آرتروز چیست؟ آرتروز یا استیوارتریت، یک بیماری مفصلی است که به دلیل تخریب مفاصل ایجاد می‌شود. برای آشنایی با بیماری آرتروز یا استیوارتریت به ادامه مطلب توجه فرمایید.
بیشتر بخوانید: درمان زگیل تناسلی چیست؟ راه انتقال و پیشگیری
ساختار طبیعی مفاصل چگونه است؟
مفاصل ما، محل‌هایی از بدن هستند که دو تکه استخوان به هم متصل شده‌اند. این دو قسمت استخوان توسط فضایی به نام کپسول مفصلی به هم وصل شده‌اند. فضای مفصلی با مایع مفصلی پر می‌شود. این مایع موجب لغزش مناسب دو استخوان روی‌هم می‌شود و از برخورد استخوان‌ها به یکدیگر و تخریب و ساییدگی آنها جلوگیری می‌کند.
همچنین سر استخوان‌ها در محل مفصل معمولاً غضروفی است. این غضروف با انعطاف بالایی که دارد از واردشدن ضربه به استخوان جلوگیری می‌کند.
آرتروز چیست؟
آرتروز چیست؟ آرتروز بیماری است که به دلیل ساییدگی دو استخوان در محل مفصل ایجاد می‌شود. استفاده بیشتر از حد از استخوان موجب ایجاد آرتروز می‌شود. همچنین در افراد با سن بالاتر به دلیل ورزش‌نکردن و لایف‌استایل نامناسب، آرتروز شایع‌تر است.
زمانی که دو استخوان به دلیل حمایت نامناسب مفصل روی یکدیگر ساییده شوند آرتروز ایجاد می‌شود.
کدام مفاصل بیشتر مستعد آرتروز هستند؟
آرتروز، مفاصل پرکاربرد را بیشتر درگیر می‌کند. مفاصلی که فشار بیشتری را تحمل می‌کنند و یا از آنها بسیار زیادتر از حد نرمال کار می‌کشیم. گاهی نیز می‌تواند علت آرتروز، یک نقص ساختاری در مفصل باشد.
برای مثال فردی که پله‌های زیادی در منزل دارد و عادت دارد روزانه چندین مرتبه از پله‌ها بالا و پایین برود بیشتر مستعد آرتروز است. این بیماری به دلیل استفاده بیشتر از حد از زانو اتفاق می‌افتد.
گاهی آرتروز به دلیل نقص ساختاری مفاصل ایجاد می‌شود. برای مثال افراد پا پرانتزی، یک نقص در ساختار پاهایشان دارند و زانوهایشان حالت پرانتزی دارد. این پرانتزی بودن پاها موجب فشار بر روی بخش داخلی زانو می‌شود و تنها دلیل این مشکل، نقص ساختاری است. فشار بر بخش داخلی زانو، موجب تخریب استخوان‌ها در مفصل زانو و ایجاد درد و آرتروز زانو می‌شود.
اگر شخصی دو مشکل بالا را هم‌زمان با هم داشته باشد، احتمال بروز آرتروز در سن کمتر بالاتر می‌رود؛ زیرا فشار وارد بر مفصل زانو هم به دلیل پای پرانتزی و هم به دلیل استفاده زیاد از پله بالاتر می‌رود.
هر چه سن بالاتر برود، مدت زمانی که از مفاصل استفاده کردیم نیز بیشتر می‌شود؛ بنابراین آرتروز ارتباط مستقیمی با روند بالارفتن سن دارد. در افراد سالمند، آرتروز مفاصل بین انگشتان دست را درگیر می‌کند. زیرا افراد مسن، کار بیشتری با دستان خود کرده‌اند و اگر این افراد در طی زندگی، نسبت به بقیه استفاده بیشتری از دستانشان کرده باشند آرتروز آنها شدیدتر است.
برای مثال افرادی که کشاورزی کرده‌اند یا دائماً با دستان لباس یا ظرف شسته‌اند بیشتر مستعد آرتروز در سنین بالاتر هستند. یکی از عوامل مهم در پیشگیری از آرتروز، قوی‌بودن عضلات است. تقویت‌شدن عضلات، موجب کاهش فشار فضای مفصلی می‌شود. برعکس کسانی که عضلات ضعیف‌تری دارند؛ مانند افراد سالمند که عضلات آنها تحلیل رفته است، فشار بیشتری در مفاصل خود حس می‌کنند و آرتروز شدیدتری می‌گیرند.
افراد ورزشکاری که عضلات خود را تقویت می‌کنند و بیشتر به سلامت خود اهمیت می‌دهند، عضلات آنها حمایت بهتری در اطراف مفاصل ایجاد می‌کند و به همین دلیل احتمال آرتروز در این افراد کمتر است.
