خواص تخمه آفتابگردان بسیار زیاد است و خوشبختانه در بین آجیلها و تنقلاتی که در خانوادههای ایرانی مصرف میشود بسیار پرطرفدار است. شاید یکی از دلایل رواج مصرف این تخمه قیمت مناسب آن باشد. البته نمیتوان از خواص بینظیر آن نیز چشمپوشی کرد. گل آفتابگردان گیاه بسیار زیبایی است. گل زردرنگ و در برخی مواقع بزرگی که به علت چرخشی که به سمت نور خورشید دارد، محبوب شده است.
گل آفتابگردان در شهرهای زیادی از کشور رشد مییابد و انواع مختلف ریزودرشت دارد. مسئله دیگر درباره تخمه آفتابگردان طعم خوشمزه آن است. ضمن این که یکی دیگر از ویژگیهای آن این است که هر بار میتوان مقدار زیادی از این تخمهها را خورد البته ممکن است در مواردی عوارض شدیدی برای فرد به دنبال داشته باشد. برای بهرهبردن از خواص تخمه آفتابگردان خوب است که به اعتدال مصرف شود. در ادامه درباره خواص آن اطلاعات بیشتری آورده شده است.
بیشتر بخوانید: فواید سرکه سیب برای سلامتی چیست؟
درباره تخمه آفتابگردان
پیش از کسب اطلاعات درباره خواص تخمه آفتابگردان خوب است که درباره خود این دانهها بیشتر بدانید. همان طور که اشاره شد تخمه آفتابگردان محصول گل این گیاه است. مصرف روزانه آن میتواند میزان قابلتوجهی از مواد معدنی، آنتیاکسیدانها، ویتامینها و پروتئینها را به بدن شما برساند. این دانهها بهسادگی و در همهجا در دسترس هستند و حتی مصرف آنها برای درمان برخی از بیماریها توصیه میشود. از این دانهها روغنی به همین نام هم استخراج میشود که از آن بهعنوان یک مکمل غذایی استفاده میشود؛ روغنی که شامل اسیدهای چرب غنی شده است.
ویتامین ای یکی از مواد مغذی موجود در تخمه آفتابگردان است که میتواند در کاهش التهاب و روماتیسم مفصلی مفید باشد. حتی برای کاهش آرتروز و آسم هم توصیه میشود. ازآنجاکه حاوی منیزیم نیز هست، میتواند در پایین آوردن فشارخون بالا، جلوگیری از سکته قلبی و سردردها مؤثر واقع شود. به دلیل داشتن خاصیت ادرارآوری و خلطآوری در درمان عفونتهای برونشی و ریوی همچنین سرفه و سرماخوردگی کاربرد دارد.
خواص تخمه آفتابگردان به ارزش غذایی این دانهها مربوط میشود. از جمله مواد معدنی و ویتامینهای موجود در دانههای آفتابگردان میتوان به ویتامین ای و ب، سلنیوم، مس، روی، منیزیم، فولات، آهن و چربیهای سالم غیراشباع اشاره کرد. ضمن این که حاوی مقادیری از فیبر، پروتئین و کربوهیدرات هم هستند. از این دانهها نه فقط بهعنوان تنقلات بلکه در پخت نان و برخی سالادها هم استفاده میکنند. این دانهها تراکم غذایی بالایی دارند و کالری موردنیاز بدن را تأمین میکنند.
انواع تخمه آفتابگردان
خواص تخمه آفتابگردان به نوع آن بستگی ندارد. همه انواع این تخمه به رنگ سیاه هستند و بهصورت بستهبندی و فله در بازار به فروش میرسند. البته چاشنیهایی مثل نمک، گلپر، آبلیمو یا فلفل هم به آن اضافه میشود. انواع تخمه آفتابگردان بهصورت خام و بوداده به مصرف میرسند. در سالهای اخیر مغز این تخمهها هم در بستهبندیهای متنوع در بازار موجود است. انواع تخمه آفتابگردان شامل موارد زیر میشود:
- تخمه آفتابگردان لبه سفید یکی از انواع آن است که از نام آن میتوان متوجه شد بهنوعی از تخمهها گفته میشود که در لبهها خطوط سفید رنگی دارند. برخی از انواع آن هم به شکل ترکیبی خطوط سفیدرنگ را روی خود دارند.
