خواص شیر سویا بیشتر برای افرادی مفید است که نمی‌توانند لاکتوزی را که در شیر وجود دارد تحمل کنند. همین مسئله موجب می‌شود که نتوانند شیر بخورند و از خواص آن بهره‌مند شوند. این افراد می‌توانند به‌راحتی شیر سویا را جایگزین شیر معمولی کنند. شیر سویا نوشیدنی است که خواص بسیار خوب و زیادی دارد و حتی آن را در برنامه غذایی کسانی که قصد کم‌کردن وزن دارند جای می‌دهند.

 این نوشیدنی فیبر بالایی دارد و برای بیماری‌های قلبی عروقی، فشارخون و سلامت استخوان‌ها مفید است. ضمن این که تأثیر بسیاری بر BMI و سطح کلسترول خوب در بدن دارد. از دیگر خواصش می‌توان به توانایی آن بر کاهش التهاب بدن اشاره کرد. این شیر یک شیر با منشأ گیاهی است که بیشترین شباهت را به شیر کم‌چرب گاو دارد. اگر به هر دلیلی می‌خواهید شیر سویا را جایگزین شیر معمولی کنید، بهتر است اطلاعات بیشتری درباره آن به دست آورید.

بیشتر بخوانید: بهترین خواص عناب برای کبد

 تعریفی از شیر سویا

 پیش‌ازاین که بخواهید از خواص شیر سویا بهره ببرید، خوب است بدانید که این شیر اصلاً چه ماده‌ای است و چرا به آن شیر سویا می‌گویند. شیر سویا دارای اسیدهای چرب ضروری امگا ۳ است و فلاونوئیدهایی دارد که خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارند و محافظ قلب هستند.

 مصرف این شیر برای گیاهخوارانی که محصولات حیوانی مصرف نمی‌کنند گزینه بسیار مناسبی تلقی می‌شود. برای تهیه آن اول دانه‌های سویا را در آب می‌جوشانند. بعد به‌خوبی به هم می‌زنند تا خوب مخلوط شود. در مرحله بعد آن را صاف می‌کنند تا باقی‌مانده دانه‌ها از مایع جدا شود. این شیر را می‌توان ترکیبی از آب، پروتئین و روغن به شمار آورد.

 شیر سویا بر عکس اسمی که روی آن گذاشته شده است اصلاً شیر نیست و نمی‌توان آن را در دسته محصولات لبنی قرار دارد. یکی از خواص شیر سویا که شاید مهم‌ترین ویژگی آن باشد این است که به‌هیچ‌وجه لاکتوز ندارد. کسانی که به لاکتوز حساسیت دارند می‌توانند مصرف آن را به‌راحتی جایگزین شیر کنند. در موارد بسیاری آن را با ویتامین‌ها و مواد معدنی مثل ویتامین دی و کلسیم غنی می‌کنند.

 تولیدکننده‌ها تلاش کرده‌اند طعم آن با شیر تفاوت زیادی نداشته باشد و بافت آن خامه‌ای است. شیر سویا که به شکل صنعتی تولید می‌شود به طور معمول دارای نوعی شیرین‌کننده مثل نیشکر و همچنین مقادیری روغن، نمک و وانیل است. همین مسئله موجب می‌شود که طعم آن به شیر لبنی شبیه‌تر به نظر برسد. وجود تثبیت‌کننده در این شیر موجب شده است که محلول امولسیون به شکل یکنواخت و غلیظ به نظر برسد.

