یکی از مشکلات بزرگ جوامع بشر بیماری فشارخون است. بنابراین در این مطلب درباره درمان فشارخون بالا صحبت خواهیم کرد. فشارخون در هر سن و هر شخصی می‌تواند بدون علامت وجود داشته باشد و این بی‌علامتی باعث افزایش تدریجی فشارخون در طی زمان می‌شود که ناگهان عوارضی مانند سکته قلبی و مغزی را برجای می‌گذارند. پس تشخیص به‌موقع فشارخون و درمان درست و پیگیرانه آن واجب است.
محدوده فشارخون نرمال
برای تشخیص فشارخون بالا لازم است ابتدا محدوده فشارخون نرمال را بدانید. فشارخون نرمال، فشارخون زیر ۱۲۰ روی ۸۰ است و هر فشار بالاتر از آن غیرطبیعی است.
در چه صورتی مستعد فشارخون بالا هستیم
اگر فشارخون شما بالای ۱۲۰ روی ۸۰ و زیر ۱۳۰ روی ۸۰ است شما مستعد فشارخون هستید و لازم است رژیم غذایی کم‌نمک و ورزش منظم داشته باشید تا هرگز مبتلا به فشارخون بالا نشوید.
اندازه فشارخون در بیماری فشارخون چقدر است؟
فشارخون بالای ۱۳۰ روی ۸۰، بیماری فشارخون نام دارد. باید قبل از ابتلا به بیماری فشارخون از آن جلوگیری شود؛ اما زمانی که به بیماری فشارخون مبتلا شدید لازم است برای همیشه داروی فشارخون دریافت کنید.
بسته به اینکه فشارخون شما تا چه حدی افزایش پیدا کرده باشد، درمان فشارخون بالا با یک دارو تا سه دارو تغییر می‌کند.
بیماری فشارخون ۳ استیج دارد
- به فشارخون زیر ۱۴۰ روی ۹۰ استیج یک فشارخون می‌گوییم.
- به فشارخون بالای ۱۴۰ روی ۹۰ استیج دو فشارخون می‌گوییم.
- به فشارخون بالای ۱۸۰ روی ۱۲۰ فشارخون بحرانی می‌گوییم که باید به‌صورت اورژانسی درمان شود.
معمولاً برای فشارخون زیر ۱۶۰ روی ۱۰، درمان تک‌دارویی شروع می‌شود و برای درمان فشارخون بالای ۱۶۰ روی ۱۰ درمان دو دارویی و گاهی سه دارویی تجویز می‌شود.
علائم افزایش فشارخون
همیشه دستگاه فشارخون در دسترس ما نیست. گاهی لازم است علائم افزایش فشارخون را بدانیم تا به پزشک مراجعه کنیم. همچنین لازم است علائم افت فشارخون را نیز بدانیم تا در صورت افت مکرر فشارخون دوز داروهایمان را تحت‌نظر پزشک کاهش دهیم. همه افرادی که مبتلا به بیماری فشارخون هستند، باید در منزل خود دستگاه فشارخون داشته باشند.
افزایش فشارخون اگر به‌صورت حاد و ناگهانی اتفاق بیفتد باعث دیده‌شدن علائم زیر در فرد می‌شود:
- احساس تهوع
- بالارفتن فشارخون داخل عروق می‌تواند باعث احساس ضربان در گردن یا سر شود
- گاهی فشارخون به حدی بالا می‌رود که می‌تواند باعث خونریزی از بینی یا گوش شود
- سردرد و سرگیجه
در صورت مشاهده علائم بالا در فردی که مستعد فشارخون است حتماً باید فشارخون اندازه‌گیری شود. اگر فشارخون در دو نوبت بالای ۱۳۰ روی ۸۰ باشد درمان فشارخون بالا با داروی فشارخون شروع می‌شود و اگر فشارخون بالای ۱۶۰ روی ۱۰ باشد درمان فشارخون بالا با دو داروی فشارخون شروع می‌شود.
علائم افت فشارخون
افت فشارخون هم اگر به‌صورت حاد و ناگهانی اتفاق بیفتد، می‌تواند علائمی داشته باشد که ما را متوجه این کاهش فشارخون کند. از جمله علائم افت فشارخون می‌توان به گیجی، درد قفسه سینه، افزایش تعداد تنفس و افزایش تعداد ضربان قلب اشاره کرد.
