بیماری نارسایی قلبی زمانی ایجاد میشود که قلب نتواند بهاندازه نیاز بدن، خونرسانی به بدن داشته باشد. بیماری نارسایی قلبی با یکسری علائم و معاینات خاص شناخته میشود. یکی از علائم شایعی که در بیماری نارسایی قلبی مشاهده میشود، خستگی بیمار است. قلب توان پمپ خون مؤثر به اندامها و عضلات را ندارد و به همین دلیل شما دائماً احساس خستگی میکنید.
علت این نارسایی قلبی، یک وضعیت غیرطبیعی ساختاری یا عملکردی در عضله قلب است. زمانی که عضله قلب دچار نارسایی میشود، حجم خون خروجی قلب کاهش پیدا میکند. قلب توان پمپ مؤثر خون را ندارد و این خون درون قلب جمع شده و فشار داخلی قلب بالا میرود.
نارسایی قلبی، بیماری است که ۳ درصد افراد جامعه مبتلا به آن هستند و ۱۰ درصد سالمندان، جمعیت بیماران را تشکیل میدهند. پس بیماریهای نارسایی قلبی شیوع بالایی ندارد؛ اما جمعیت زیادی از سالمندان را درگیر میکند و باعث ناتوانی آنها در کارها میشود.
انواع بیماری نارسایی قلبی
نارسایی قلبی میتواند شرایط مختلفی داشته باشد و بر همین اساس انواع مختلفی از نارسایی قلبی داریم.
گاهی بیماری نارسایی قلب، باعث کاهش برونده قلبی میشود.
قلب، بخشی عضلانی در بدن است که وظیفه جمعآوری خون از بدن و پخش آن داخل بدن را دارد. اگر به هر دلیلی این پخش خون انجام نشود خون درون قلب جمع میشود و نارسایی قلبی ایجاد میشود. قلب همچنان باید حجم دقیقی از خون را به درون بدن پمپ کند که به این حجم دقیق برونده قلبی میگوییم. اگر قلب در هنگام پمپ خون دچار اختلال و نارسایی شود، خون بسیار کمتری پمپ میشود و بیشتر خون داخل قلب میماند و حجم برونده قلب کاهش پیدا میکند.
گاهی نارسایی قلبی به دلیل عدم توانایی عضله قلب در ریلکس شدن بعد از پمپ خون ایجاد میشود.
عضله قلب برای پمپ مؤثر خون باید دائماً منقبض و ریلکس شود. در این نوع از نارسایی قلبی بعد از انقباض، عضله قلب، توان ریلکس شدن را ندارد. در این نوع از نارسایی قلبی، حجم خونی که از قلبها خارج میشود نرمال و حتی گاهی بالاتر از حد طبیعی است؛ اما عضله قلب در ریلکس شدن و دوباره پرخون شدن مشکل دارد. این نوع نارسایی قلبی در نتیجه شرایط و بیماریهای مختلف ایجاد میشود. از جمله این شرایط میتوان به فشارخون، نارسایی مزمن کلیه و چاقی اشاره کرد.
گاهی نارسایی قلب محدود به بطن چپ است.
بطن چپ قلب، بخشی از قلب است که مسئول پمپ خون به سراسر بدن است. قلب انسان چهار حفره دارد و دو بخش راست و چپ دارد. بخش راست قلب مسئول گردش خون در ریه است. درواقع بخش راست قلب خون را به ریه میبرد، در ریه خون اکسیژندار و غنی میشود و سپس به قلب بازمیگردد. سپس این خون غنی از اکسیژن توسط بخش چپ قلب به سراسر بدن پمپ میشود.
بعد از آن که خون در بدن پخش شد، خون بدون اکسیژن مجدداً وارد بخش راست قلب میشود تا به سمت ریهها پمپ شود. حفرات پایینی قلب که مسئول پمپ خون به بدن هستند بطن نام دارد. اکنون تصور کنید که بطن چپ دچار اختلال و نارسایی شود، گفتیم که بطن چپ قلب توان پمپ خون به سراسر بدن را دارد. اگر بطن چپ دچار اختلال و نارسایی قلبی شود، خون بهدرستی به عضلات مختلف بدن نمیرسد.
