نیز سوازنده و از دست داده است.
بدن برای هضم و جذب مواد غذایی و خوراکی‌ها و کاربرد ویتامین‌ها و مواد معدنی به انرژی نیاز دارد. هرچه بدن بتواند با دشواری کمتری این خوراکی‌ها را تجزیه کند، یعنی سلول‌های بدن برای هضم به صرف میزان انرژی کمتری نیاز دارند. بر عکس، هر چه استخراج ترکیب‌های مغذی در یک ماده غذایی سخت‌تر باشد، سلول‌های بدن برای هضم و استفاده از ترکیب‌های موجود در آنها به صرف میزان انرژی بیشتری مجبور خواهد بود. به خوراکی‌های دارای کالری منفی غذاهای چربی‌سوز هم گفته می‌شود.
ویژگی غذاهای حاوی کالری منفی
خوراکی‌های دارای کالری منفی دارای مواد معدنی، ویتامین‌ها و ترکیباتی هستند که بدن به آنها نیاز دارد. این مواد غذایی به دلیل نقشی که در فراهم کردن ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن بازی می‌کنند، به تجزیه و سوخت و ساز مواد غذایی کمک می‌کنند. بدن برای هضم و جذب خوراکی‌ها به انواعی از آنزیم‌ها نیاز دارد. این خوراکی‌ها دارای میزان زیادی فیبر و آب هستند.
آب بدون کالری است و فیبر یا سلولز نیز جذب بدن نمی‌شود و مصرف آنها به تجمع چربی و بالا رفتن وزن منجر نمی‌شود. ضمن این که محتوای سلولزی آنها به کارکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند و دفع مواد زائد به وسیله روده را افزایش می‌دهد. این ویژگی‌ها در کنار هم در کاهش وزن اثرگذاری زیادی دارند.
فهرستی از خوراکی‌های دارای کالری منفی
در فهرست خوراکی‌های دارای کالری منفی می‌توان انواع میوه‌ها و سبزیجات را جای داد. در واقع، مواد غذایی دیگری در این فهرست جای نمی‌گیرند. این میوه‌ها در این لیست جای می‌گیرند:
- سیب
- گریپ فروت
- پرتقال
- توت فرنگی
- نارنگی
- آناناس
- تمشک
- توت سیاه
- انار
- انگور
- آلو
- زردآلو
- هلو
- کیوی
- هندوانه
- لیمو
- انبه
سبزیجات متنوعی را می‌توان پیدا کرد که چنین ویژگی داشته باشند.
- ریواس
- کلم
- کدو
- اسفناج
- شلغم
- کلم برگ
- کرفس
- کلم بروکلی
- گل کلم
از جمله همین خوراکی‌ها محسوب می‌شوند.
می‌توان به آنها
- فلفل قرمز
- خيار
- سير
- لوبيا سبز
- شلغم
- هویج
- پياز
- گوجه فرنگی
- پيازچه
- تره فرنگی
- قارچ‌های خوراکی
- کرفس
- کاهو
را نیز اضافه کرد.
بعضی از نوشیدنی‌ها مثل دمنوش‌های گیاهی، آب گازدار یا سودا نیز از خوراکی‌های دارای کالری منفی به شمار می‌روند.
هر فردی می‌تواند به هر اندازه‌ای که دوست دارد کرفس مصرف کند، بدون این که به وزنش اضافه شود. ضمن این که مصرف آب آن برای سلامتی بسیار مفید است. کاهو نیز در فهرست خوراکی‌های دارای کالری منفی قرار می‌گیرد. یک پیمانه کاهو ۸ کالری دارد و سرشار از آب است. میزان بالای مصرف آن هیچ اضافه وزنی را برای بدن به همراه نخواهد داشت. البته باید به این نکته مهم توجه داشت که این خاصیت تا زمانی وجود دارد که آنها تنها مصرف شوند. اضافه کردن کمی سس به سالاد سبزیجات جریان کالری را به طور کامل تغییر می‌دهد.
بیشتر بخوانید: خواص زنجبیل برای لاغری
آیا مصرف خوراکی‌های دارای کالری منفی منجر به کاهش وزن می‌شود؟
حرف و سخن درباره خوراکی‌های دارای کالری منفی بسیار است. ولی یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها درباره آنها این است که آیا مصرف روزانه‌شان به کاهش وزن منجر می‌شود؟ در صورتی که پاسخ این پرسش مثبت باشد، این خوراکی‌ها شامل کدام یک از آنها می‌شود؟ این مسئله برای افرادی که رژیم سفت و سختی را دنبال می‌کنند اهمیت بسیار زیادی دارد. آنها به طور معمول میزان کالری مصرفی روزانه خود را اندازه می‌گیرند.
شاید مهم‌ترین نکته‌ای که باید در رژیم غذایی و کاهش وزن به آن توجه شود این است که درست است که خوراکی‌های دارای کالری منفی می‌توانند چربی سوز باشند یا سرعت هضم و جذب و سوخت و ساز را افزایش دهند، اما همواره باید درباره آنها مانند همه مواد غذایی با هشیاری عمل کرد. به دلیل این که در یک رژیم غذایی سالم حتی در صورتی که خوراکی‌ها کالری منفی داشته باشند، باید به اندازه کافی مصرف شوند تا از مصرف آنها نتیجه دلخواه گرفته شود.
مصرف این خوراکی‌ها برای لاغری ایده بسیاری خوبی است. ولی کم کردن وزن و سلامت کلی بدن شاخص‌های دیگری هم دارد که به هیچ عنوان نباید نادیده گرفته شوند. به این معنا که خوردن خوراکی‌های دارای کالری منفی نمی‌تواند جایگزین فعالیت بدنی و ورزش کردن شود. برای کاهش وزن همه جوانب باید در نظر گرفته شوند.