عوارض افزایش فشارخون چیست؟
به فشاری که خون درون رگ‌ها به دیواره عروق وارد می‌کند فشارخون گفته می‌شود. افزایش فشارخون عوارض زیادی برای بدن می‌تواند داشته باشد.
- درمان فشارخون بالا اگر صورت نگیرد، می‌تواند باعث پارگی عروق و خونریزی شود.
- اگر فشارخون بالا عروق مغز را پاره کند می‌تواند باعث سکته مغزی خون‌ریزی‌دهنده شود.
- فشارخون، فرد را در معرض سکته قلبی و بیماری‌های قلبی عروقی قرار می‌دهد.
- کلیه‌ها به‌شدت در معرض آسیب‌های ناشی از فشارخون هستند. عملکرد کلیه در بدن دفع مواد زاید و سموم موجود در خون است. عروق کلیه بسیار ظریف و حساس به تغییرات فشارخون هستند به‌طوری‌که اگر به‌صورت مزمن فشارخون بالا باشد، باعث نارسایی کلیه و افت عملکرد کلیه می‌شود و درنهایت، کلیه‌ای که دچار نارسایی شود عملکرد خود را از دست می‌دهد. درمان نارسایی کلیه دیالیز و پیوند کلیه است.
- فشارخون باعث آسیب به چشم نیز می‌شود. افزایش فشارخون عروق حساس و ظریف شبکیه چشم باعث پارگی عروق و تاری دید می‌شود گاهی حتی در صورت پارگی‌های شدید می‌تواند باعث نابینایی شود.
- در آقایان سن بالا، افزایش مزمن فشارخون می‌تواند باعث اختلال عملکرد جنسی و اختلال در نعوظ شود.
- افزایش مزمن فشارخون با افزایش چربی و قند خون و اضافه‌وزن و چاقی در ارتباط است که به مجموعه این بیماری‌ها در یک فرد سندروم متابولیک می‌گوییم. پس با مدیریت درست فشارخون از سندرم متابولیک هم پیشگیری می‌کنیم.
برای پیشگیری از بیماری فشارخون چه کنیم؟
راه‌های مختلفی برای پیشگیری از بیماری فشارخون وجود دارد.
یکی از مهم‌ترین روش‌ها رعایت رژیم غذایی است. اگر مستعد فشارخون هستید یا به طور ژنتیکی در خانواده‌تان بیماری فشارخون زیاد دیده می‌شود در مرحله اول باید نمک غذای خود را بسیار کم کنید. بعضی مواد شور مانند پنیر هم می‌تواند شما را مستعد فشارخون و بیماری قلبی عروقی کند.
بعضی مواد غذایی طبیعی نیز می‌تواند باعث کاهش فشارخون شود. البته خوردن این موارد قبل از ابتلا به فشارخون مؤثر است و در صورت بالاتر رفتن فشارخون حتماً باید دارو مصرف شود.
مواد غذایی زیر می‌تواند باعث مدیریت فشارخون شود:
- دانه کدوتنبل
- کرفس
- پسته
- حبوبات مثل عدس
- انواع میوه‌ها
- انواع سبزی‌ها
هرچه غذاهایتان کم‌نمک‌تر و کم‌چرب‌تر باشد به مدیریت فشارخون و کاهش عوارض ناشی از آن کمک بیش‌تری می‌کند.
بیشتر بخوانید: ۱۰ دمنوش برای کنترل فشارخون
دمنوش و درمان فشارخون بالا
دم‌نوش‌های مختلفی وجود دارند که فشارخون را کاهش می‌دهند. بهتر است این دم‌نوش‌ها را قبل از آنکه نیاز به دارو پیدا کنید مصرف کنید. دم‌نوش‌هایی مانند چای ترش، پونه کوهی، سنبل‌الطیب و اسطوخودوس باعث کاهش فشارخون می‌شوند. می‌توانید هر روز صبح بعد از صبحانه یک لیوان دمنوش مصرف کنید؛ اما زیاده‌روی در مصرف دم‌نوش‌ها هم توصیه نمی‌شود و در حد یک تا دو لیوان در روز کفایت می‌کند.