علائم آرتروز چیست؟
آرتروز یا استیوارتریت، همان‌طور که گفته شد بیماری روماتیسمی مفاصل است که به دلیل ساییدگی دو استخوان روی‌هم در سطح مفصلی ایجاد می‌شود. علائم آرتروز چیست؟
علائم شایع بیماری آرتروز چیست؟
۱. درد مکانیکی مفصل
مهم‌ترین علامت آرتروز چیست؟ مهم‌ترین علامت آرتروز درد مکانیکی مفصل است. درد مفاصل دو نوع مختلف دارد: درد التهابی و درد مکانیکی. درد التهابی به دلیل التهاب مفصل ایجاد می‌شود. در این حالت مفصل شما هنگام استراحت درد بیشتری دارد و هنگام کارکردن این درد بهتر می‌شود. برعکس درد مکانیکی زمانی اتفاق می‌افتد که مفصل شما هنگام کارکردن و فعالیت بیشتر درد دارد و این درد با استراحت بهتر می‌شود. بسته به آنکه آرتروز کدام بخش از بدن شما را درگیر کرده باشد علائم مختلفی ایجاد می‌شود.
- آرتروز گردن موجب درد و خستگی گردن می‌شود.
- آرتروز انگشتان دست موجب ناتوانی و درد مفاصل دست می‌شود.
- آرتروز زانو موجب درد زانو و ناتوانی در جمع‌کردن زانو می‌شود. نشستن روی زانو، نمازخواندن و بالا و پایین‌رفتن از پله برای کسانی که مبتلا به آرتروز زانو هستند با درد شدید همراه است. گاهی حس می‌کنند زانویشان خالی می‌کند.
۲. صدای مفصل هنگام حرکت
تخریب استخوان‌های مفصلی در آرتروز و ساییدگی دو استخوان روی همدیگر موجب ایجاد صدایی هنگام حرکت مفصل می‌شود. این صدا علامتی از بیماری آرتروز است.
همچنین اگر دست خود را روی مفصل مبتلا قرار دهید و مفاصل را خم و راست کنید، لرزشی زیر دست خود حس می‌کنید که به دلیل همین سایش اتفاق می‌افتد.
۳. تغییر شکل مفاصل
آرتروز در مفاصل انگشتان دست، موجب بدشکلی مفصل می‌شود.
همچنین برآمدگی‌های سفتی روی مفاصل ایجاد می‌کند که همگی از تظاهرات آرتروز دست است.
روش تشخیص آرتروز چیست؟
تشخیص آرتروز بیشتر به کمک معاینه و یافتن علائم آن است. هر مشکل در حرکت‌دادن مفصل و یا صدای تق‌تق مفصل هنگام حرکت می‌تواند علامتی از آرتروز باشد. بعد از تشخیص آرتروز، بهتر است تحت‌نظر فوق‌تخصص روماتولوژی درمان خود را شروع کنید.
درمان آرتروز چیست؟
انواعی از درمان‌های مختلف برای آرتروز وجود دارد. ماساژ، آب‌درمانی، گاهی طب سوزنی، و یا درمان‌های دارویی.
در حقیقت باتوجه‌به علم امروز باید بدانید آرتروز درمان قطعی ندارد. بهتر است از بروز آن تا جای ممکن پیشگیری کنید؛ زیرا بعد از ابتلا درمان بسیار سخت است و فقط می‌توانیم درد را کاهش دهیم و روند بدتر شدن را متوقف کنیم؛ اما هرگز مفصل به حالت اولیه خود باز نمی‌گردد.
- درمان اصلی آرتروز، استفاده درست از مفصل درگیر است.
- سعی کنید فشار کمتری روی مفصل بیاورید. در دوره حاد آرتروز که درد مفصلی شدید ایجاد شده است تا جای ممکن از مفصل استفاده نکنید و آن را بی‌حرکت نگه دارید.
- داروهای مسکن مانند استامینوفن و بروفن برای تسکین درد آرتروز کاربردی هستند. سعی کنید به کمک مسکن درد مفصل را کنترل کنید.
- وزن خود را مدیریت کنید. درصورتی‌که درد شدیدتر باشد می‌توانید از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی استفاده کنید. این داروها مانند دیکلوفناک و مفنامیک اسید به‌خوبی درد را آرام می‌کند. اضافه‌وزن با فشار زیادی که روی مفاصل مخصوصاً مفصل زانو می‌آورد موجب آرتروز زانو می‌شود. گاهی با کاهش وزن درد ناشی از آرتروز به‌خوبی کنترل می‌شود و می‌توان این بیماری را درمان کرد.
