وقفه تنفسی در خواب که با نام علمی آپنه خواب شناخته میشود، قطع تنفس در خواب است که چند ثانیه طول میکشد.
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که هنگام خواب شخص دیگری متوجه وقفه تنفسی او به مدت چند ثانیه شده باشید.
بیشتر بخوانید: نکاتی برای حفظ سلامتی گیمرها
علت آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب چیست؟
میدانیم راه تنفسی ما از حلق میگذرد. یعنی هوا بعد از آنکه توسط دهان یا بینی به داخل کشیده شد، به سمت حلق میرود و در آنجا دوراهی وجود دارد. یکی راه مری که به سمت معده و دستگاه گوارش میرود و دیگری حنجره و نای که به سمت ریه و دستگاه تنفسی میرود. در این دوراهی هوا به سمت دستگاه تنفسی هدایت میشود و اینگونه طی یک مکانیسم اتومات هنگام خواب هوا وارد دستگاه تنفسی میشود و ما نفس میکشیم.
گاهی کلاپس یا بستهشدن موقت حلق، باعث ایجاد وقفه تنفسی در خواب و یا آپنه خواب میشود. این وقفه تنفسی در بیشتر موارد خودبهخود بر طرف میشود و تنفس ادامه پیدا میکند.

چه شرایطی باعث ایجاد وقفه تنفسی در خواب میشود؟
سن
هر چه سن بیشتر میشود، این وقفه تنفسی در خواب نیز بیشتر میشود. بهطوریکه در اکثر افراد مسن به دلیل انسدادهای پیاپی در حلق هنگام خواب شاهد آپنههای مکرر آنها هستیم.
جنسیت آقا
آقایان به دلیل خر و پف کردن و پولیپ بینی و مشکلات شایع دستگاه تنفسی بیشتر مستعد کمبود اکسیژن هنگام خواب در اثر آپنه خواب هستند.
چاقی
چاقی یکی از مهمترین فاکتورهای خطر برای وقفه تنفسی در خواب است. افراد چاق، بیشتر دچار انسداد حلق هنگام خواب میشوند و دچار آپنههای پیاپی میشوند.
بدشکلیهای دستگاه تنفسی فوقانی
بعضی از بیماریها و بعضی سندرومها، با ایجاد بدشکلیهای آناتومیک در بدن، باعث ایجاد وقفه تنفسی در خواب میشوند.
بارداری
تغییراتی که در آناتومی بدن هنگام بارداری رخ میدهد، شما را مستعد آپنه خواب میکند.
سکته
سکته مغزی، به دلیل تأثیری که ممکن است روی مرکز تنفس مغز بگذارد، با ایجاد پیامهای بینظم مغزی باعث تنفس نامنظم و ایست تنفسی در خواب میشود. سکته قلبی نیز با کاهش پمپ مؤثر خون میتواند باعث حملات آپنه در خواب شود.
نارسایی احتقانی قلبی
در این بیماری، قلب دچار نارسایی میشود و خون را بهخوبی به داخل عروق پمپ نمیکند و به همین دلیل داخل قلب پرخون میشود و نارسایی احتقانی قلب ایجاد میشود. در این بیماری نیز به دلیل عدم خونرسانی مناسب ممکن است وقفه تنفسی در خواب ایجاد شود.
کمکاری تیروئید
کمکاری تیروئید سوختوساز و متابولیسم بدن را کمتر میکند و میتواند باعث ایجاد وقفه تنفسی در خواب شود.
وقفه تنفسی در خواب چه علائمی دارد؟
اگر اطرافیانتان از خر و پفهای بلند شما شکایت دارند، تنفس بریدهبریده دارید و یا به دلیل کمخوابی و بد خوابیدن در طول روز دائماً خوابآلود هستید و احساس خستگی دارید شما بهاحتمال بسیار زیاد به وقفه تنفسی در خواب مبتلا هستید.
گاهی آپنه خواب به کمک مشاهده افراد دوروبر شما تشخیص داده میشود و ممکن است به شما گفته باشند که هنگام خواب دائماً دچار حملات وقفه تنفسی در خواب میشوید.
افرادی که به این بیماری مبتلا هستند معمولاً خر و پف میکنند و به دلیل اینکه در طول خواب اکسیژن کافی دریافت نمیکنند بعد از بیداری سردرد میگیرند. کیفیت خواب این افراد بسیار پایین است و هرچقدر میخوابند باز هم به خواب بیشتری احتیاج دارند و صبح بهسختی از خواب بیدار میشوند. تمام اینها علامت وقفه تنفسی در خواب است که درصورتیکه این علائم را دارید باید به پزشکتان مراجعه کنید.