درمان دارویی بیماری فشارخون (درمان فشارخون بالا) چیست؟
برای درمان دارویی فشارخون بسته به شرایط و داروهایی که مصرف می‌کنید، پزشک داروی خاصی را در نظر می‌گیرد. دسته‌های دارویی مختلفی برای کنترل فشارخون وجود دارند که به‌صورت روتین از دسته اول دارو برای شما شروع می‌شود و در صورت عدم پاسخ مناسب دارو عوض می‌شود یا داروی ترکیبی داده می‌شود. معمولاً برای شروع درمان فشارخون بالا از دوز پایین دارو استفاده می‌شود و به‌تدریج و طی چند هفته دوز دارو افزایش داده می‌شود.
گروه‌های مختلف داروهای فشارخون برای درمان فشارخون بالا
- داروهای ACE و ARB: لوزارتان، کاپتوپریل، والسارتان، ایربزارتان و کاندزارتان
- بتابلوکرها: پروپرانولول، آتنولول، متوپرولول و کارودیلول
- داروهای کلسیم چنل بلوکر یا CCB: نیفیدیپین، آملودیپین، فلودیپین و ایزرادیپین
- داروهای دیورتیک یا ادرارآور: هیدروکلرتیازید، فوروسماید
- سایر داروهای فلج‌کننده سمپاتیک
۱. داروهای ACE و ARB
داروهای ARB (شامل لوزارتان، والسارتان، ایربزارتان و کاندزارتان)
معمولاً پزشکان ترجیح می‌دهند درمان فشارخون بالا را با داروی دسته ARB که کاربردی‌ترین آن داروی لوزارتان است، شروع کنند.
داروهای ARB شامل لوزارتان، والسارتان، ایربزارتان و کاندزارتان است. این داروها تأثیری مشابه داروهای ACE دارند؛ اما بر خلاف آن باعث سرفه نمی‌شوند. داروهای ARB هم مانند داروهای ACE نباید در بارداری مصرف شوند؛ زیرا باعث آسیب به کلیه جنین می‌شود. این دارو هم می‌تواند باعث عارضه افزایش پتاسیم یا هیپرکالمی شود.
داروهای ACE (کاپتوپریل)
مهم‌ترین داروی دسته ACE کاپتوپریل است. این دارو سطح دو ماده آنژیوتانسین ۲ و آلدوسترون را در بدن کاهش می‌دهند که باعث افزایش برادی کینین می‌شود. برادی‌کینین یک ماده گشادکننده عروق بدن است که از منبع ترشح آن درون بدن خودمان است. در واقع داروهای ACE و ARB با تحریک ترشح برادری کینین باعث گشادی عروق می‌شوند. هنگامی‌که عروق ما گشاد شود فشاری که خون به دیواره عروق وارد می‌کند کمتر می‌شود در نتیجه فشارخون کاهش می‌یابد.
پس این اشتباه که خیلی از ما در درمان فشارخون بالا می‌کنیم و با کاهش فشارخون دارویمان را قطع می‌کنیم، باعث برگشت شدیدتر فشارخون و عوارض ناشی از آن می‌شود؛ زیرا این کاهش فشارخون بعد از مصرف داروی فشارخون تنها به دلیل مصرف آن داروست و با قطع دارو فشارخون مجدداً بالا می‌رود حتی ممکن است از حالت اولش هم بالاتر رود.
داروهای ACE در کسانی که نارسایی قلبی یا دیابت هم‌زمان با فشارخون دارند، بسیار مفید است. داروهای ACE در بارداری عوارض جانبی زیادی دارند و نباید در بارداری مصرف شوند. به‌طورکلی در فردی که باردار نباشد، داروهای ACE مانند کاپتوپریل، عوارض شدیدی ندارند.
عوارض شایع این داروها شامل موارد زیر است:
- سرفه
- در فردی که مشکل عروقی کلیه داشته باشد باعث آسیب به کلیه می‌شود
- باعث آسیب به کلیه جنین درصورتی‌که در بارداری مصرف شود.
- افزایش پتاسیم خون یا هیپرکالمی
۲. بتابلوکرها
داروهای شایع دیگری که در درمان فشارخون بالا استفاده می‌شوند داروهای بتابلوکر هستند. این داروها گیرنده‌های بتا را در بدن بلاک می‌کنند و با کاهش حجم خونی که از قلب خارج می‌شود و کاهش مقاومت عروق، باعث کاهش فشارخون می‌شوند.
