طرز مصرف پیروکسیکام بر اساس نوع آن یعنی ژل، کپسول و آمپول متفاوت است ولی بهطورکلی باید بر اساس دستورالعمل پزشک باشد. پیروکسیکام یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی است که برای کاهش درد، التهاب و تب استفاده میشود. عموما در بیمارانی که از التهابها مانند آرتریت روماتوئید، آرتروز و دیگر حالتهای التهابی مفاصل رنج میبرند، مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه توضیحات کلی در مورد این دارو دادهایم.
پیروکسیکام چیست و چه کاربردی دارد؟
پیروکسیکام یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) است که برای تسکین دردها و کاهش التهاب استفاده میشود. این دارو در اشکال مختلفی مانند کپسول خوراکی، آمپول و ژل موضعی در دسترس است. نام تجاری شایع این دارو Feldene و نام ژنریک آن پیروکسیکام است. استفاده اصلی از پیروکسیکام در درمان علائم آرتروز (التهاب مفاصل) و آرتریت روماتوئید است.
این دارو همچنین برای تسکین دردهای عضلانی ناشی از کشیدگی و کوفتگی و کاهش دردهای مرتبط با آرتریت مفصلی در دست و زانو استفاده میشود. در صورت استفاده از ژل موضعی پیروکسیکام، دارو به طور مستقیم از طریق پوست جذب میشود. از آنجا که پیروکسیکام یک NSAID است، با مهار تولید عوامل شیمیایی که منجر به درد و التهاب میشوند، درد را تسکین میدهد.
عوامل تاثیرگذار بر طرز مصرف پیروکسیکام
طرز مصرف پیروکسیکام و دوز مصرفی آن وابسته به عوامل مختلفی است که شامل موارد زیر میشود:
- سن: دوز پیروکسیکام بر اساس سن فرد تعیین میشود. برای بزرگسالان (سن ۱۸ سال به بالا) دوز معمول روزانه ۲۰ میلیگرم است. برای کودکان (سن ۰ تا ۱۷ سال) دوز مصرفی مشخص نشده است.
- شرایط تحت درمان: نوع بیماری یا شرایط درمانی که پیروکسیکام برای آن استفاده میشود نقشی در تعیین دوز دارد. ممکن است پزشک شما دوز مناسب را بر اساس شرایط خاص شما تعیین کند.
- میزان و خطر وضعیت بیمار: وضعیت بیمار و شدت علائم ممکن است نیاز به تعدیل دوز داشته باشد. در برخی موارد، ممکن است پزشک شما دوز کمتری تجویز کند یا دوز را به تدریج افزایش دهد.
- نوع پیروکسیکام: طرز مصرف پیروکسیکام به نوع آن وابسته است. پیروکسیکام نوع کپسول خورده میشود در حالی که ژل پیروکسیکام را باید بر روی ناحیه درد ماساژ دهید.
- سایر شرایط پزشکی فرد: شرایط پزشکی مرتبط دیگری مانند بیماریهای مزمن، عوارض دارویی قبلی، آسیب کبدی و کلیه و مشکلات قلبی نیز ممکن است تأثیری بر دوز مصرفی پیروکسیکام داشته باشد. بنابراین، مهم است که همه شرایط پزشکی خود را به پزشک خود اطلاع دهید.
- واکنش به دوز اولیه: واکنش شما به دوز اولیه پیروکسیکام نیز میتواند تعیین کننده دوزهای بعدی باشد. در صورتی که به دوز اولیه عوارض جدی یا واکنشهای آلرژیک نشان دهید، باید به پزشک خود گزارش دهید.
چگونگی طرز مصرف پیروکسیکام در انواع اشکال آن
هر یک از این اشکال دارو را میتوان برای استفاده در شرایط مختلف مصرف کرد. در زیر نحوه استفاده از هر یک از این اشکال بیان شده است:
- کپسول خوراکی:
- فرم: کپسول خوراکی
- دوز دارو: ۱۰ میلی گرم و ۲۰ میلی گرم
- نحوه مصرف: کپسول را با یک لیوان آب در هنگام غذا یا بلافاصله بعد از غذا بخورید و پس از مصرف آن تا ۱۰ دقیقه دراز نکشید. مصرف پیروکسیکام همراه با غذا، شیر و یا شربتهای حاوی کافئین توصیه نمیشود.