- تخمه آفتابگردان شمشیری که به شکل کشیده است و طعم و مزه آن با نوع لبه سفید متفاوت است.
- تخمه ریز فندقی که یکی دیگر از انواع این تخمه است که مانند دیگر دانههای آفتابگردان دارای طبع خشک و گرم است.
- تخمه بادامی آفتابگردان به دلیل طعم خاصی که دارد بسیار محبوب است.
- تخمه سیاه که به دو شکل با مغز درشت و کوچک در بازار موجود است. همه خواص تخمه آفتابگردان در این تخمه دیده میشود.
- تخمه آفتابگردان کلهقوچی یا پستهای نوع دیگری است که به دلیل مغزدار بودن در آجیلهای گرانقیمت مورداستفاده قرار میگیرد.
خواص تخمه آفتابگردان و روغن آن
تمام خواص تخمه آفتابگردان در روغن آن وجود ندارد. این روغن هم بهصورت خوراکی به مصرف میرسد و هم برای مصارف موضعی توصیه میشود. از این روغن برای ماساژ و تزیین غذاها نیز استفاده میکنند. باید به این نکته مهم توجه داشت که برای استفاده از آن برای درمان بیماریها باید با پزشک متخصص مشورت کنید. این روغن حاوی چربیهای غیراشباع و اشباع است که برای بدن مفید هستند و مضراتی را نیز به دنبال دارند. برای بهرهبردن از خواص این روغن باید به اعتدال مصرف شود. زیرا مصرف زیاد آن موجب آسیب به قلب و عروق میشود.
نحوه مصرف این روغن نیز اهمیت دارد. از مواد معدنی موجود در روغن آفتابگردان میتوان امگا ۳ و ۶ و ویتامین ای را نام برد. تقویت سیستم ایمنی، بهبود سیستم گوارش، افزایش عملکرد مغز و کنترل تیروئید مهمترین مزایای مصرف روغن آفتابگردان به شمار میروند. از خواص تخمه آفتابگردان و روغن بر روی پوست و مو نیز نمیتوان چشمپوشی کرد.
مصرف این روغن برای مرطوب کردن مو، رفع موخوره و کاهش ریزش مو توصیه میشود. ضمن این که برای درمان جوش و آکنه، حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از پیری و کاهش چین و چروکهای پوستی نیز بسیار مفید است. یکی از اصلیترین معایب این روغن کالری بالای آن است که در صورت مصرف بالا میتواند بسیار مضر باشد.
برخی خواص تخمه آفتابگردان
مهمترین خواص تخمه آفتابگردان عبارتاند از:
- دانههای این گیاه دارای سلنیوم است که یکی از آنتیاکسیدانهای عالی برای سلامت تیروئید به شمار میرود.
- این دانهها حاوی منیزیم هستند که برای مغز، قلب و ماهیچهها بسیار مفید است.
- ریبوفلاوین موجود در دانهها به بدن کمک میکند تا کربوهیدارتها، چربیها و پروتئینها را تبدیل به انرژی آزاد کند که در هنگام فعالیت بدنی شدید بسیار کارآمد است.
- از دیگر خواص این دانهها میتوان به جلوگیری از آسیبهای سلولی، بهبود گوارش، تحکیم استخوان، درمان درد آرتروز و تسهیل یبوست و اسهال و بهبود سلامتی مغز اشاره کرد.
- کمک به سلامت و زیبایی پوست، کاهش ریزش مو و کمک به رشد و نمو از دیگر ویژگیهای این دانهها هستند.
