درمان تهوع بارداری با تغییراتی در سبک غذا خوردن و مصرف چند ماده غذایی و یا دارو که در ادامه ذکر می‌شود ممکن است.
دوران بارداری به دلیل شرایط خاصی که دارد، اهمیت بالایی در زندگی ما دارد. در این دوران هورمون‌ها نسبت به زمان‌های دیگر متفاوت‌تر می‌شوند. همین تفاوت ترشح هورمونی باعث مشکلات بسیاری مانند تهوع بارداری می‌شود. در دوران بارداری نمی‌توان هر دارویی را استفاده کرد و فقط داروهای خاصی برای بدن مادر ایمن هستند؛ بنابراین درمان تهوع بارداری یکی از چالش‌های پزشکان، مخصوصاً در مورد تهوع‌های شدید است.
بیشتر بخوانید: سندروم داون | علائم و چگونگی تشخیص آن
علت تهوع بارداری چیست؟
همان‌طور که گفتیم، علت تهوع بارداری تغییرات هورمونی است که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد. در این دوران هورمون‌های متفاوتی ترشح می‌شوند. اولین هورمونی که به کمک آن آزمایش تست بارداری نیز انجام می‌شود و ترشح آن موجب مثبت‌شدن آزمایش بارداری می‌شود هورمون بتا هاش سی جی یا b hcg است. این هورمون مخصوص بدن خانم‌ها و در زمان بارداری ترشح می‌شود؛ اما در بعضی شرایط و بعضی سرطان‌ها ممکن است در بدن آقایان نیز ترشح شود.
هورمون بتا هاش سی جی، از جفت ترشح می‌شود و موجب ایجاد علائم اولیه بارداری می‌شود که مهم‌ترین علامت تهوع بارداری است. این حالت تهوع در افراد مختلف فرق دارد. هرچه ترشح این هورمون بیشتر باشد ممکن است تهوع افزایش یابد به‌طوری‌که در بارداری‌های چندقلویی معمولاً تهوع بسیار شدیدی وجود دارد.
هورمون بتا هاش سی جی در ابتدای بارداری سیر صعودی دارد و روزبه‌روز بیشتر ترشح می‌شود با ورود به سه‌ماهه دوم بارداری ترشح این هورمون کاهش می‌یابد؛ بنابراین هورمون بتا هاش سی جی، سیر صعودی دارد و سپس کمتر ترشح می‌شود و تهوع بارداری در سه‌ماهه دوم کمتر می‌شود به‌طوری‌که معمولاً در این زمان تهوعی وجود ندارد.
همچنین در بعضی افراد، تهوع بسیار کمتر از سایر افراد ایجاد می‌شود و ممکن است در تمام طول بارداری‌شان تهوع چندانی نداشته باشند و هیچ‌وقت تهوع بارداری را تجربه نکنند.
درمان تهوع بارداری در منزل چیست؟
درمان تهوع بارداری فقط در مواردی انجام می‌شود که این تهوع شدید باشد. تهوع بارداری تا حدودی طبیعی است و از همان علائم اولیه نیازی به شروع درمان دارویی نیست. از طرف دیگر دوران بارداری حساسیت بدن نسبت به دارو از سایر زمان‌ها بسیار بیشتر است و نمی‌توان هر دارویی را تجویز کرد؛ بنابراین باید با احتیاط بیشتری دارو شروع شود.
بهتر است قبل از شروع درمان دارویی از راهکارهای زیر برای درمان تهوع بارداری در منزل استفاده کنید:
- برای درمان تهوع بارداری سعی کنید وعده‌های غذایی خود را کوچک‌تر کنید، در هر وعده میزان کمتری غذا باشد و تعداد وعده‌ها را بیشتر کنید. این راه‌حل جلوی پرشدن بیش از حد معده شما را می‌گیرد و تهوع بارداری کمتری را تجربه خواهید کرد.
- شربت آبلیمو با لیموی تازه، می‌تواند تهوع را بهتر کند. شاید شما هم متوجه شده باشید که انواع تهوع را به کمک لیموی تازه به‌سادگی می‌توان درمان کرد.
- یکی از شرایطی که تهوع بارداری را بدتر می‌کند، افت قند خون در اوایل صبح بعد از بیدارشدن از خواب است. گاهی خوردن یک‌تکه نان کوچک قبل از بلندشدن از تختخواب می‌تواند جلوی تهوع و عوارض دیگر بارداری را بگیرد.