 فواید و خواص شیر سویا

 خواص شیر سویا به علت غنی‌بودن آن از مواد معدنی است که برای بدن لازم هستند. این شیر حاوی آهن، کلسیم، روی، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و کربوهیدرات است. از دیگر مواد مغذی موجود در آن می‌توان به ایزوفلاون‌ها، فیبرها، پروتئین‌ها، اسیدهای چرب امگا ۳ و ویتامین‌های مختلف اشاره کرد. برخی فواید مصرف شیر سویا عبارت‌اند از:

•  شیر سویا تأثیر زیادی بر روی کلسترول خون دارد. مصرف مداوم آن می‌تواند میزان کلسترول خون را به طور قابل‌توجهی پایین بیاورد. به‌احتمال زیاد این نوشیدنی به دلیل داشتن پروتئین‌ها و ایزوفلاون‌های خاص می‌تواند روی سطح کلسترول و تری گلیسیرید مفید واقع شود.
•  از دیگر خواص شیر سویا می‌توان به اثرات منفی آن روی فشارخون بالا اشاره کرد. این نوشیدنی گیاهی ممکن است به دلیل این که حاوی مقادیری پروتئین یا ایزوفلاون خاص به اسم جنیستئین است در کاهش فشارخون سیستولیک و دیاستولیک مؤثر باشد.
•  شیر سویا به علت کلسیم زیاد و چربی کم برای افراد مبتلا به دیابت نیز مناسب است. البته یکی از دلایل مهم آن این است که این شیر لاکتوز ندارد. ضمن این که شاخص گلیسمی آن نیز پایین است. شیر سویا به علت داشتن فیبر می‌تواند با پایین آوردن سرعت تبدیل نشاسته به گلوکز سطح گلوکز را در خون ثابت نگه دارد.
•  یکی از خواص شیر سویا کاهش التهاب در بدن است که با این ویژگی خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را کمتر می‌کند.
•  شیر سویا سطح لیپید پلاسما را بهبود می‌بخشد. با این کار می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را تا حد بسیار زیادی کاهش دهد. به‌ویژه در افرادی که کلسترول بالایی دارند. سطح بالای چربی‌های غیراشباع، ویتامین‌ها، فیبر، مواد معدنی هم در سالم ماندن قلب اثرگذارند.
•  انواع غنی شده شیر سویا با کلسیم نیز بر ابتلا به پوکی‌استخوان تأثیر زیادی می‌گذارد.
•   از آن برای درمان کم‌خونی و کاهش خستگی نیز استفاده می‌کنند.

 دیگر خواص شیر سویا و فواید آن برای بدن

 خواص شیر سویا به مواردی که در بالا اشاره شد محدود نمی‌شود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مصرف این شیر گیاهی این است که در حفظ BMI سلامت نیز مؤثر واقع می‌شود. به دلیل کالری کمی که دارد می‌تواند جایگزین مطلوبی برای کسانی باشد که هم می‌خواهند وزن خود را ثابت نگه دارند و هم پروتئین کافی دریافت کنند و بیشتر احساس سیری داشته باشند.

 شیر سویا به علت داشتن فیبر و پروتئین زیاد برای کسانی که اضافه‌وزن دارند بسیار مفید است. ترکیب آن با رژیم غذایی کم‌چرب می‌تواند ضمن کاهش وزن به حفظ توده عضلانی نیز کمک کند و جلوی ریزش آنها را می‌گیرد. این شیر پروتئین‌های با کیفیتی دارد که هم گرسنه شدن را به تعویق می‌اندازند و هم مواد مغذی لازم را به بدن می‌رسانند.

 کسانی که در رژیم غذایی خود شیر سویا دارند احتمال بروز آکنه در آنها کمتر از بقیه است. حتی آن را برای درمان بیماری‌های پوستی مثل هایپرپیگمنتاسیون که موجب تیرگی پوست می‌شود نیز توصیه می‌کنند. در واقع، یکی از خواص شیر سویا برای بدن سلامت پوست است. با وجود مواد مغذی غنی که در این شیر وجود دارد نمی‌توان تأثیر را بر روی موها نیز نادیده گرفت.

 مقایسه خواص شیر سویا با شیرهای دیگر

 خواص شیر سویا موجب شده است که گیاهخوارها آن را در برنامه غذایی روزانه خود داشته باشند. این شیر پروتئین بالایی دارد و می‌تواند به‌راحتی پروتئین موردنیاز بدن را تأمین کند. این شیر با ۹ اسیدآمینه ضروری مغذی شده است و مقدار کربوهیدرات و چربی آن متعادل است. میزان پروتئین آن از شیر بادام بهتر است و در مقایسه با این شیر کالری کمتری هم دارد.