از جمله داروهای بتابلوکر می‌توان پروپرانولول، آتنولول، متوپرولول و کارودیلول را نام برد. نبیولول یک بتابلوکر جدید است که مستقیماً باعث گشادشدن عروق و کاهش فشارخون می‌شود.
داروهای بتابلوکر عوارض جانبی مختلفی هم می‌توانند داشته باشند؛ اما در افرادی که بیماری قلبی دارند جزو داروهای منتخب فشارخون است؛ زیرا باعث آرامش قلب نیز می‌شود.
عوارض شایع بتابلوکرها شامل موارد زیر است:
- باعث اسپاسم برونش‌ها در آسم می‌شود. می‌دانیم بیماری آسم باعث تحریک‌پذیری راه هوای هوایی می‌شود و هر عاملی که راه‌های هوایی را منقبض کند آسم را شدیدتر می‌کند. داروهای بتابلوکر باعث اسپاسم راه‌های هوایی می‌شوند. پس اگر مبتلا به آسم هستید بهتر است این دارو را استفاده نکنید.
- گاهی بتابلوکرها می‌توانند باعث سرکوب شدید قلب و کاهش ضربان قلب شوند.
- این داروها عملکرد و میل جنسی را تا حدودی کاهش می‌دهند.
- بتابلوکرها می‌توانند باعث بی‌حسی و بی‌هوشی شوند.
- بتابلوکر می‌تواند باعث اختلال خواب شود.
دو داروی آتنولول و متوپرولول، عوارض جانبی بسیار کمتری نسبت به سایر داروهای بتابلوکر دارند.
۳. داروهای کلسیم چنل بلوکر یا CCB
این دسته داروهایی هستند که همان‌طور که از اسم آنها مشخص است، کانال کلسیمی را بلاک می‌کنند و باعث گشادی عروق بدن می‌شوند. تأثیر این داروها از طریق مصرف خوراکی آنها است و در درمان بلندمدت فشارخون کاربرد دارند. این داروها قوی هستند و می‌توانند فشارخون‌های بسیار بالا را نیز درمان کنند و درمان فشارخون بالا خیلی مؤثر است.
از جمله داروهای CCB می‌توان به نیفیدیپین، آملودیپین، فلودیپین و ایزرادیپین اشاره کرد.
داروهای CCB نیز می‌توانند عوارض جانبی مختلفی داشته باشند:
- افت فشارخون
- خستگی
- سردرد
- سرگیجه
- یبوست
۴. داروهای دیورتیک یا ادرارآور
داروهای دیورتیک با افزایش حجم ادرار حجم خون را کم می‌کنند و همچنین مستقیماً بر روی عروق بدن اثر کرده و فشارخون را کاهش می‌دهند. مهم‌ترین دیورتیک‌هایی که برای درمان فشارخون بالا استفاده می‌شوند داروهایی مانند هیدروکلرتیازید (برای فشارخون خفیف) و فوروسماید (برای فشارخون‌های شدیدتر) هستند.
دیورتیک فوروسماید:
- این دارو اثر بسیار کوتاه‌مدت دارد و اثر ناشی از آن ۴ ساعت طول می‌کشد.
- در صورت استفاده هم‌زمان از داروهای NSAID مانند مفنامیک اسید، اثر فوروسماید بسیار کمتر می‌شود.
- کاربرد اصلی این دارو درمان تورم دست و پا ناشی از سیروز یا نارسایی قلب است.
- به دلیل اثر کوتاهی که دارند برای درمان فشارخون بالا کاربرد زیادی ندارند؛ اما گاهی می‌توان از این داروها در بعضی شرایط کمک گرفت.
عوارض فوروسماید
- قلیایی‌شدن خون
- کاهش پتاسیم
- کاهش حجم خون و مشکلات قلبی ناشی از این کاهش حجم
- سمیت شنوایی
- افزایش اوریک‌اسید خون
- کاهش منیزیوم خون
دیورتیک هیدروکلرتیازید
- اثر این دیورتیک ۶ تا ۱۲ ساعت باقی می‌ماند.
