مولتی ویتامین، ویتامین‌ها و مواد معدنی لازمه زندگی سالم و بدن سالم هستند. به‌طور کلی همه انسان‌ها از زمان تولد تا آخر عمر نیاز به دریافت انواعی از ویتامین‌ها برای حفظ سلامت خود دارند. کمبود ویتامین‌ها باعث بروز بیماری‌های مختلفی می‌شوند و افزایش ویتامین‌ها هم میتواند باعث مسمومیت و بیماری شود؛ بنابراین یک سطح مشخصی از ویتامین‌ها لازم است روزانه به بدن برسد تا سلامت بدن حفظ گردد.
بیشتر بخوانید: قرص ایروکاست چیست؟ (عوارض و بهترین زمان مصرف)
چه کسانی نیازمند دریافت ویتامین هستند؟
همه افراد از طریق تغذیه، ویتامین‌های موردنیاز بدن خود را دریافت می‌کنند. تغذیه در تمام سنین باید به حدی کامل باشد که احتیاجی به مصرف مکمل مولتی ویتامین نباشد. این تفکر که همه افراد به‌محض مشاهده مشکلی در سلامت خود باید مکمل مولتی ویتامین مصرف کنند اشتباه است. اصلاح رژیم غذایی اولین گزینه درمانی برای جلوگیری از کمبود ویتامین است. باید سعی شود ویتامین‌های موردنیاز بدن از طریق تغذیه تأمین شود. به هر فرد بزرگسال توصیه می‌شود روزانه از میوه‌ها و سبزی‌ها استفاده کند تا دچار کمبود ویتامین نشود.
اما بعضی افراد در شرایط خاص نیازمند استفاده از مکمل مولتی ویتامین به‌صورت پیشگیرانه هستند تا از بیماری‌ها جلوگیری شود.
برای مثال در شرایطی که به هر دلیلی فرد تغذیه مناسبی ندارد و دریافت ویتامین کافی ندارد، برای مثال شخص با سوءتغذیه و یا شخصی که در بیمارستان بستری شده است مستعد کمبود ویتامین بوده و باید مولتی ویتامین دریافت کند.
مورد بعدی برای شخصی که نیاز به دریافت مولتی ویتامین دارد شخصی است که در شرایطی مانند بارداری قرار دارد. در شرایط بارداری گاهی نیاز به ویتامین‌ها بالا است و تغذیه نمی‌تواند این نیاز را رفع کند؛ بنابراین لازم است شخص باردار مولتی ویتامین دریافت کند.
بعضی از مناطق به‌صورت اپیدمیک با کمبود ویتامین D مواجه هستند. یکی از این مناطق، ایران است. فرضیه‌های مختلفی برای بیان علت این کمبود ویتامین مطرح هستند. به‌طورکلی به دلیل نیاز همگانی به مکمل ویتامین D به تمام افراد ساکن در ایران ماهانه ویتامین دی با دوز ۵۰۰۰۰ تجویز می‌گردد تا از کمبود ویتامین دی و عوارض آن پیشگیری شود.
شرایط دیگری که نیاز به مکمل مولتی ویتامین را افزایش می‌دهد دوران کودکی است. از زمان تولد تا سن ۶ ماهگی توصیه می‌شود که تمام کودکان مکمل ویتامین A+D مصرف کنند. در کودکان سنین شش ماه تا دو سال توصیه می‌شود مکمل مولتی ویتامین مصرف کنند. البته این شرایط بستگی به هر کشور و شرایط زندگی مردم آن کشور متفاوت است و در ایران تصمیم بر این است که به تمام کودکان این گروه سنی توصیه به مصرف آهن و مولتی ویتامین شود.
بعد از دوسالگی نسبت به شرایط کودک بر ادامه مکمل‌ها تصمیم‌گیری می‌شود؛ اما به طور معمول توصیه می‌شود مکمل‌ها بعد از دوسالگی قطع شود و به‌صورت طبیعی از راه تغذیه ویتامین به بدن کودک برسد. بعد از دوسالگی توصیه به مصرف ویتامین D می‌شود که به ایمنی بدن کودک نیز کمک می‌کند.
در بعضی شرایط خاص مانند بعد از تصادف شدید یا بعد از جراحی، بعد از بیماری‌های خاص یا بستری طولانی‌مدت نیز به تجویز پزشک نیاز به دریافت مولتی ویتامین است.