در مقایسه با شیربرنج و شیر جو هم از پروتئین بیشتری برخوردار است. شیر نارگیل هم چرب است و هم پروتئین ندارد. به‌این‌ترتیب، شیر سویا یکی از بهترین نوشیدنی‌هایی است که می‌توان آن را به‌جای شیر معمولی مصرف کرد. مصرف یک یا دو وعده از شیر سویا در هر روز خطری را به دنبال نخواهد داشت.

 نکته‌های مهم پیش از مصرف شیر سویا

 برای بهره‌بردن از خواص شیر سویا باید به نکات مهمی درباره مصرف آن توجه شود:

•  به طور تقریبی همه افراد برای استفاده از این شیر در برنامه غذایی روزانه خود مشکلی نخواهند داشت. تنها کسانی که به سنگ کلیه و سنگ مثانه مبتلا هستند باید از مصرف آن خودداری کنند. البته آنها که به سویا حساسیت دارند هم نباید به سراغ این نوشیدنی بروند.
•  می‌توان این شیر را در هر زمانی از روز مصرف کرد. ولی برای هضم و جذب بهتر خوب است که در صبح هنگام خورده شود. به‌این‌علت که این نوشیدنی پروتئین زیادی دارد و پروتئین‌ها در زمان صبح که ترشح شیره گوارشی در بیشترین اندازه خود است، آسان‌تر هضم می‌شوند.
•  پیش از خرید شیر سویا اطلاعات ثبت شده روی بسته‌بندی را مطالعه کنید.
•  درصورتی‌که می‌خواهید از خواص شیر سویا بهره‌مند شوید، باید آن را به‌اندازه مصرف کنید. مقدار مصرف این شیر برای هر کسی متفاوت است. ولی مصرف زیاد آن برای سلامتی خوب نیست. زیرا موجب واکنش التهابی می‌شود و چربی و کربوهیدرات اضافه به بدن می‌رساند. واکنش بدن هر کسی در مقابل مصرف زیاد آن نیز متفاوت است.
•  برای این که بتوانید از خواص این شیر به‌خوبی بهره ببرید و برای حل مشکلات بدن خود قصد مصرف آن را دارید، بهتر است پیش از هر اقدامی با یک فرد متخصص مشورت کنید.

خواص شیر سویا و عوارض مصرف آن

 درست است که خواص شیر سویا برای بدن مفید است، اما مصرف زیاد آن عوارضی را به دنبال خواهد داشت:

•  بسیاری از سویاها از نظر ژنتیکی دست‌کاری می‌شوند. به‌این‌ترتیب، درصورتی‌که شیر سویا از سویای اصلاح شده درست شده باشد، ممکن است مشکلات حساسیتی برای افراد به وجود آورد. در زمان خرید باید به این نکته توجه داشت که شیر سویا از سویای ارگانیک و اصلاح نشده تهیه شده باشد. با این کار از عواقب و عوارض جانبی آن بیشتر در امان خواهید بود.
•  این امکان وجود دارد که مصرف زیاد آن موجب تهوع، نفخ و یبوست شود.
•  ازآنجاکه شیر سویا دارای اسید فیتیک است، با مصرف زیاد آن ممکن است جذب آهن، روی و منیزیم در بدن محدود شود.
•  خارش گلو، مشکل در تنفس و التهابات درازمدت نیز ممکن است در افرادی که به حبوبات حساسیت دارد دیده شود.
•  کودکان هم می‌توانند از خواص شیر سویا سودمند شوند. اما بسیاری از کودکان و حتی بزرگسالان در زمان مصرف شیر سویا ممکن است واکنش‌هایی مثل کهیر، معده درد و قرمزی پوست از خود نشان دهند. در صورت بروز این علائم باید مصرف آن را متوقف و به پزشک مراجعه کنید.