- مصرف هم‌زمان این دیورتیک نیز با NSAID باعث کاهش اثر آن می‌شود.
- اگر هیدروکلرتیازید هم‌زمان با فوروسماید مصرف شود با افزایش اثر آنها می‌تواند عوارض خطرناکی داشته باشد.
عوارض هیدروکلرتیازید
- کاهش سدیم خون
- کاهش پتاسیم خون
- افزایش قند خون در افراد دیابتی
- بالارفتن اسیداوریک خون
- بالارفتن چربی خون
- گاهی باعث حساسیت دارویی می‌شود.
- افزایش کلسیم خون
- افت فشارخون
همان‌طور که مشاهده کردید داروهای دیورتیک یا ادرارآور با تغییر در دفع مواد بدن می‌توانند باعث کاهش یا افزایش یون‌های موجود در خون و عوارض شدیدی شوند
اکنون سؤالی که پیش می‌آید این است که با وجود این همه داروی فشارخون، بر چه اساسی پزشک داروی ما را انتخاب می‌کند. ناگفته نماند این دسته‌بندی تنها داروهای روتین درمانگاهی فشارخون بودند و بسیاری از داروها که در بیمارستان استفاده می‌شود در تقسیم‌بندی بالا ذکر نشده است.
- پزشک شما معمولاً از چهار دسته دارویی یکی را برای شما با دوز کم شروع می‌کند و به‌تدریج دوز را افزایش می‌دهد تا فشار کنترل شود.
- اگر شما مبتلا به دیابت باشید یا بیماری قلبی و نارسایی قلبی دارید ترجیحاً برای شما داروهای ACE و AEB مانند لوزارتان یا کاپتوپریل تجویز می‌شود.
- اگر آسم یا سرفه دارید داروی کاپتوپریل یا بتابلوکر تجویز نمی‌شود.
- اگر بیماری قلبی دارید و پزشک قصد دارد دو دارو را برای شما شروع کند بهترین ترکیب دارویی، ترکیب بتابلوکر به همراه لوزارتان است.
- اگر سابقه سکته مغزی دارید داروهای CCB بهترین داروی پیشنهادی برای شماست زیرا ریسک سکته مغزی بعدی را کمتر می‌کند.
- اگر فشارخون شما بسیار بالاست و به دارویی جواب نداده CCB می‌تواند بسیار پرقدرت فشارخون شما را کنترل کند.
- اگر شما ورم دارید و دست و پایتان باد کرده است دیورتیک می‌تواند با دفع آب اضافی بدن، هم ورم شما را کم کند و هم فشارخونتان را کنترل نماید.
به این شکل همان‌طور که توجه فرمودید، پزشک باتوجه‌به شرایط شما داروی کاربردی را مخصوص شما تجویز می‌کند پس توصیه‌کردن دارویتان به شخص دیگری که فشارخون دارد اشتباه است؛ زیرا برای هرکس پزشک داروی مخصوص شرایط خودش را شروع می‌کند.
درمان فشارخون بالا اگر فشارخون استیج دو باشد
اگر فشارخون استیج دو باشد و با یک دارو کنترل نشود از ترکیبات دو دارویی برای کنترل و درمان فشارخون بالا استفاده می‌شود. این ترکیبات شامل داروی ACE و ARB به‌علاوه CCB و یا داروی ACE و ARB به‌علاوه دیورتیک است. همچنین بتابلوکر هم می‌تواند با دیورتیک و یا بتابلوکر با CCB تجویز شود. اما هیچ‌وقت نباید داروی CCB با داروی دیورتیک تجویز شود. گاهی برای بیماران قلبی بهترین ترکیب، ترکیب لوزارتان و بتابلوکر است.
شرکت‌های دارویی مختلف برای سهولت کار بیماران، داروهای ترکیبی تولید کرده‌اند تا به‌جای اینکه چند قرص را بخورید، یک قرص با ترکیب داروی مورد نیازتان مصرف کنید. برای مثال داروی لوزارتان H، ترکیبی از لوزارتان و هیدروکلرتیازید است؛ یعنی شما با خوردن این قرص ترکیبی از هر دو دارو را به بدن خود می‌رسانید و فشارخونتان بهتر کنترل می‌شود و یا داروی دیگر بنام والزومیکس، ترکیبی از آملودیپن که یک CCB است با والزارتان است.