انواع مکمل‌ها و مولتی ویتامین
مولتی ویتامین معمولا ترکیبی از ویتامین‌های مختلف با دوزهای مختلف است. مولتی ویتامین به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. مکمل‌های مولتی ویتامین شامل انواع مختلفی از ویتامین‌ها هستند:
ویتامین A
نام دیگر آن رتینول است. ویتامین آ باعث سلامت چشم و پوست بدن می‌شود. ویتامین آ به دید در شب و تیزبینی کمک می‌کند. بهبود سیستم ایمنی بدن و کمک به مبارزه بدن علیه میکروب‌ها و پیشگیری از عفونت به کمک دریافت ویتامین آ کافی میسر می‌شود. منابع طبیعی ویتامین آ کدام‌اند؟
- هویج
- سیب‌زمینی شیرین
- بروکلی
- لبنیات
- جگر
- فلفل قرمز شیرین
- اسفناج
- انبه
- کدوحلوایی
- زردالو
- گوجه‌فرنگی
به‌راحتی با دریافت این مواد غذایی و قراردادن آن در برنامه غذایی می‌توان از خواص ویتامین آ بهره‌مند شد.
کمبود ویتامین آ باعث چه مشکلاتی می‌شود؟
- شب‌کوری و مشکلات چشم
- خشکی پوست
- نازایی
- مشکلات رشد
- عفونت قفسه سینه
- دیرتر بهبودیافتن جای زخم
- جوش
ویتامین‌های B
ویتامین‌های ب در رشد و تکثیر سلول‌های بدن و بهبود چرخه سلولی نقش دارند. ویتامین‌های ب باعث بهبود سیستم ایمنی و عصبی بدن می‌شوند و استرس را کاهش می‌دهند.
منابع ویتامین ب کدام‌اند؟
- ماهی سالمون
- گوشت
- سبزی‌ها
- تخم‌مرغ
- حبوبات
- دانه‌های گیاهان و مغزها
- میوه‌هایی مانند مرکبات و موز
کمبود ویتامین‌های ب باعث بیماری‌های مختلفی می‌شود. از بیماری‌های پوستی و ترک اطراف دهان گرفته تا مورمورشدن دست و تحریک‌پذیری عصبی، کم‌خونی، اسهال، کاهش عملکرد و ضعیف‌شدن حافظه و ناهماهنگی ماهیچه‌ها، همگی از مشکلات ناشی از کمبود ویتامین‌های گروه ب ناشی می‌شوند که به‌راحتی با رعایت رژیم غذایی می‌توان از آنها پیشگیری کرد.
ویتامین سی
ویتامین سی جهت تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از بیماری‌های چشمی و زیباتر شدن پوست نیاز است.
منبع اصلی ویتامین سی، میوه‌ها و سبزیجات هستند. طالبی، پرتقال و سایر مرکبات، کلم، فلفل‌دلمه‌ای، گوجه‌فرنگی و لیمو منابع غنی از ویتامین سی هستند. در سایر میوه‌ها هم ویتامین سی یافت می‌شوند. ویتامین سی برای سلامت ایمنی و پوست، مفید و ضروری است و قراردادن منابع ویتامین سی در برنامه غذایی روزانه ضروری است.
دریافت ویتامین سی به‌قدری مهم است که کمبود آن باعث ایجاد بیماری اسکوروی می‌شود. این بیماری باعث احساس خستگی، ضعف استخوان و ماهیچه، کبودی پوست، التهاب لثه و خونریزی لثه‌ها، تأخیر در بهبود زخم، شکنندگی مو و خون‌دماغ‌شدن می‌شود.
قراردادن منابع غنی از ویتامین سی در رژیم غذایی و مصرف میوه‌ها به‌خصوص مرکبات باعث سلامت بدن می‌شود.
ویتامین دی
می‌دانیم ویتامین دی برای سلامت استخوان‌های بدن ضروری است و کمبود آن باعث بیماری راشیتیسم یا نرمی‌استخوان به‌خصوص در سنین رشد می‌شود. برای دریافت ویتامین دی مهم‌ترین راه، قرارگیری در معرض نور خورشید است. به دلیل کمبود ویتامین دی در ایران مصرف ماهانه قرص ویتامین دی به همه توصیه می‌شود. قرارگیری در معرض نور خورشید به‌خصوص برای کودکان برای افزایش ویتامین دی ضروری است. فراموش نکنید استفاده از ضدآفتاب برای جلوگیری از
عوارض اشعه uv خورشید ضروری است و مانعی برای دریافت ویتامین دی نیست.
ویتامین E
ویتامین E جزو مواد آنتی اکسیدان است. رادیکال‌های آزاد درون بدن را از بین می‌برد و خاصیت ضد سرطانی دارد و علاوه بر این به تنظیم هورمون‌های درون بدن خانم‌ها کمک می‌کند.