- شیاف:
- فرم: شیاف
- دوز دارو: ۲۰ میلی گرم
- نحوه مصرف: یک عدد شیاف را مصرف کنید.
- آمپول:
- فرم: آمپول
- نحوه مصرف: استفاده از آمپول پیروکسیکام تحت نظر پزشک باید تجویز شود.
- ژل یا پماد پیروکسیکام:
- فرم: ژل یا پماد موضعی
- دوز دارو: ۰.۵٪
- نحوه مصرف: ژل را با استفاده از انگشتان خود به مقدار ۳ سانتیمتر روی ناحیه آسیب دیده بمالید و به آرامی ماساژ دهید. این روند را سه یا چهار بار در روز تکرار کنید. مطمئن شوید که پماد را بر روی پوست ملتهب یا با زخم استفاده نکنید.
مهم است که طرز مصرف پیروکسیکام منطبق بر دستورات مصرف ارائه شده توسط پزشک یا داروساز باشد. همچنین، در صورت بروز هرگونه علائم ناخواسته یا عوارض جانبی، به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی داروی پیروکسیکام
عوارض جانبی شایع شامل اسهال، سرگیجه، سردرد، سوزش سردل و وزوز گوش هستند. این عوارض معمولاً ناشی از تأثیرات پیروکسیکام بر روی سیستم گوارش، سیستم عصبی و سیستم گوش هستند. عوارض جانبی جدی که ممکن است با مصرف پیروکسیکام رخ دهند را در زیر مشاهده میکنید:
- واکنش آلرژیک: این شامل بروز مشکلات پوستی، خارش، ورم صورت، لب و زبان و در موارد شدیدتر ممکن است حمله قلبی یا سکته را شامل شود.
- آسیب کلیه: پیروکسیکام میتواند بر روی عملکرد کلیه تأثیر بگذارد و منجر به کاهش ادرار، تورم در بازوها، پاها یا دستها شود.
- نارسایی قلبی: در صورت مصرف طولانی مدت و با دزهای بالا، پیروکسیکام ممکن است باعث افزایش وزن و نارسایی قلبی شود.
- مشکلات معده و روده: این شامل درد و ناراحتی معده، مدفوع سیاه و قیری رنگ، استفراغ خونی و زخم و خونریزی معده میشود.
- مشکلات کبدی: پیروکسیکام ممکن است بر روی کبد تأثیر بگذارد و علائمی مانند زردی پوست و چشم، علائم آنفولانزا، خستگی و درد در قسمت فوقانی معده را ایجاد کند.
- واکنشهای پوستی: ممکن است با مصرف پیروکسیکام واکنشهای پوستی مانند قرمزی، تاول زدن یا برآمدن لایه پوست رخ دهد.
- کاهش گلبولهای قرمز خون (کمخونی): مصرف طولانی مدت پیروکسیکام ممکن است باعث کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون شود که باعث رنگ پریدگی، خستگی، سرگیجه و تنگی نفس میشود.
مواردی که باید از استفاده پیروکسیکام خودداری کنید
همانطور که در بالا نیز بیان شد، طرز مصرف پیروکسیکام بایستی طبق نظر دکتر باشد. در موارد زیر دکتر، استفاده از پیروکسیکام را توصیه نمیکند:
- سه ماهه سوم بارداری: مصرف پیروکسیکام در سه ماهه سوم بارداری ممنوع است و استفاده از این دارو در این مرحله ممکن است باعث مرگ یا نقص عضو جنین شود.
- واکنش آلرژیک شدید: در صورت وجود سابقه واکنش آلرژیک شدید مانند آنافیلاکسی یا آنژیودما در پاسخ به مصرف آسپیرین یا دیگر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، استفاده از پیروکسیکام توصیه نمیشود.