والزارتان یکی از داروهای محبوب برای درمان فشارخون بالا است و معمولاً به‌جز در بارداری و شرایطی که نتوان دارو را تجویز کرد، جزو پایه ثابت‌های درمان فشارخون بالا است.
در ادامه سایر داروهای کنترل‌کننده و درمان فشارخون بالا که کمتر استفاده می‌شوند را بررسی می‌کنیم. اما به طور رایج همان چهار دسته دارویی بالا تجویز می‌شوند و این داروها صرفاً جهت اطلاع شما توضیح داده خواهند شد.
۵. سایر داروهای فلج‌کننده سمپاتیک
داروهای بتابلوکر هم جزو دسته داروهای فلج‌کننده سمپاتیک است؛ اما در این دسته، داروهای دیگری نیز وجود دارند که با فلج سمپاتیک باعث کاهش فشارخون می‌شوند. از جمله این داروها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- وراتروم
- کلونیدین
- متیل دوپا
- هگزامتونیوم
- تری‌متافان
- رزرپین
- گوانتیدین
- گوانادرل
- پرازوسین
- دوکسازوسین
- ترازوسین
در ادامه با بررسی تک‌به‌تک داروهای بالا مکانیسم آنها را شرح می‌دهیم.
آلکالوئیدهای وراتروم
داروهایی هستند که روی گیرنده‌های فشارخون بدن تأثیر می‌گذارند. درون عروق بدن، یک‌سری گیرنده‌های حساس به فشارخون وجود دارد که فقط در نقاط خاصی از عروق یافت می‌شوند. برای مثال در عروق کاروتید گردن این گیرنده‌ها وجود دارند. این گیرنده‌ها به تغییرات فشارخون بسیار حساس هستند و با افزایش فشارخون باعث کاهش جبرانی آن می‌شوند. داروهای آلکالوئید وراتروم در واقع روی این گیرنده‌ها اثر می‌گذارند و باعث کاهش فشارخون می‌شوند.
کلونیدین و متیل‌دوپا
دو داروی کلونیدین و متیل‌دوپا از طریق ایجاد تغییرات در سیستم عصبی مرکزی، فعالیت بدن را تغییر می‌دهند. این داروها به‌سادگی وارد مغز و اعصاب می‌شوند. این دو دارو با اثر بر روی مغز و اعصاب باعث کاهش مقاومت عروق و کاهی فشارخون می‌شوند.
اگر داروی کلونیدین به‌صورت مزمن مصرف شود، قطع آن باعث فشارخون بالای شدیدی می‌شود.
این دو دارو به دلیل ورود به سیستم عصبی مرکزی بدن، اثر خواب‌آوری دارند پس بلد از مصرف این داروها فعالیت‌هایی مانند رانندگی ممنوع است و بهتر است قبل از خواب مصرف شوند.
تری‌متافان
داروی تری‌متافان، گیرنده نیکوتین بدن را بلاک می‌کند و به طور مؤثری فشارخون را کاهش می‌دهد؛ اما عوارض جانبی بسیار شدیدی دارد.
هگزامتونیوم
داروهای هگزامتونیوم و تری‌متافان، هر دو فشارخون را بسیار مؤثر پایین می‌آورند و در درمان فشارخون بالا تأثیرگذار هستند و هر دو از یک دسته دارویی هستند؛ اما عوارض شدیدی دارند.
عوارض هگزامتونیوم و تری‌متافان شامل موارد زیر است:
- تاری دید
- یبوست
- احتباس ادراری
- مشکلات جنسی
- افت فشارخون وضعیتی به‌طوری‌که اگر شخص از حالت خوابیده ناگهانی بایستد دچار افت شدید فشارخون می‌شود.
رزرپین، گوانتیدین و گانادرل
داروهای بعدی، داروهایی مانند رزرپین، گوانتیدین و گانادرل هستند. این داروها فشارخون را به طور مؤثری کاهش می‌دهند. عارضه حاد این داروها، بازجذب بالای آب و نمک از کلیه است که باعث ورم بدن می‌شود.
پرازوسین، دوکسازوسین و ترازوسین
داروهایی مانند پرازوسین، دوکسازوسین و ترازوسین، داروهای کاهنده فشارخون و مؤثر در درمان فشارخون بالا هستند که به‌عنوان بلاک‌کننده آلفا شناخته می‌شوند.