علائم این نوع از نارسایی قلبی، تنگی نفس، عدم تحمل ورزش و خستگی فراوان در صورت ورزش، تنگی نفس حملهای شبانه، سرفه شبانه، سردشدن پوست بدن و سردی انگشتان دستوپا به دلیل خونرسانی کم و کاهش وزن است. همه این علائم در نتیجه کاهش خونرسانی مؤثر به دلیل نارسایی بطن چپ است.
گفتیم که بخش راست قلب، خون بدن را جمع میکند و به سمت ریه میفرستد تا اکسیژن دارد شود. اگر بطن راست دچار نارسایی شود، این نارسایی موجب عدم توان بازگشت خون به قلب میشود. تجمع خون در بخشهای مختلف بدن علائم مختلفی ایجاد میکند. میتواند باعث ورم بدن شود و یا تجمع مایع داخل شکم ایجاد میشود که آسیت نام دارد. حالت تهوع و بیاشتهایی، همگی ناشی از نارسایی بخش راست قلب هستند.
آیا نارسایی قلب همراه با افزایش برونده خونی قلب را داریم؟
بله. این اتفاق بسیار نادر است؛ اما گاهی شاهد آن هستیم که نارسایی قلبی وجود دارد؛ اما افزایش خروج خون از قلب اتفاق میافتد. به دلیل بالارفتن نیاز بدن به خون خروج خون از قلب نیز بسیار بیشتر میشود. عللی که باعث نارسایی قلبی با افزایش خروجی قلب میشود شامل موارد زیر است:
- کمخونی
- حاملگی
- پرکاری تیروئید
- مشکلات عروقی
- بیماری پاژه
- بیماری بریبری
بیماری نارسایی قلبی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص نارسایی قلبی به کمک علائم و معاینات انجام میشود. اگر شما علائم نارسایی قلبی را داشته باشید و در اکو نیز کشیدگی بیش از حد دیوارههای قلبی و کمبودن حجم خون خروجی قلب مشاهده شود، احتمالاً شما مبتلا به نارسایی قلبی هستید. برای تشخیص علاوه بر علائم از بررسیهایی مانند نوار قلب، اکو و تصویربرداری از قفسه سینه استفاده میشود.
انواع درجات نارسایی قلبی
نارسایی قلبی بر اساس میزان ناتوانی شما و شدت آن درجهبندی میشود. از یک تا چهار، هرچه نارسایی قلبی شدیدتر باشد عدد آن بالاتر میرود.
- نارسایی قلبی با درجه یک، نوعی نارسایی است که در آن هیچگونه تنگی نفسی در انجام کارهای روزانه مشاهده نمیشود؛ اما بیماری قلبی وجود دارد.
- در نارسایی قلبی درجهدو، در هنگام استراحت مشکلی وجود ندارد؛ اما هنگام فعالیت تنگینفس مشاهده میشود.
- در نارسایی قلبی درجه سه، تنگی نفس به حدی شدید میشود که در فعالیتهای آرام و کوتاه هم ممکن است تنگینفس مانع انجام کارهایمان شود.
- در نارسایی قلبی درجه چهار که شدیدترین نوع نارسایی قلبی است، تنگینفس در تمام مواقع وجود دارد و هم هنگام استراحت و هم هنگام فعالیت تنگینفس را احساس میکنید.
مدیریت بیماری نارسایی قلبی
بیماری نارسایی قلبی حاد یک اورژانس قلبی است و حتماً برای مدیریت آن باید بستری انجام شود.
بیماری نارسایی قلبی مزمن به کمک دارو و یکسری توصیهها مانند کاهش مصرف سیگار، نخوردن الکل، کاهش وزن و مصرف کمتر نمک درمان میشود.
گاهی علت بیماری نارسایی مزمن قلب، مشکلات قلبی مانند آریتمی قلبی است. درمان مشکل زمینهای میتواند به درمان نارسایی قلبی کمک بسیاری کند.
بعضی شرایط مانند کمخونی، بیماریهای تیروئیدی، عفونت و افزایش فشارخون، شما را مستعد عود نارسایی قلبی میکند. بهتر است این شرایط را بهخوبی مدیریت کنید.