- ورزش‌هایی که عضلات مرتبط با مفصل درگیر را تقویت می‌کند جدی بگیرید. ورزش‌کردن با تقویت عضلات فشار را از روی مفصل برمی‌دارد و موجب تسکین درد آرتروز می‌شود. افراد ورزشکار که عضلات قوی دارند کمتر به آرتروز مبتلا می‌شوند.
همان‌طور که گفتیم مفصلی که دچار آرتروز شود هرگز به حالت طبیعی قبلی خود بازنمی‌گردد تنها راه‌حل برای بهبود قطعی جراحی و تعویض مفصل است. در شرایطی که تخریب و آسیب مفصل بسیار بالا و شدید باشد به کمک جراحی می‌توان مفصل آسیب‌دیده را خارج کرد و مفصل مصنوعی جایگزین آن کرد که این روش قطعی‌ترین راه درمان آرتروز است.
بیماری آرتروز با کدام بیماری‌ها شباهت دارد؟
آرتروز درد مکانیکی مفصل ایجاد می‌کند. یعنی مفصل مبتلا به آرتروز در طی حرکت‌دادن دچار درد و ناراحتی می‌شود. اما هنگام استراحت درد آرام می‌شود. این درد ممکن است مشابه درد مفصلی به دلیل ضربه به مفصل باشد. البته هنگام ضربه به مفصل علائمی مانند تورم و قرمزی نیز مشاهده می‌شود که معمولاً هنگام آرتروز این علائم دیده نمی‌شوند.
درد آرتروز را نباید با دردهای التهابی مفصل اشتباه بگیرید. درد التهابی با استراحت بدتر می‌شود و با حرکت‌دادن مفصل بهتر می‌شود. یکی از مثال‌های شایع درد التهابی مفصل، بیماری روماتیسم است. در این بیماری مفاصل ملتهب می‌شوند. بیشتر مفاصل کوچک مانند انگشتان دست‌وپا درگیر می‌شود.
صبح‌ها هنگام بیدارشدن از خواب، التهاب شدیدتر است و درد مفصلی همراه با محدودیت در حرکت مفصل که به‌اصطلاح به آن خشکی صبحگاهی می‌گوییم اتفاق می‌افتد. بر عکس اگر درد مفصلی به علت آرتروز باشد، صبح هنگام بیدارشدن از خواب شما احساس بهتر و درد کمتری دارید؛ اما بعد از استفاده روزمره از مفصل، شب‌هنگام احساس درد شدید و ناراحتی زیادی خواهید داشت.
اگر درگیری در یک مفصل باشد، تورم و قرمزی شدیدی داشته باشد و هیچ سابقه ضربه خوردن به مفصل وجود نداشته باشد، علت آرتروز عفونی است و برای درمان باید مراجعه فوری به متخصص عفونی داشته باشید؛ زیرا ممکن است به بستری و آنتی‌بیوتیک تزریقی نیاز داشته باشید.
گاهی درد مفصلی همراه با علائم پوستی است. بعضی بیماری‌های روماتولوژیک، مشکلات مفصلی و پوستی را در کنار هم ایجاد می‌کنند که فوق‌تخصص روماتولوژی با معاینه دقیق و آزمایشات تشخیص بیماری شما را می‌دهد.
جمع‌بندی مطلب
آرتروز، بیماری است که مفاصل را درگیر می‌کند. بروز این بیماری با افزایش سن مخصوصاً به بالای ۶۵ سال ارتباط مستقیم دارد. وزن بالا، ورزش‌نکردن و ضعف عضلانی، ناهنجاری ساختاری اسکلتی بدن و استفاده نامناسب از مفاصل، همگی ممکن است باعث بروز زودرس آرتروز در سنین پایین شود. علامت اصلی بیماری آرتروز درد مفصلی است.
مفصل درگیر هنگام حرکت‌دادن درد شدیدی را حس می‌کند و با بی‌حرکتی و استراحت آرام‌تر می‌شود. علت این درد تخریب استخوان در فضای مفصلی و فشار دو استخوان مجاور بر روی یکدیگر است. با تقویت عضلات مفصلی و ورزش و کاهش وزن می‌توان درد آرتروز را تسکین داد. برای درمان آرتروز می‌توان از داروهای مسکن مختلفی مانند بروفن و استامینوفن و دیکلوفناک استفاده کرد.
درمان قطعی آرتروز چیست؟ در موارد شدید جراحی و تعویض مفصل است در غیر این صورت فقط می‌توان از بدتر شدن آرتروز جلوگیری کرد و مفصل تخریب شده هرگز به حالت قبل خود باز نمی‌گردد.