- مشکلات باروری: استفاده از NSAID ها، از جمله پیروکسیکام، ممکن است باعث تأخیر یا جلوگیری از پارگی فولیکولهای تخمدان شود که در برخی زنان با ناباروری قابل برگشت همراه است. در صورتی که مشکل باروری دارید یا درمان ناباروری را دنبال میکنید، باید از استفاده از پیروکسیکام و سایر داروهای NSAID خودداری کنید.
- شیردهی: استفاده از پیروکسیکام در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمیشود. اطلاعات موجود نشان میدهد که این دارو ممکن است تأثیر مخربی بر روی تولید مثل داشته باشد و ایمنی بالینی آن در این دورهها ثابت نشده است.
- استفاده در کودکان: پیروکسیکام عموماً برای بزرگسالان تجویز میشود و استفاده آن برای کودکان زیر 12 سال مناسب نیست.
تداخل دارویی پیروکسیکام
تداخلات دارویی میان پیروکسیکام و برخی داروهای زیر ممکن است رخ دهد:
- سایر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی(NSAIDs): همزمان مصرف پیروکسیکام با سایر NSAIDs میتواند خطر افزایش عوارض معده و ریهای را افزایش دهد. همچنین، احتمال بروز عوارض کلیوی نیز افزایش مییابد.
- داروهای ضد فشار خون: استفاده همزمان از پیروکسیکام و داروهای ضد فشار خون میتواند باعث کاهش اثرات ضد فشار خون این داروها شود و ممکن است فشار خون بیشتری در برخی افراد ایجاد کند.
- داروهای ضد انعقادی خوراکی: به طور معمول پزشک در طرز مصرف پیروکسیکام ذکر میکند که آن را با داروهای ضد انعقادی خوراکی مانند وارفارین استفاده نکنید چراکه میتواند خطر خونریزی را افزایش دهد.
- پروبنسید: استفاده همزمان از پروبنسید و پیروکسیکام میتواند باعث کاهش کلیرانس کلیوی پروبنسید شده و خطر عوارض کلیوی را افزایش دهد.
- متوتروکسات: مصرف همزمان پیروکسیکام و متوتروکسات میتواند باعث افزایش سمی شدن کبد شود و خطر عوارض جدی برای کبد را به دنبال داشته باشد.
- لیتیوم: استفاده همزمان از پیروکسیکام و لیتیوم میتواند سطح لیتیوم را افزایش داده و خطر عوارض لیتیوم را بیشتر کند.
پیروکسیکام باید چگونه نگهداری شود؟
برای نگهداری درست از پیروکسیکام، میتوانید راهنمای زیر را دنبال کنید:
- نگهداری دارو در محل مناسب: پیروکسیکام را در جایی خشک و خنک نگهداری کنید. بهتر است از محلهایی که دمای آنها بالا است، مانند حمام، آشپزخانه یا نزدیک دستگاههای گرمایشی، دوری کنید.
- جلوگیری از تابش نور مستقیم: پیروکسیکام را از تابش نور مستقیم آفتاب و نورهای قوی دور نگه دارید. این دارو بهتر است در جعبههای محافظ داخلی قرار گیرند تا از تماس مستقیم با نور جلوگیری شود.
- نگهداری در جایی بالاتر از دسترس کودکان: مطمئن شوید که پیروکسیکام در محلی قرار دارد که کودکان نمیتوانند به آن دسترسی داشته باشند. میتوانید از قفل کودک برای دربها و کشوها استفاده کنید.
- نگهداری در بستهبندی اصلی: پیروکسیکام را در بستهبندی اصلی خود نگه دارید تا از رطوبت و آلودگی محافظت شود. اگر داروی شما دارای بستهبندی خاصی است، دستورالعملهای نگهداری آن را رعایت کنید.
توصیه میشود همیشه با دستورالعملهای نگهداری موجود در بستهبندی دارو آشنا شوید و در صورت بروز هرگونه سوال یا مشکل، با پزشک یا داروساز مشورت کنید. در صورت هرگونه سوال یا ابهامی آن را با ما در مجله سلامتی نبض در میان بگذارید تا متخصصان ما در اسرع وقت به آن پاسخ دهند. شما همچنین میتوانید علاوهبر طرز مصرف پیروکسیکام، نحوه صحیح مصرف دیگر داروها را در مجله سلامتی نبض پیدا کنید.