عوارض وقفه تنفسی در خواب چیست؟
- نارسایی قلبی
- فشارخون ریوی
- نارسایی تنفسی
- فشارخون
- آریتمی قلبی
- سکته مغزی
- سکته قلبی
- دیابت
- سندروم متابولیک (مجموعهای از فشارخون، دیابت و چاقی است که همراه هم اتفاق میافتد و ریسک مشکلات قلبی عروقی و مرگومیر را بالا میبرد)
- افسردگی (خواب تأثیر مهمی روی روحیه شما دارد. زمانی که به دلیل آپنه خواب شما مختل شود شما در معرض افسردگی هستید)
- مشکلات کمتوجهی و کاهش حافظه به دلیل خواب غیرمفید
وقفه تنفسی در خواب چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص آپنه یا وقفه تنفسی در خواب، میتوانیم در منزل پلی گزافی تنفسی برای بیمار تجویز کنیم و یا در بیمارستان پلیسومنوگرافی انجام دهیم. پلیسومنوگرافی روشی است که در طی خواب میزان وقفه تنفسی را بررسی میکند. با بررسی میزان درصد اکسیژن خون، میزان هوای جاری در دهان و بینی، نوار مغزی و بررسی حرکات دیواره شکم، مجموعهای از اطلاعات به دست میآید که به کمک آنها وقفه تنفسی در خواب بررسی میشود. اگر بالای پنج وقفه تنفسی در یک ساعت خواب وجود داشته باشد تشخیص بیماری وقفه تنفسی در خواب قطعی میشود. اگر بالای سی وقفه تنفسی در خواب مشاهده شود و شکل بسیار شدید و خطرناک است و باید سریعاً برای درمان اقدام کرد.

وقفه تنفسی در خواب یا آپنه خواب را چگونه درمان میکنیم؟
روشهایی برای کنترل و درمان آپنه خواب وجود دارد که به کمک آنها میتوانیم از عوارض خطرناک این مشکل پیشگیری کنیم.
مهمترین اقدام کاهش وزن است. ورزشکردن و مدیریت وزن میتواند از ایجاد وقفه تنفسی در خواب پیشگیری کند؛ زیرا یکی از مهمترین دلایل این مشکل اضافهوزن و چاقی است.
گاهی تغییر وضعیت خوابیدن کمککننده است، حالت خواب شما ممکن است باعث فشار به مجاری هوایی و بستهشدن راههای هوایی شود. اصلاح حالت خوابیدن به تنفس بهتر شما کمک میکند .
مصرف الکل و تنباکو را کاهش دهید. تحقیقات ثابت کرده است کاهش مصرف الکل و تنباکو ارتباط مستقیم با کاهش آپنه خواب دارد و ریسک وقفه تنفسی در خواب را کمتر میکند.
زاویه فکی و حالت قرارگیری فک، به تنفس راحتتر و باز ماندن راههای هوایی کمک میکند. گاهی به کمک قراردادن وسیلهای در دهان به نام mandibular advancement device ، زاویه فکی مناسب ایجاد میشود و تنفس هنگام خواب سادهتر میشود و وقفه تنفسی در خواب به کمک این کار درمان میشود.
اگر آپنه خواب متوسط تا شدید باشد، گاهی لازم است از دستگاهی برای تنفس در خواب استفاده شود، استفاده از دستگاه ماسک اکسیژن در خواب با فشار مناسب، میتواند با اکسیژنرسانی کافی به بدن از وقفه تنفسی در خواب پیشگیری کند.
اگر علت این وقفه تنفسی در خواب انسداد حلق یا نای باشد، گاهی لازم است برای رفع این انسداد جراحی انجام شود و عاملی که باعث ایجاد انسداد بر سر مسیر جریان هوا شده است برداشته شود. اگر لوزه بزرگی وجود دارد که در حلق جلوی مسیر هوا را میگیرد، برداشتن لوزه کمک میکند و یا اگر پولیپ بینی وجود دارد و جلوی مسیر هوا را میگیرد و باعث وقفه تنفسی در خواب میشود، به کمک جراحی پولیپ بینی برداشته میشود.
جمعبندی مطلب
آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب، از مشکلات شایعی است که دلایل مختلفی دارد. اتفاقی که میافتد این است که شما مشاهده میکنید که شخص مبتلا ناگهان در طول خواب نفس نمیکشد و بعد از چند ثانیه مجدداً تنفس ادامه پیدا میکند. از علل شایع وقفه تنفسی در خواب چاقی و اضافهوزن و انسداد مسیر هوایی توسط لوزه یا پولیپ است، وقفه تنفسی در خواب میتواند همراه با خر و پف هنگام خواب باشد. افراد مبتلا به این مشکل خواب عمیق و با کیفیتی ندارند و به همین دلیل در طول روز دائماً کسل و خوابآلوده هستند و از خواب سیر نمیشوند و دائماً میخوابند.
تشخیص و درمان این مشکل توسط پزشک انجام میشود. تشخیص با انجام تستهایی تحت عنوان پلیسومنوگرافی انجام میشود و درمان باتوجهبه علت متفاوت است.