اختلال شخصیت ضداجتماعی که گاهی اوقات به آن سوسیوپاتی نیز گفته می‌شود، یک اختلال شخصیت است که در آن فرد حقوق و احساسات دیگران را نادیده می‌گیرد و اصلا به درستی و نادرستی کارهایی که انجام می‌دهد توجهی نشان نمی‌دهد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی دوست دارند عمداً دیگران را عصبانی یا ناراحت کنند و با دیگران رفتاری خشن یا بی‌تفاوت و یا ظالمانه داشته باشند.
آنها هیچ‌وقت از ته دل از رفتار خود پشیمان نمی‌شوند. ممکن است برای رسیدن به هدف خود لحظات و یا روزهایی ادعا کنند که پشیمان هستند و یا حتی عذرخواهی کنند، یا گریه کنند؛ اما این بخشی از بازی و نقشه آنها برای سوءاستفاده و رسیدن به اهداف خودشان است.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی اغلب قانون را زیر پا می‌گذارند، مجرم می‌شوند و به زندان می‌روند و مشکلات قانونی پیدا می‌کنند. آنها ممکن است دروغ بگویند، رفتار خشونت آمیز یا تکانشی داشته باشند و در مصرف مواد مخدر و الکل مشکل داشته باشند. آنها در انجام مسئولیت‌های خود در خانواده، کار یا مدرسه مشکل دارند.
بیشتر بخوانید: علائم اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- نادیده گرفتن درست و غلط
خیلی از ما در تصمیم‌گیری‌ها به حق و ناحق اهمیت می‌دهیم که اصلا حق کسی را پایمال نکنیم؛ اما فردی که اختلال شخصیت ضداجتماعی دارد فقط به رسیدن به هدف خود فکر می‌کند حتی اگر حق کسی را پایمال کند.
- برای سوءاستفاده از دیگران و رسیدن به آنچه می‌خواهند به‌راحتی به دیگران دروغ می‌گویند.
- به دیگران توجهی ندارند و با آنها محترمانه رفتار نمی‌کنند.
ممکن است در ظاهر بسیار مودب و لفظ قلم صحبت کنند اما عمیقا برای انسان‌ها احترامی قائل نیستند که حدومرز و حقوق آنها را رعایت کنند.
- برای رسیدن به منافع شخصی خود، جذاب و شوخ طبع عمل می‌کنند تا دیگران را تحت تاثیر قرار دهند.
- فکر می‌کنند از دیگران برتر هستند و موجودی خاص و فوق‌العاده هستند.
- به دلیل کارهای مجرمانه‌ای که انجام می‌دهند مانند کلاه‌برداری مالی و … مشکلات قانونی دارند.
- زمانی که به دیگران آسیب مالی، عاطفی و جسمی می‌زنند اصلا احساس گناه پیدا نمی‌کنند و بهانه‌های مختلف می‌آورند:
- مجبور بودم
- مگر بقیه با من چه رفتارهایی جز این داشتند؟
- خودش باید مواظب پول خودش بود تا من نتوانم سرش کلاه بگذارم
- خودش باید به حرف من اعتماد نمی‌کرد که من قصد ازدواج دارم، درست است که گفته بودم قصد ازدواج دارم اما قول که نداده بودم
- و …
- تهاجمی و خشونت‌آمیز رفتار می‌کند و برای دیگران تهدیدکننده است.
- کارهای خطرناکی را بدون توجه به امنیت خود و یا دیگران انجام می‌دهد.
- در انجام مسائل کاری و مالی ناتوان و بی‌مسئولیت است.
تخمین زده می شود که ۳٪ از جمعیت عمومی به این اختلال مبتلا هستند و افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است در حفظ سلامت و برقراری روابط عاشقانه با مشکلاتی مواجه شوند.
شخصیت چگونه بر روابط عاشقانه تأثیر می‌گذارد؟
شخصیت عامل مهمی است که در روابط عاشقانه نقش به‌سزایی دارد. ویژگی‌های شخصیتی مختلف می‌توانند به طور مثبت یا منفی بر کیفیت، مدت و سطح رضایت رابطه تأثیر بگذارند.
۱۰ اثر اختلال شخصیت ضد اجتماعی در روابط
اختلال شخصیت ضداجتماعی (ASPD) یک وضعیت سلامت روان است که با فقدان همدلی، بی‌توجهی به هنجارها و قوانین اجتماعی و رفتارهای تکانشی و غیرمسئولانه مشخص می‌شود.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی در روابط ممکن است در حفظ سلامت و برقراری روابط عاشقانه به دلیل ده اثر زیر با مشکلاتی مواجه شوند:
۱. نداشتن ارتباط عاطفی
افراد مبتلا به ASPD در روابط ممکن است به دلیل عدم همدلی و جدایی عاطفی، برای ایجاد پیوندهای عاطفی با شریک زندگی خود مشکل داشته باشند.