- به دلیل این که حاوی مقادیری ویتامین ای و آ است برای سلامت کبد مفید است. درصد چربی تخمه خام از بوداده کمتر است و به همین دلیل افراد دارای کبد چرب بهتر است تخمه آفتابگردان به شکل بو نداده و خام مصرف کنند.
- از خواص تخمه آفتابگردان میتوان به کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت اشاره کرد.
- ویتامینها، چربیهای سالم، فیبر و مواد معدنی موجود در تخمه آفتابگردان برای قلب مفید هستند.
- این دانهها حاوی آنتیاکسیدان بالایی هستند که از سلولهای بدن در مقابل آسیبهای که به بیماری منجر شود محافظت میکنند.
خواص تخمه آفتابگردان و نحوه مصرف آن
برای بهرهبردن از خواص تخمه آفتابگردان نباید به مقدار زیادی در وعدههای غذایی گنجانده شود. این دانهها به علت داشتن پروتئین، چربی و فیبر بعد از مصرف احساسی از سیری به مصرفکننده میدهند. میتوان از تخمه آفتابگردان بهعنوان یک میانوعده سالم استفاده کرد. مصرف آن برای کودکان منعی ندارد. البته بهتر است که خیلی به آن نمک اضافه نشده باشد. نمک اضافه شده به این تخمهها خود میتواند به یکی از مضرات مصرف آن بدل شود. به دلیل کالری زیادی که دارد میتواند چاقکننده باشد و مصرف آن به افراد دارای اضافهوزن توصیه نمیشود. ترکیب آن در ظرف آجیل به همراه دیگر دانهها میتواند در تأمین سلامت مصرفکننده مهم باشد. تخمه آفتابگردان باید بهاندازه و درست مصرف شود.
برخی دیگر از خواص تخمه آفتابگردان برای بدن
از دیگر خواص تخمه آفتابگردان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تخمه آفتابگردان دارای خواص ضدباکتریایی است و قابلیت ترمیم زخم را دارا است.
- این تخمه دارای خواص ضدقارچی نیز هست که به همین دلیل میتوان از آن بهعنوان یک درمان ایمن و ارزان برای برخی از بیماریها استفاده کرد. البته مصرف آن برای درمان باید تحتنظر پزشک متخصص صورت گیرد.
- این تخمه خواص ضدالتهابی هم دارد که در بالا درباره آن صحبت به میان آمد. به دلیل این که حاوی آنتیاکسیدان است از آسیب رادیکالهای آزاد به ساختارها و مولکولهای دارای چربی مثل کلسترول، سلولهای مغز و غشاهای سلولی جلوگیری به عمل میآورد.
- از روغن آفتابگردان برای درمان اگزمای پوستی استفاده میکنند که باید زیر نظر فرد متخصص باشد.
- از خواص تخمه آفتابگردان برای زنان میتوان به کاهش شدت گر گرفتگی در دوران یائسگی اشاره کرد.
- خواص این دانهها برای مردان را میتوان بالارفتن تعداد اسپرمها در بدن دانست.
مضرات مصرف تخمه آفتابگردان
درست است که خواص تخمه آفتابگردان زیاد است و مصرف آن به همه توصیه میشود، اما مضراتی هم دارد که عبارتاند از:
- ممکن است برخی افراد به این دانهها حساسیت داشته باشند. از علائم حساسیت به دانههای آفتابگردان میتوان تورم و خارش دهان، جوشهای پوستی و استفراغ را نام برد.
- یکی دیگر از مضرات مصرف آن به دلیل وجود فلز سنگین کادمیوم است که ممکن است در این دانهها وجود داشته باشد. در صورت مصرف زیاد تخمه آفتابگردان ممکن است به کلیهها آسیب وارد شود.
- دانههای خام آفتابگردان در موارد کمی ممکن است حاوی باکتری سالمونلا باشند.
- درست است که یکی از خواص تخمه آفتابگردان کمک به بهبود کار دستگاه گوارش است. اما درصورتیکه دانهها با پوست مصرف شوند احتمال انسداد مدفوع یا تنگی روده وجود دارد.