منابع ویتامین E
- بادام
- فلفل
- زردآلو
- کیوی
- روغن جوانه گندم
- تخم آفتاب‌گردان
کمبود ویتامین E باعث بی‌حسی دست و پاها، ضعف ماهیچه، مشکلات بینایی و ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شود.
ویتامین k
ویتامین k شامل گروهی از ویتامین‌ها است که نقش مهمی در انعقاد خون دارند و کمبود آنها باعث مشکل انعقاد خون و خونریزی می‌شود.
بخش زیادی از ویتامین k موردنیاز بدن، در روده توسط باکتری‌های دستگاه گوارش ما ساخته می‌شود. در میوه‌ها و سبزیجات نیز ویتامین k وجود دارد که از طریق مصرف آنها این ویتامین به بدن می‌رسد؛ مانند جعفری و اسفناج، کلم، زرده تخم‌مرغ، کاهو، گوجه‌فرنگی، چای سبز، روغن جگر ماهی، شلغم، سویا و نخودفرنگی
کمبود ویتامین k همان‌طور که گفته شد ریسک خونریزی را بیشتر می‌کند. این خونریزی بسته به اینکه کجای بدن باشد میتواند علائم مختلفی داشته باشد از جمله کبودی خودبه‌خودی پوست، خونریزی زیر ناخن و یا مدفوع تیره و قیری رنگ
مولتی ویتامین‌ها علاوه بر ویتامین‌ها می‌توانند شامل مینرال و آهن هم باشند.
آهن درون مولتی ویتامین به درمان کم خونی کمک می‌کند. منبع قوی آهن در غذای ما گوشت قرمز است و سبزیجات برگ سبز نیز حاوی آهن هستند که جذبشان در بدن از گوشت قرمز بسیار کمتر است. کمبود آهن باعث کوچک‌شدن گلبول‌های قرمز خون و کم خونی می‌شود. کمبود شدید آهن باعث پیکا می‌شود. پیکا شرایطی است که فرد علاقه به خوردن مواد غیرخوراکی مانند گچ دیوار پیدا می‌کند.
سایر مواد مغذی موجود در مولتی ویتامین‌ها مانند منیزیوم، زینک و کلسیم هم بسته به برند مولتی ویتامین با دوزهای مختلف موجودند.
منیزیم
منیزیم نقش مهمی در تنظیم فشارخون و عملکرد صحیح دستگاه عصبی، عضلات و تقویت سیستم ایمنی بدن دارد.
غذاهای مختلفی مانند آووکادو، سیب، موز، انجیر و برگه زردالو و کشمش حاوی مقادیر بالایی منیزیم هستند.
کمبود منیزیم باعث بیماری‌های زیادی در بدن می‌شود. اولین و شایع‌ترین شکایت بین افرادی که کمبود منیزیم دارند، اسپاسم یا گرفتگی عضلات است. بی‌اشتهایی و افسردگی هم می‌توانند در نتیجه کمبود منیزیم رخ دهند.
زینک
زینک یا روی یکی از عنصرهای مهم بدن است که بعد از آهن فراوان‌ترین ماده موجود در بدن است. مکمل زینک برای سلامت استخوان، پوست مو و بینایی لازم و ضروری است.
زینک همچنین در تقویت سیستم ایمنی، پیشگیری از سرطان و رشد مناسب، کمک می‌کند.
شربت زینک به‌عنوان درمان کمکی در اسهال کودکان تجویز می‌شود.
منابع زینک شامل مرغ، بوقلمون، قارچ، اسفناج، ماست، برنج قهوه‌ای، نخود و گوشت است.
کمبود زینک باعث بیماری‌های مختلفی می‌شود. میتواند سیستم عصبی را بخصوص در کودکان تحت‌تأثیر قرار دهد یا باعث بروز بیماری‌های خلقی مختلفی شود.
کلسیم
همه ما ضرورت رسیدن کلسیم کافی به بدن را می‌دانیم. کلسیم لازمه سلامت استخوان‌های بدن است. منبع اصلی کلسیم لبنیات شامل شیر و ماست و کشک و پنیر و …است.
کمبود کلسیم باعث پوکی‌استخوان یا استئوپروز می‌شود. برای جلوگیری از پوکی‌استخوان بهتر است همه افراد به میزان لازم در روز دریافت کلسیم داشته باشند و لبنیات را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
همان‌طور که گفته شد تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی در برنامه غذایی روزمره ما وجود دارد فقط در صورت کمبود آنها نیاز به درمان موقتی با مکمل مولتی ویتامین است و درصورتی‌که مشکلی نباشد بهتر است با غذاهای طبیعی ویتامین‌ها را به بدن خود برسانید.