آنها ممکن است نسبت به احساسات، نیازها و خواسته‌های شریک خود بی‌تفاوت یا بی‌احساس به نظر برسند، که می‌تواند باعث ایجاد حس فاصله عاطفی در رابطه شود. این فقدان ارتباط عاطفی می‌تواند باعث شود که شریک آنها احساس غفلت، بی‌مهری یا عدم حمایت کند و منجر به نارضایتی و درگیری در رابطه شود.
۲. عدم صداقت و بازی کردن در رابطه
افراد مبتلا به ASPD ممکن است از فریب و بازی دادن، برای کنترل شریک زندگی خود و رسیدن به آنچه می‌خواهند استفاده کنند.
آنها ممکن است بدون عذاب وجدان یا احساس گناه دروغ بگویند، خیانت کنند یا دزدی کنند که منجر به نقض اعتماد در رابطه شود. این رفتار می‌تواند باعث شود که شریک آنها احساس سوءاستفاده، خیانت یا بی‌احترامی کند که منجر به احساس خشم، ناامیدی یا رنجش شود.
۳. تکانشگری و رفتار ریسک‌پذیر
افراد مبتلا به ASPD ممکن است رفتارهای تکانشی و مخاطره‌آمیزی مانند سوءمصرف مواد، قمار یا رانندگی بی‌احتیاط داشته باشند که می‌تواند خود و شریک زندگی خود را به خطر بیندازد.
آنها ممکن است عواقب اقدامات خود را نادیده بگیرند، که منجر به مشکلات حقوقی یا مالی می‌شود که می‌تواند روابط را تحت فشار قرار دهد. شریک زندگی آنها ممکن است احساس درماندگی یا سرخوردگی کند که منجر به شکست در ارتباطات و اعتماد شود.
۴. پرخاشگری و خشونت
افراد مبتلا به ASPD ممکن است رفتار پرخاشگرانه یا خشونت‌آمیزی را نسبت به شریک زندگی خود نشان دهند، مانند آزار فیزیکی یا کلامی.
آنها ممکن است احساس کنند حق کنترل یا تسلط بر شریک زندگی خود را دارند که منجر به چرخه‌ای از ترس، ارعاب و سوءاستفاده در رابطه می‌شود. این رفتار می‌تواند باعث شود شریک زندگی آنها احساس ناامنی کند یا آسیب ببیند و منجر به آسیب‌های عاطفی و روانی طولانی‌مدت شود.
۵. خیانت
افراد مبتلا به ASPD ممکن است بدون توجه به احساسات شریک زندگی خود یا عواقب اعمالشان وارد روابط خارج از ازدواج یا رابطه جنسی گاه به گاه شوند.
آنها ممکن است از رابطه جنسی به عنوان وسیله‌ای برای کنترل و ارضا حس مالکیت خود استفاده کنند. آنها ممکن است حتی به زور با همسر یا شریک زندگی خود رابطه جنسی برقرار کنند که منجر به صدمه، و احساس رنجش می‌شود.
۶. عدم همدلی
افراد مبتلا به ASPD ممکن است برای درک احساسات یا دیدگاه‌های شریک زندگی خود دچار مشکل شوند.
آنها ممکن است احساسات شریک خود را نادیده بگیرند یا خیلی کم در نظر بگیرند، که منجر به احساس بی‌اعتباری یا بی‌توجهی در رابطه شود. این رفتار می‌تواند باعث شود که شریک زندگی آنها احساس نشنیده شدن، مورد قدردانی واقع نشدن یا گوشه‌گیری کند که منجر به احساس تنهایی و ناامیدی شود.
۷. ناتوانی در سازش
افراد مبتلا به ASPD ممکن است در مصالحه یا مذاکره با دیگران خود مشکل داشته باشند. آنها ممکن است احساس کنند حق دارند که راه خود را داشته باشند که منجر به جنگ قدرت در رابطه شود. این رفتار می‌تواند باعث شود که شریک زندگی آنها احساس ناتوانی، ناامیدی یا خشم کند و منجر به احساس درگیری و نارضایتی شود.
۸. ناتوانی در مسئولیت پذیری
افراد مبتلا به ASPD ممکن است برای قبول مسئولیت اقدامات یا اشتباهات خود دچار مشکل شوند. آنها ممکن است دیگران یا عوامل خارجی را مقصر مشکلات خود بدانند که منجر به عدم مسئولیت پذیری در رابطه می‌شود.
این رفتار می‌تواند باعث شود که شریک زندگی آنها احساس ناامیدی یا رنجش کند و منجر به شکست در ارتباطات و اعتماد شود.
۹. مشکل در بیان احساسات
افراد مبتلا به ASPD در روابط ممکن است برای ابراز احساسات یا نیازهای خود به طور مؤثر تلاش کنند. آنها ممکن است محدوده عاطفی محدودی داشته باشند که منجر به احساس فاصله عاطفی در رابطه می‌شود.
این رفتار می‌تواند باعث شود که شریک آنها احساس سوءتفاهم، قطع ارتباط یا بی‌مهری کند و منجر به احساس تنهایی و نارضایتی شود.