- سعی کنید گرسنه نمانید. گرسنگی موجب بدتر شدن تهوع بارداری می‌شود. حتی اگر میلی به غذا ندارید غذای با حجم بسیار کم را حتماً خورید و نگذارید معده‌تان خالی بماند.
- استراحت کافی یکی از نکات مهم در درمان تهوع بارداری است. کم خوابیدن، استرس بدن را بالاتر می‌برد و آرامش شما را کمتر می‌کند. همین عوامل می‌تواند باعث تهوع بیشتر شود. سعی کنید آرامش داشته باشید از تنش‌ها دوری کنید و خواب کافی داشته باشید.
- نعنا یکی از گیاهان بی‌عارضه مؤثر در درمان تهوع بارداری و پیشگیری از تهوع است. آب‌نبات نعنایی یا جوشانده نعنا و چای نعنا همگی باعث کمک به هضم غذا و عدم تهوع و استفراغ می‌شود.
- برای درمان تهوع بارداری از غذاهایی که محرک تهوع شما هستند دوری کنید. خانم‌های باردار همیشه می‌دانند کدام غذاها حس بدتری به آنها می‌دهد و موجب ایجاد تهوع می‌شود و کدام غذاها را بهتر تحمل می‌کنند. سعی کنید از تمام غذاها و بوهایی که تهوع شما را بدتر می‌کند دوری کنید.
- غذای خود را در دمای ملایم و سرد میل کنید.
- برای درمان تهوع بارداری از دم‌نوش زنجبیل و بابونه استفاده کنید.
- ناگهان تغییر وضعیت ندهید. برای مثال از حالت خوابیده به نشسته ناگهانی بلند نشوید
در چه مواردی از تهوع بارداری باید به بیمارستان مراجعه کنیم؟
اگر تهوع و استفراغ بسیار شدید باشد، بدن کم آب شده باشد و بیشتر از شش بار در عرض ۲۴ ساعت استفراغ وجود داشته باشد، باید اورژانسی به بیمارستان مراجعه کنید.
در صورت وجود استفراغ خونی، اسهال، تب، ضعف و بی‌حالی، احتمالاً یک عامل عفونی وجود دارد و علائم شما فقط به دلیل بارداری رخ نداده است.
درصورتی‌که هر یک از علائم فوق را دارید فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
درد معده و سوزش سر دل، زردی، تب، ضعف و بی‌حالی، ممکن است به دلیل فشارخون بالا باشد یا طبیعی باشد، همه این موارد از دلایل اورژانسی فشارخون بالا، کبد چرب حاملگی و یا هپاتیت است که باید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید.
تهوع مکرر صبحگاهی یا در طول روز، همراه با استفراغ درصورتی‌که علائم حیاتی شما نرمال باشد و مشکل دیگری نداشته باشید، نیاز به مراجعه اورژانسی در این شرایط ندارید و این علائم نشان‌دهنده تهوع طبیعی بارداری است که در صورت عدم کنترل خانگی باید از درمان دارویی استفاده کنید.
درمان تهوع بارداری با دارو چیست؟
گاهی درمان تهوع بارداری در خانه، کافی نیست و نیاز به درمان دارویی در کنار این درمان‌های خانگی وجود دارد. بهترین دارویی که به‌خوبی در درمان تهوع بارداری مؤثر است و عارضه‌ای ندارد، قرص ویتامین ب ۶ است. با خوردن روزانه یک عدد از این قرص به‌راحتی تهوع بارداری کنترل می‌شود.
قرص یا پودر زنجبیل، از درمان‌های گیاهی مؤثر در کاهش تهوع و استفراغ بارداری است.
اگر یک هفته داروهای بالا را مصرف کردید و تأثیری در بهبودی شما نداشت، ممکن است پزشک متخصص از داروهای زیر برای تهوع شما کمک کند، به یاد داشته باشید این داروها حتماً باید با تجویز و صلاحدید متخصص زنان باتوجه‌به شرایط شما و سابقه بیماری و دارویی شما تجویز شود، از مصرف خودسرانه و بدون اجازه پزشک این داروها پیشگیری کنید و سعی کنید با داروهای بالا تهوع خود را کنترل کنید .
