اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) یک نوع اختلال شخصیت است که مشخصه اصلی آن بی‌اعتمادی و سوء‌ظن نسبت به دیگران بدون دلیل کافی برای مشکوک بودن است. افراد مبتلا به PPD همیشه مراقب هستند و بر این باورند که دیگران دائماً در تلاش برای تحقیر، آسیب یا تهدید آنها هستند.
بیشتر بخوانید: راهکارهای ترک اعتیاد به گل
اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) چیست؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید اغلب فکر نمی‌کنند که رفتار و طرز فکرشان مشکل‌ساز باشد، بلکه معتقدند کاملا حق با آنهاست.
PPD ، یکی از اختلالات شخصیتCluster A ، یا اختلالات شخصیت غیرعادی است. افراد مبتلا به اختلالات این دسته تفکر یا رفتار غیرعادی دارند.
توجه به این نکته مهم است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید هذیان یا توهم همراه با پارانویا را تجربه نمی‌کنند، اما می‌دانیم که هذیان و توهم معمولا در اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوافکتیو و دوره‌های شیدایی شدید در اختلال دوقطبی دیده می‌شود.
اختلال شخصیت پارانوئید از چه سنی شروع می‌شود؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع به تجربه علائم و نشان دادن علائم این بیماری می‌کنند.
چه کسانی ممکن است به اختلال شخصیت پارانوئید مبتلا شوند؟
به طور کلی، تحقیقات میزان بالاتری از اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) را در افرادی که در بدو تولد زن تشخیص داده شده بودند (AFAB) نشان می‌دهد (ممکن است فردی زن به‌دنیا بیاید اما بعدا ترنس شناخته شده و به مرد تغییر جنسیت دهد)، در حالی که نمونه‌های سوابق بیمارستانی نرخ بالاتری از PPD را در افرادی که در هنگام تولد مرد بودند (AMAB) نشان می‌دهند؛ پس میان یافته‌های تحقیقات و نمونه‌های سوابق بیمارستانی تضاد وجود دارد.
افراد مبتلا به PPD بیشتر احتمال دارد ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
- در خانواده‌های کم‌درآمد زندگی کنند.
- سیاه‌پوست، بومی آمریکایی یا اسپانیایی باشند.
- بیوه، طلاق گرفته یا جدا شده یا ازدواج نکرده باشند.
تحقیقات بیشتری برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اینکه چرا این عوامل خطر با PPD مرتبط هستند و چگونه استرس و تروما در ایجاد آن نقش دارند، مورد نیاز است.
شیوع اختلال شخصیت پارانوئید چقدر است؟
اختلال شخصیت پارانوئید نسبتاً نادر است. محققان تخمین می‌زنند که 0.5٪ تا 4.5٪ از جمعیت عمومی ایالات متحده به این اختلال مبتلا هستند.
علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) همیشه مراقب هستند و بر این باورند که دیگران دائماً در تلاش برای تحقیر، آسیب یا تهدید آنها هستند. این باورهای عموماً بی‌اساس، و همچنین عادات سرزنش و بی‌اعتمادی آنها، در توانایی آنها برای ایجاد روابط نزدیک یا حتی قابل اجرا اختلال ایجاد می‌کند. افراد مبتلا به PPD زندگی اجتماعی خود را به شدت محدود می‌کنند.
علائم افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید
- به تعهد، وفاداری یا قابل اعتماد بودن دیگران شک دارند، باور دارند که دیگران آنها را به استثمار می‌کشند یا فریب می‌دهند.
- مایل نیستند به دیگران اعتماد کنند یا اطلاعات شخصی خود را فاش کنند زیرا می‌ترسند از اطلاعات علیه آنها استفاده شود.
- نمی‌توانند دیگران را ببخشند و کینه به دل می‌گیرند.
- بیش‌ازحد حساس هستند و انتقادها را نمی‌پذیرند و با انتقاد دیگران ناراحت می‌شوند.
- این اعتقاد را دارند که در اظهارات معصومانه یا نگاه‌های معمولی دیگران معانی پنهانی وجود دارد.
- بدون دلیل موجه، دائماً شک دارند که همسر یا شریک عاشقانه آنها خیانت می‌کنند.
- در روابط خود با دیگران سرد هستند و ممکن است برای جلوگیری از خیانت، کنترل‌کننده و حسود شوند.
- نقش خود را در مشکلات یا درگیری‌ها نمی‌بینید، با این باور که همیشه حق با آنهاست.
- در آرامش داشتن مشکل دارند.
- خصمانه، لجباز و جنگجو هستند.
چه چیزی باعث اختلال شخصیت پارانوئید می‌شود؟
دانشمندان علت دقیق اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) را نمی‌دانند، اما احتمالاً شامل ترکیبی از عوامل محیطی و بیولوژیکی است.
محققان دریافته‌اند که مبتلایان به این اختلال، والدینی داشته‌اند که در کودکی از لحاظ روانی و فیزیکی از آنها غفلت می‌کردند.
محققان قبلاً فکر می‌کردند احتمالاً یک پیوند ژنتیکی بین اسکیزوفرنی، اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و PPD وجود دارد، اما مطالعات بیشتر نشان داده است که این ارتباط آنقدر قوی نیست که قبلاً فکر می‌کردند.