۱۰. بی‌توجهی به هنجارهای اجتماعی
افراد مبتلا به ASPD ممکن است هنجارها و قراردادهای اجتماعی مانند وقت‌شناسی یا آداب اجتماعی را نادیده بگیرند که می‌تواند باعث تعارض و تنش در رابطه شود. آنها همچنین ممکن است رفتار مجرمانه یا غیراخلاقی مانند دزدی یا دروغگویی داشته باشند که می‌تواند منجر به مشکلات حقوقی یا مالی شود و به اعتبار رابطه آسیب برساند.
این رفتار می‌تواند باعث شود شریک زندگی آنها احساس خجالت، شرم یا ناامیدی کند که منجر به احساس درگیری و بی‌اعتمادی شود.
تأثیر اختلال سلوک بر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی
بزرگسالان مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی معمولاً علائم اختلال سلوک را قبل از 15 سالگی نشان می‌دهند.
علائم اختلال سلوک شامل مشکلات رفتاری جدی مانند موارد زیر است:
- پرخاشگری نسبت به مردم و حیوانات
- تخریب اموال
- دروغ گفتن و نداشتن صداقتی
- سرقت
- نقض جدی قوانین
اختلال شخصیت ضد اجتماعی یک بیماری مادام‌العمر در نظر گرفته می‌شود. اما در برخی از افراد، علائم خاصی به ویژه رفتارهای مخرب و مجرمانه، ممکن است با گذشت زمان کاهش پیدا کند. مشخص نیست که آیا این کاهش علائم، نتیجه تأثیر پیری بر ذهن و بدن است یا افزایش آگاهی از تأثیر رفتار ضد اجتماعی باعث می‌شود رفتارهای مخرب و مجرمانه کمتری انجام دهند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی به احتمال زیاد خودشان احساس نیاز به مراجعه به روانپزشک ندارند. اگر مشکوک هستید که یکی از دوستان یا اعضای خانواده ممکن است به این اختلال مبتلا باشد، می‌توانید به او پیشنهاد دهید تا با یک متخصص سلامت روان، روان‌شناس یا روانپزشک مراجعه کند.
علل ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی
شخصیت ترکیبی از افکار، عواطف و رفتارهایی است که شخص را منحصر به فرد می‌کند. شخصیت به دلیل اینکه برای هر فرد منحصر به فرد است باعث می‌شود آن فرد به صورت خاصی بر اساس شخصیتش به دنیا نگاه می‌کند، بر اساس آن اتفاقات موجود را درک می‌کند و با آن ارتباط برقرار می‌کند و همچنین گونه‌ای که خودش را می‌بینند بر اساس شخصیت او است. شخصیت در دوران کودکی شکل می‌گیرد. شخصیت معمولا بر اساس ژن‌های ارثی و همچنین موقعیت‌ها و تجربیات زندگی شکل گرفته است.
علت دقیق اختلال شخصیت ضد اجتماعی مشخص نیست، اما:
ژن‌ها ممکن است باعث ابتلای فرد به شخصیت ضد اجتماعی شود. موقعیت‌های زندگی، به ویژه بی‌توجهی و سوءاستفاده دیگران از شخص، ممکن است باعث ایجاد شخصیت ضد اجتماعی در فرد شود.
عواملی که خطر ابتلا به شخصیت ضد اجتماعی را افزایش می‌دهد
به نظر می‌رسد عوامل خاصی خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی را افزایش می‌دهند:
- تشخیص اختلال سلوک در دوران نوجوانی
- داشتن سابقه خانوادگی اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا سایر اختلالات شخصیتی
- تجربه سوءاستفاده یا بی‌توجهی در دوران کودکی.
- زندگی خانوادگی ناپایدار یا خشونت‌آمیز در دوران کودکی.
- مردان بیش از زنان در معرض خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند.
مشکلات ناشی از اختلال شخصیت ضد اجتماعی
عوارض و مشکلات ناشی از اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- همسرآزاری یا کودک‌آزاری یا بی‌توجهی به همسر و فرزند و به طور کلی به دیگران
- مشکلات با الکل یا مواد مخدر
- به زندان رفتن
- اقدام به خودکشی یا تلاش برای کشتن شخص دیگری
- داشتن سایر شرایط سلامت روان مانند افسردگی یا اضطراب
- مشکلات مالی، تحصیلی یا اجتماعی
- مرگ زودهنگام ، معمولاً به دلیل خشونت و دعوا و درگیری.
پیشگیری
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از بروز اختلال شخصیت ضد اجتماعی در افراد در معرض خطر وجود ندارد. از آنجایی که تصور می‌شود رفتار ضد اجتماعی ریشه در دوران کودکی دارد، والدین، معلمان و پزشکان اطفال ممکن است علائم هشدار دهنده اولیه را ببینند. ممکن است تلاش برای شناسایی افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، مانند کودکانی که علائم اختلال سلوک را نشان می‌دهند، و سپس ارائه مداخلات اولیه کمک کند.