این داروها با کاهش مقاومت عروق بدن و کاهش بازگشت وریدی به قلب، باعث کاهش فشارخون می‌شوند. عارضه اصلی این داروها افت فشارخون وضعیتی است. از این داروها در درمان فشارخون ریوی نیز استفاده می‌شود.
داروهای گشادکننده عروق یا وازودیلاتور:
یک گروه دارویی دیگر در کنترل فشارخون (درمان فشارخون بالا) وجود دارد که به آن داروها وازودیلاتور یا گشادکننده عروق می‌گوییم.
مکانیسم کاهش فشارخون این داروها از طریق ۴ تغییر در بدن است. این داروها ترشح اکسیدنیتریک را بالا می‌برند، همچنین باعث باز شدن کانال‌های پتاسیمی بون و بلاک کانال‌های کلسیمی و فعال‌شدن گیرنده‌های دوپامینی می‌شوند. تمام این تغییرات در بدن باعث کاهش فشارخون می‌شود.
هیدرالازین
یکی از داروهای گشادکننده عروق که احتمالاً نام آن را شنیده باشید داروی هیدرالازین است. این دارو از طریق خوراکی استفاده می‌شود و باعث افزایش ترشح نیتریک اکسید و گشادی عروق می‌شود.
عوارض هیدرالازین شامل تپش قلب، بازجذب آب و نمک از کلیه و ورم است. این دارو همچنین باعث ایجاد لوپوس دارویی می‌شود که در دوزهای زیر ۲۰۰ میلی‌گرم کمتر اتفاق می‌افتد و با قطع دارو بهبود می‌یابد.
مینوکسیدیل
داروی بعدی برای درمان فشارخون بالا که به‌عنوان گشادکننده عروق استفاده می‌شود داروی مینوکسیدیل است. مینوکسیدیل به طور قدرتمندی فشارخون را کاهش می‌دهد و در فشارخون‌های شدید کاربرد دارد. این دارو با باز کردن کانال‌های پتاسیمی عروق، عروق را شل می‌کند و فشارخون را کاهش می‌دهد. از جمله عوارض این دارو تپش قلب، هیرسوتیسم، بازجذب آب و نمک از کلیه و ورم است.
به دلیل هیرسوتیسم (پرمویی) که با مصرف مینوکسیدیل ایجاد می‌شود، از محلول موضعی آن جهت ریزش مو استفاده می‌شود. محلول مینوکسیدیل با گشاد کردن عروق پوست سر خون‌رسانی به مو را بیشتر می‌کند و از ریزش مو جلوگیری می‌کند؛ اما نوع خوراکی آن در درمان فشارخون کاربرد دارد.
سخن پایانی
همان‌طور که گفته شد داروهای زیادی برای درمان فشارخون بالا وجود دارند که با مکانیسم‌های مختلف باعث کاهش فشارخون می‌شوند؛ اما به طور روتین چهار گروه دارویی اول بیشتر تجویز می‌شوند و به دلیل عوارض کمی که دارند کاربردی‌تر هستند.
فشارخون ریسک بیماری‌های قلبی عروقی را بالاتر می‌برد و باعث کاهش طول عمر می‌شود پس لازم است همه افراد بالای ۱۸ سال از نظر فشارخون خود را بررسی کنند و در صورت لازم با ورزش و مدیریت رژیم غذایی و غذای کم‌نمک، از فشارخون پیشگیری کنند. در صورت ابتلا به فشارخون حتماً با مشاور تغذیه جهت کنترل رژیم غذایی مشورت فرمایید.
توجه فرمایید هرگز بدون مشورت با پزشکتان داروهایتان را کم‌وزیاد نکنید و هرگز برای کنترل فشارخون نزد چند پزشک مختلف نروید. باید پزشک ثابتی داشته باشید تا بتوانید به‌درستی فشارخون خود را تنظیم کنید؛ زیرا نظر پزشک‌های مختلف در شروع درمان دارویی متفاوت است و پزشک شما اگر شخص ثابتی باشد، بهتر شما را خواهد شناخت و داروی مناسب با بدن شمارا تجویز می‌کند