بعضی داروها مانند NSAID و وراپانیل، باعث بدترشدن شرایط در شما میشود. بهتر است این داروها را استفاده نکنید.
کدام داروها برای درمان بیماری نارسایی قلبی استفاده میشود؟
درمان بیماری نارسایی قلبی به کمک داروهای خاص تحتنظر متخصص قلب و عروق انجام میشود. درمان بیماری نارسایی قلبی بعد از تشخیص قطعی نارسایی توسط متخصص، به کمک مدیریت فشارخون و کاهش فشار روی قلب به کمک کاهش فشار عروقی انجام میشود. انواع داروهای زیر در درمان نارسایی قلبی استفاده میشوند:
دیورتیک یا داروهای ادرارآور
داروهای ادرارآور یا دیورتیک مانند داروی فورزماید، به کاهش مرگومیر ناشی از نارسایی قلبی کمک میکند. فورزماید علائم بیماری نارسایی قلبی را برطرف میکند. برای مثال داروی فورزماید با دوز روزانه چهل میلیگرم استفاده میشود که در صورت لزوم میتوان دوز روزانه آن را نیز افزایش داد.
داروی کاپتوپریل
این دارو جزو دسته داروهای ACEI شناخته میشود. اگر هرگونه نارسایی بطن چپ قلبی وجود داشته باشد این دارو به دلیل کاهش مؤثر فشارخون، به خروج خون از بطن چپ کمک میکند و به این صورت از فشار خروجی قلب میکاهد و کمک میکند بطن نارسا خون را بهتر پمپ کند. استفاده از داروی کاپتوپریل علائم را کمتر میکند و زندگی را برای شما راحتتر میکند. از جمله عوارض آن سرفه است که در صورت وجود عارضه میتوانید از داروی بعدی استفاده کنید.
داروی والزارتان در درمان نارسایی قلب
مصرف داروی والزارتان، بسیار شایع است و یکی از داروهای کاربردی در کنترل فشارخون و درمان بیماری نارسایی قلبی همین داروی والزارتان است. مصرف منظم والزارتان باعث پیشگیری از مرگومیر و عوارض قلبی میشود و طول عمر بیمار نارسایی قلبی را بیشتر میکند.
داروهای بلاککننده بتا مانند کارودیلول
این داروها باعث کاهش ضربان قلب میشوند و تاحدودی فشارخون را پایین میآورند. کاهش ضربان قلب و فشارخون، باعث آرامترشدن قلب و کمک به کارکرد درست قلب شما میشود. اگر بعد از شروع دارو با دوز اولیه، درمان انجام نشود میتوانیم بعد از دو هفته مجدداً به پزشک مراجعه کرده و دوز دارو را افزایش دهیم. این دارو نیز باعث کاهش مرگومیر بیماران قلبی میشود.
داروی دیگوکسین
این دارو ریسک بستریشدن و مشکلات بیماران نارسایی قلبی را کمتر میکند و بسیار کاربردی است و باعث کنترل ضربان قلب میشود.
جمعبندی
نارسایی قلبی، بیماری است که میتواند در شرایط خاص ایجاد شود. هر عاملی باعث کاهش خون خروجی قلب شود باعث بیماری نارسایی قلبی میشود. سکته قلبی اگر با ایسکمی عضله قلب، باعث افت عملکرد قلب شود، نارسایی قلبی ایجاد میشود. مشکلات مادرزادی دریچهای قلب میتوانند باعث ایجاد نارسایی قلبی شوند. نارسایی قلبی با علائمی مانند احساس خستگی و بیحالی و ناتوانی هنگام ورزشکردن خود را نشان میدهد.
در صورت شک به بیماری نارسایی قلبی باید اکو انجام شود. در اکو، مشکلات زمینهای قلب به همراه کاهش خون خروجی قلب، همگی به تشخیص نارسایی قلب کمک میکنند. اگر نارسایی قلبی حاد باشد، درمان اورژانسی دارد؛ اما اگر مزمن باشد به کمک دارو و بدون نیاز به بستری تحتنظر متخصص قلب درمان میشود.
