اگر به هر دلیلی ریتم طبیعی و نرمال قلب از بین برود، بهاصطلاح گفته میشود که قلب دچار آریتمی شده است. آریتمی قلبی از مشکلات شایع قلبی است که معمولاً خوشخیم است و بعد از مشکلات دیگر قلبی به وجود میآید. گاهی آریتمی قلبی میتواند شدید باشد و مشکلاتی ایجاد کند که حتی کشنده باشد.
بیشتر بخوانید: مهمترین علائم بیماری سل + درمان
ریتم طبیعی قلب چیست و چگونه ایجاد میشود؟
قلب، بافتی عضلانی در میانه قفسه سینه است. بافت قلبی توسط تولید یک جریان الکتریکی، تحریک میشود و این جریان الکتریکی قلب موجب انقباضات قلبی میشود. شاید این سؤال برای شما پیش آید که جریان الکتریکی قلب چگونه تولید میشود. جریان الکتریکی قلب به کمک جابهجایی یونهای قلبی در دو طرف سلول عضله قلب ایجاد میشود. این ایمپالس الکتریکی تولیدی توسط دستگاه نوار قلب ثبت میشود. در واقع الکترودهایی از دستگاه روی دست و پاها و قدام قفسه سینه گذاشته میشود. این الکترودها فعالیت عضله قلبی را ثبت میکنند و بهصورت نوار قلب روی کاغذ چاپ میکند.
ریتم طبیعی قلب چیست؟
ریتم طبیعی قلب، ریتم سینوسی نام دارد. در واقع قلب باید در ابتدا دهلیز را منقبض کند و سپس بعد از یک استراحت بطنها منقبض شود. اگر به هر دلیلی این ریتم طبیعی و نرمال قلب از بین برود، بهاصطلاح گفته میشود قلب دچار آریتمی شده است. آریتمی قلبی از مشکلات شایع قلبی است که معمولاً خوشخیم است و بعد از مشکلات دیگر قلبی به وجود میآید. گاهی آریتمی قلبی میتواند شدید باشد و مشکلاتی ایجاد کند که حتی کشنده باشد.
دلایل آریتمی قلبی چیست؟
آریتمی قلبی میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. گاهی علت ایجاد آریتمی قلبی و گاهی غیرقلبی است. یکی از دلایل قلبی ایجاد آریتمی شامل مشکلات ایسکمیک قلب و نرسیدن خون به قلب، است. اگر به دلیل سکته قلبی رگی از قلب دچار انسداد شود این عدم خونرسانی به قلب میتواند باعث ایجاد آریتمی شود. گاهی آریتمی به دلیل تغییرات غیرطبیعی ساختار قلبی ایجاد میشود. برای مثال مشکلات دریچهای قلبی باعث گشادشدن حفرهای از قلب میشود و این گشادی حفرات قلب میتواند ریتم طبیعی قلب را دچار اختلال کند.
کاردیومیوپاتیها، پریکاردیت و میوکاردیت، میتوانند باعث ایجاد آریتمی شوند.
دلایل غیرقلبی هم وجود دارد که باعث تحریک آریتمی قلب میشود مانند:
- کافئین
- سیگار
- الکل
- عفونت ریه
- فیوکروموسیتوم
- بعضی داروها (دوکسوروبیسین، دیگوکسین)
- عدم تعادل متابولیک یونهای بدن مانند پتاسیم، کلسیم، منیزیوم، افت اکسیژن خون، افزایش کربندیاکسید، اسیدی شدن خون و بیماریهای تیروئید همگی شرایط متابولیکی هستند که میتوانند باعث ایجاد بیماری آریتمی قلبی شوند.
بیماری آریتمی قلبی با چه علامتی خود را نشان میدهد؟
گاهی اولین علامت آریتمی قلبی احساس تپش قلب است. افزایش ضربان قلب و احساس تپش قلب، نشاندهنده وجود یک تغییر غیرطبیعی در ریتم قلب است.