اختلال شخصیت پارانوئید چگونه تشخیص داده می‌شود؟
شخصیت کودک در دوران کودکی و نوجوانی به تکامل خود ادامه می‌دهد. به همین دلیل، متخصصان سلامت روان معمولاً فرد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) را تا بعد از سن 18 سالگی تشخیص نمی‌دهند.
تشخیص اختلالات شخصیت، از جملهPPD، می‌تواند دشوار باشد، زیرا اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت فکر نمی‌کنند مشکلی در رفتار یا طرز تفکرشان وجود داشته باشد.
هنگامی که آنها برای گرفتن کمک به روانشناس مراجعه می‌کنند، اغلب به دلیل اضطراب یا افسردگی ناشی از طلاق یا روابط ناموفق است (اختلال شخصیت پارانوئید نمی‌تواند روابط عاطفی درستی داشته باشد)، نه خود اختلال شخصیت پارانوئید.
هنگامی که یک متخصص سلامت روان، مانند یک روانشناس یا روانپزشک، مشکوک به اختلال شخصیت پارانوئید است، اغلب سؤالات کلی می‌پرسند که پاسخ دفاعی یا خصمانه ایجاد نمی‌کند. آنها در این زمینه سؤالاتی می‌پرسند:
- تاریخ گذشته زندگی و شخصیت فرد
- روابط
- سابقه کار قبلی
- تست واقعیت (اینکه فرد آیا در جواب سؤالات بر اساس واقعیت جواب می‌دهد یا بر اساس هذیان و توهم)
متخصصان سلامت روان اختلال شخصیت پارانوئید را بر اساس معیارهای این بیماری در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا قرار می‌دهند.
آیا سایر شرایط پزشکی با اختلال شخصیت پارانوئید مرتبط است؟
بله، تقریباً 75 درصد از افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) دارای اختلال شخصیت دیگری هستند. شایع‌ترین اختلالات شخصیتی که هم‌زمان با PPD رخ می‌دهد عبارتند از:
- اختلال شخصیت اجتنابی
- اختلال شخصیت مرزی (BPD)
- اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD)
- احتمال ابتلا به اختلال مصرف مواد و اختلال هراس در افراد مبتلا به PPD نیز بیشتر از جمعیت عمومی ایالات متحده است.
اختلال شخصیت پارانوئید چگونه درمان می‌شود؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) به‌ندرت به دنبال درمان به تنهایی هستند. اعضای خانواده، همکاران یا کارفرمایان معمولاً آنها را برای درمان معرفی می‌کنند.
هنگامی که فرد مبتلا به PPD به دنبال درمان است، روان درمانی، مانند درمان رفتاری شناختی (CBT) یا رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)، درمان انتخابی است. درمان بر افزایش مهارت‌های مقابله‌ای عمومی، به ویژه اعتماد و همدلی، و همچنین بر بهبود تعامل اجتماعی، ارتباطات و عزت نفس تمرکز دارد.
از آنجایی که افراد مبتلا به PPD اغلب به دیگران بی‌اعتماد هستند، برای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی چالشی ایجاد می‌کند زیرا اعتماد و ایجاد ارتباط از عوامل مهم روان درمانی هستند. در نتیجه، بسیاری از افراد مبتلا به PPD ممکن است برنامه درمانی خود را دنبال نکنند و حتی ممکن است انگیزه‌های درمانگر را زیر سوال ببرند.
متخصصان سلامت روان معمولاً دارویی برای درمان PPD تجویز نمی‌کنند. با این حال، داروهایی – مانند داروهای ضد اضطراب، ضد افسردگی یا داروهای ضد روان پریشی – ممکن است در صورتی که علائم فرد شدید باشد یا اضطراب یا افسردگی داشته باشد، تجویز شود.
آیا می‌توان از اختلال شخصیت پارانوئید پیشگیری کرد؟
در حالی که به طور کلی نمی‌توان از اختلال شخصیت پارانوئید پیشگیری کرد، درمان می‌تواند به فرد مبتلا به PPD اجازه دهد تا راه‌های مؤثرتری برای مقابله با افکار و موقعیت‌های تحریک کننده را بیاموزد.
پیش آگهی اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
پیش آگهی اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) معمولاً به این بستگی دارد که آیا فرد مبتلا به PPD مایل به پذیرش و متعهد به درمان است یا خیر. روان درمانی گاهی اوقات می‌تواند پارانویا را کاهش دهد و تأثیر آن را بر عملکرد روزانه محدود کند.
در صورت عدم درمان، PPD می‌تواند در توانایی فرد برای ایجاد و حفظ روابط، و همچنین توانایی آنها برای عملکرد اجتماعی و در موقعیت‌های کاری اختلال ایجاد کند. احتمال اینکه افراد مبتلا به PPD زودتر از افراد بدون اختلال شخصیت دست از کار بکشند، بیشتر است.
علاوه بر این، PPD یکی از قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده‌های رفتار پرخاشگرانه در یک محیط بیمارستان است. PPD همچنین با تعقیب و دعوای قضایی بیش از حد (دعوا) همراه است.
اعضای خانواده افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید اغلب استرس، افسردگی، اندوه و انزوا را تجربه می‌کنند. مهم است که از سلامت روان خود مراقبت کنید و در صورت مشاهده این علائم به دنبال حمایت باشید.