داروهایی که برای درمان تهوع بارداری در خط دوم بعد از قرص ویتامین ب ۶ و زنجبیل استفاده می‌شود:
- دیمن هیدرینات هر ۴ تا ۶ ساعت
- پرومتازین ۲۵ میلی‌گرم
- متوکلوپرامید ۱۰ میلی‌گرم هر ۶ ساعت
اگر هیچ یک از داروهای بالا نتواند برای درمان تهوع بارداری شما مؤثر باشد، بعد از هفته دهم بارداری گاهی پزشک از داروی اندانسترون استفاده می‌کند. این دارو با دوز ۴ میلی‌گرم هر ۸ ساعت تجویز می‌شود و به طور مؤثری تهوع بارداری را کاهش می‌دهد؛ اما به دلیل عوارضی که در بارداری دارد به‌عنوان گزینه آخر در صورت جواب ندادن سایر داروها استفاده می‌شود.
علت حالت تهوع و سردرد در بارداری چیست؟
اگر در کنار حالت تهوع بارداری، سردرد نیز دارید، این سردرد دو علت مختلف می‌تواند داشته باشید. یکی از علت‌های آن بی‌آبی بدن است. اگر استفراغ شدید و طولانی‌مدت باشد به دلیل ازدست‌دادن حجم فراوان آب و بی‌آبی بدن، سردرد مشاهده می‌شود.
علت دیگر سردرد و تهوع می‌تواند میگرن باشد، اگر سایر علائم میگرن مانند سردرد ضربان‌دار که معمولاً یک‌طرفه است وجود داشته باشد بهتر است به متخصص مراجعه کنید تا اقدامات لازم برای کنترل میگرن انجام دهید و داروهای مناسب دریافت کنید. گاهی هم میگرن از قبل از بارداری وجود داشته است و در دوران بارداری نیاز است برای ادامه داروهای مسکن هنگام سردرد با پزشک متخصص خود مشورت کنید، قرص استامینوفن یکی از داروهای ایمن در هنگام سردرد است البته باید دقت کنید این دارو از نوع بدون کدئین باشد.
تهوع بارداری اگر همراه با سرگیجه باشد چه دلیلی دارد؟
گاهی سردرد بارداری همراه با سرگیجه است. در این موارد علائم می‌تواند افت فشارخون یا افت قند خون باشد. بعد از اندازه‌گیری فشار و قند خون، درصورتی‌که سرگیجه شما هنگام ایستادن بدتر شود و احساس سبکی سر داشته باشید باید فوراً به متخصص مراجعه داشته باشید.
جمع‌بندی
تهوع بارداری، ممکن است همراه با استفراغ باشد یا بدون استفراغ باشد.
تهوع بارداری از اوایل بارداری تقریباً تا هفته ششم که سطح هورمون بارداری بسیار بالا می‌رود شروع می‌شود و تا هفته ۱۴ ادامه می‌یابد. معمولاً با ورود به سه‌ماهه دوم بارداری این تهوع از بین می‌رود. برای تشخیص تهوع بارداری بهتر است مطمئن شوید علت دیگری برای این تهوع وجود ندارد. حتماً آزمایش سونوگرافی و بررسی فشارخون انجام دهید. اگر تهوع شما همراه با سردرد، سرگیجه، اسهال یا استفراغ خونی و دل‌پیچه باشد، علل دیگری برای تهوع مطرح است که برای بررسی دقیق این علت‌ها باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
در نهایت اگر هیچ علت دیگری برای تهوع وجود نداشته باشد، این تهوع به دلیل بارداری است. اگر تهوع استفراغ شدید و بالای ۶ بار در ۲۴ ساعت باشد بدن شما در معرض خطر کم‌آبی است و باید فوراً به بیمارستان و اورژانس مراجعه کنید.
درمان تهوع بارداری در منزل به کمک رعایت یک‌سری نکات مراقبتی انجام می‌شود. سعی کنید وعده‌های غذایی کوچک بخورید غذاهای سبک‌تر و بدون بو و کم ادویه بخورید.
اگر به کمک رعایت این موارد نتوانستید تهوع خود را بهتر کنید با تجویز پزشک می‌توانید از دارو کمک بگیرید که داروهای گیاهی بر پایه زنجبیل و قرص ویتامین ب ۶ بی‌عارضه‌ترین داروها هستند.