آریتمی قلبی میتواند منجر به ایجاد یک درد در قفسه سینه شود.
گفتیم که قلب باعث ایجاد پمپ خون به داخل عروق مختلف بدن میشود. عروقی که در بالاتر از قلب قرار دارند؛ مانند سر و مغز، دشوارتر از سایر عروق خونگیری میکنند و نیاز به پمپ قویتری دارند. زمانی که قلب دچار آریتمی میشود، این پمپ خون داخل عروق با مشکل مواجه میشود.
در واقع قلب در زمان آریتمی بهخوبی منقبض نمیشود و فقط بهآرامی میلرزد و خونی را بهدرستی پمپ نمیکند. به همین دلیل خونرسانی به سر دچار مشکل میشود و بعد از چند ثانیه ممکن است شما بیفتید و غش کنید. این افتادن سنکوپ نامیده میشود و به دلیل اینکه خونرسانی به سر رخ نداده اتفاق میافتد.
بعد از سنکوپ با قرارگیری بدن در حالت افقی خونرسانی به سر مجدداً آغاز میشود و مشکلی ایجاد نمیشود اگر سنکوپ وجود نداشت ممکن بود همین کاهش خونرسانی سر موجب مشکلات شدید مغزی شود و در واقع سنکوپ شما را از مرگ حتمی نجات میدهد.
افت فشارخون به دلیل کاهش پمپ مؤثر خون میتواند در اثر آریتمی ایجاد شود.
گاهی آریتمی قلبی میتواند کاملاً بیعلامت باشد و ناگهانی کشف شود؛ مانند آریتمی AF
درمان آریتمی قلبی چگونه انجام میشود؟
درمان آریتمی قلبی کاملاً بستگی به وضعیت هر بیمار دارد. گاهی آریتمی قلبی برای قلب شما به مدت بسیار طولانی وجود داشته است. در این شرایط ممکن است پزشک ترجیح بدهد هیچ درمانی برای آریتمی برای شما در نظر نگیرد. گاهی هم آریتمی به کمک یکسری توصیهها و مراعات خاص درمان میشود. برای مثال اگر شما مصرف بالای الکل دارید با توصیه به کاهش مصرف و یا قطع مصرف الکل میتوان از آریتمی قلبی پیشگیری کرد.
بسیاری از آریتمیهای قلبی به کمک دارو قابلیت درمانی دارند. داروهای مختلفی برای آریتمی استفاده میشوند که موجب کنترل ریتم قلبی میشود البته یکی از عوارض داروهای مورداستفاده در آریتمی، آریتمی است. پس روش دقیق استفاده بسیار مهم است؛ زیرا خود این داروها نیز میتوانند باعث آریتمی شوند.
گاهی درمان آریتمی به کمک روشهای مداخلهای و جراحی انجام میشود. گاهی آریتمی موجب ایست قلبی مکرر میشود. در این مواقع جراحی و گذاشتن یک پیس میکر ضربانساز در قلب به ضربانسازی مجدد قلب کمک میکند و میتواند ریتم قلبی را تنظیم کند. گاهی جراحی با سوزاندن نقاطی که باعث تحریک ایجاد آریتمی میشود به درمان کمک میکند.
قلب هر کسی در حالت طبیعی دو نقطه دارد که باعث ضربانسازی میشود. اگر هر نقطهای از قلب به جز این دو نقطه ضربانسازی کند، باعث ایجاد آریتمی قلبی میشود. برای درمان این ضربانات نابجا به کمک جراحی این نقاط سوزانده میشود.
ریتم AF چیست؟
این آریتمی منشأ دهلیزی دارد. قلب دو قسمت دارد. حفرات بالایی دهلیز و حفرات پایینی بطن نام دارد. اگر دهلیز قلب ریتم نابجا تولید کند به این آریتمی AF گفته میشود. تعداد ضربان قلب در این آریتمی بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ است. اگر به این آریتمی مبتلا باشید در مواقع آریتمی تپش قلب بسیار شدید و آزاردهندهای حس میکنید. به علت تعداد بسیار بالای ضربان قلب ممکن است هیچ خونی مؤثری پمپ نشود.
این نوع آریتمی، با حرکات نامناسب قلب میتواند ریسک سکته و آمبولی عروق را بالا ببرد. اگر داروی وارفارین بخورید، ریسک سکته و آمبولی قلبی را برای شما کمتر میکند. اگر از شروع این آریتمی در شما بیشتر از دو روز میگذرد احتمال شکلگیری لخته خون در قلب و جابهجایی این لخته و ایجاد سکته بسیار بالاست و لازم است داروی ضدانعقاد بخورید تا لخته خون تشکیل شده از بین برود.
دلیل ایجاد آریتمی AF چیست؟
این آریتمی ممکن است بدون هیچ دلیل قابل توجیهی به وجود آید و یا دلیل قانعکنندهای داشته باشد. از جمله دلایل این آریتمی، فشارخون بالا، بیماری ایسکمیک قلبی به دلیل گرفتگی عروقی قلب، مشکلات دریچه میترال قلبی، نارسایی قلبی، عفونت ریه، پرکاری تیروئید، کافئین و الکل است.
انواع ریتم AF کدام است؟
ریتم AF ممکن است دائماً وجود داشته باشد و یا بهصورت حملهای به وجود آید. اگر این ریتم دائماً در کسی وجود داشته باشد، بهتر است آن را با دارو عوض نکنیم؛ اما در صورت بهوجودآمدن حملهای این ریتم باید در سریعترین زمان درمان مؤثر آغاز شود.
علائم آریتمی AF چیست؟
این آریتمی ممکن است کاملاً بیعلامت باشد و یا باعث علائمی مانند درد قفسه سینه، توش قلب، تنگی نفس و یا غشکردن شود.
آریتمی AF چگونه درمان میشود؟
اگر شما علائمی به دلیل آریتمی قلبی دارید؛ مانند غشکردن و ایسکمی قلبی، بهتر است در اولین فرصت داروی ضدآریتمی شروع شود و درمان تخصصی بهسرعت آغاز شود.
اگر کمتر از ۴۸ ساعت از شروع آریتمی میگذرد و شما مشکلی ندارید و عملاً استیبل هستید باز هم بهتر است درمان تخصصی ضدآریتمی آغاز شود.
اگر بیشتر از ۴۸ ساعت از شروع این آریتمی میگذرد، قبل از درمان آریتمی باید داروی ضدانعقاد خون مصرف کنید زیرا درمان آریتمی میتواند باعث جریانیافتن لخته خون تشکیل شده در قلب شما شود و این لخته خون باعث سکته شود. بعد از درمان ضدانعقاد خون، میتوانید تحتنظر متخصص درمان ضدآریتمی را شروع کنید.
جمعبندی
هرگونه تغییری در ریتم طبیعی قلب، باعث ایجاد بیماری آریتمی میشود. آریتمی ممکن است طیف بسیار متفاوتی از علائم را داشته باشد. ممکن است بیعلامت باشد و یا باعث سنکوپ، درد قفسه سینه و تنگی نفس شود. تشخیص آریتمی به کمک نوار قلب است و درمان آن تحتنظر متخصص قلب با داروهای مخصوص ضد آریتمیک قلب انجام میشود. گاهی بسته به نوع آریتمی و شرایط شما ممکن است درمانی انجام نشود و یا درمان به کمک تکنیک جراحی صورت گیرد. درهرحال آریتمی یک بیماری متفاوت است که در شرایط مختلف ممکن است بیخطر و یا کشنده باشد. در صورت احساس هرگونه تپش قلب یا سنکوپ و غشکردن، بهتراست برای پیگیری بیشتر شرایط خود به متخصص قلب مراجعه کنید.
