کوپروفاژی، که از واژه‌های یونانی کوپروس (مدفوع) و فاژین (خوردن) گرفته شده، به عمل خوردن مدفوع اشاره دارد. در حالی که این رفتار در برخی حیوانات بخشی طبیعی از رفتار آن‌هاست، در انسان‌ها معمولاً نشانه‌ای از یک وضعیت خطرناک و بیماری است. این رفتار می‌تواند برای فرد و اطرافیانش ناراحت‌کننده و خطرناک باشد. توجه داشته باشید که این رفتار به هیچ عنوان عادی نیست و فرد باید درمان شود.
چرا مدفوع خواهی رخ می‌دهد؟
به گفته دکتر داوود نجفی توانا، کوپروفاژی در انسان‌ها اغلب با اختلالات روان‌پزشکی یا عصبی مرتبط است. شرایطی مانند: اسکیزوفرنی، پیکا (اختلالی که در آن فرد مواد غیرخوراکی مصرف می‌کند)، زوال عقل، و اختلالات تشنجی باعث ایجاد مدفوع خواهی می شود. عوامل روان‌شناختی مانند احساس گناه شدید یا باور به نیاز به مجازات(اختلال مازوخیسم) نیر باعث کوپروفیلیا یا مدفوع خواهی می شود.
عوارض کوپروفاژی یا مدفوع خواهی
مصرف مدفوع می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود، از جمله عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا انگلی، مشکلات گوارشی مانند اسهال و انسداد و مشکلات دهانی مانند عفونت‌های دندانی. علاوه بر این، کوپروفاژی می‌تواند باعث انزوای اجتماعی، شرم و استرس برای فرد و مراقبانش شود و همانطور که قبل تر گفتیم این رفتار، نیاز به درمان سریع دارد.
کوپروفاژی در حیوانات
در حیوانات، کوپروفاژی اغلب رفتاری طبیعی و ضروری است. به عنوان مثال، خرگوش‌ها و خرگوش‌های صحرایی از طریق سکوتروفی، مدفوع نرم و غنی از مواد مغذی خود را مصرف می‌کنند تا هضم و جذب مواد مغذی را بهبود بخشند Tجوندگانی مانند همسترها و خوکچه‌های هندی نیز برای به دست آوردن ویتامین‌های B و K تولیدشده توسط باکتری‌های روده، مدفوع خود را می‌خورند. حیواناتی مانند فیل‌ها و پانداها، به‌ویژه در سنین پایین، ممکن است برای به دست آوردن باکتری‌های ضروری روده، مدفوع مصرف کنند. در سگ‌ها، کوپروفاژی ممکن است به دلیل کمبود آنزیم‌های گوارشی، به‌ویژه در رژیم‌های غذایی فرآوری‌شده، رخ دهد .
علل و عوامل خطر
علل کوپروفاژی در انسان‌ها پیچیده و چندوجهی است. جدول زیر برخی از عوامل مرتبط را خلاصه می‌کند:
| دسته‌بندی | شرایط مرتبط |
| اختلالات روان‌پزشکی | اسکیزوفرنی، اختلال وسواس فکری-عملی، افسردگی، اختلال دوقطبی، پیکا |
| اختلالات عصبی | زوال عقل، اختلالات تشنجی، آتروفی مغزی، تومورهای مغزی |
| ناتوانی‌های رشدی | اوتیسم، ناتوانی ذهنی |
| عوامل محیطی | محیط‌های نهادی با نظارت کم، کمبود تحریک ذهنی |
علاوه بر این، کوپروفاژی ممکن است در برخی اعمال جنسی (مانند آنیلینگوس) یا به عنوان بخشی از پارافیلیا (کوپروفیلیا) رخ دهد.
درمان کوپروفیلیا
مدیریت کوپروفیلیا نیازمند رویکردی چندجانبه است. داروهایی مانند پروسپیرون برای بیماران اسکیزوفرنی مؤثر بوده‌اند. درمان‌های رفتاری مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) و آموزش معکوس عادت می‌توانند به تغییر الگوهای رفتاری کمک کنند. محیط‌های تمیز و نظارت دقیق نیز در کاهش این رفتار نقش دارند. حمایت از مراقبان از طریق آموزش و نکات پزشکی نیز ضروری است.
پیامدهای پزشکی و اجتماعی
کوپروفاژی خطرات سلامتی متعددی به همراه دارد، از جمله:
-عفونت: مصرف مدفوع می‌تواند منجر به عفونت‌های باکتریایی (مانند کلی‌فرم)، ویروسی یا انگلی شود (
-مشکلات گوارشی: اسهال، استفراغ و انسداد روده از عوارض احتمالی هستند.
-مشکلات دهانی: عفونت‌های دندانی و بزاقی ممکن است رخ دهند.
-تأثیرات اجتماعی: کوپروفاژی می‌تواند باعث انزوای اجتماعی، شرم و استرس برای فرد و مراقبانش شود.
تشخیص و ارزیابی
تشخیص کوپروفاژی شامل شناسایی شرایط زمینه‌ای از طریق:
- مشاهدات رفتاری: ثبت دفعات و زمینه بروز رفتار.
- ارزیابی‌های پزشکی :بررسی مشکلات جسمانی که ممکن است به رفتار کمک کنند.
- ارزیابی‌های روان‌شناختی: بررسی اختلالات روان‌پزشکی یا نقص‌های شناختی.
تمایز بین کوپروفاژی به عنوان علام تی از یک بیماری همراه و علائم روان‌پریشی بیمار برای تعیین بهترین روش درمان اهمیت دارد.
درمان و مدیریت
مدیریت کوپروفاژی نیازمند رویکردی چندجانبه است:
مداخلات دارویی:
- داروهای ضد روان‌پریشی: پروسپیرون در کاهش کوپروفاژی در بیماران اسکیزوفرنی مؤثر بوده است .
- تثبیت‌کننده‌های خلق:برای افراد با اختلالات عاطفی مانند دوقطبی
- داروهای ضد افسردگی:در مواردی که افسردگی یا اضطراب عامل است.
درمان‌های رفتاری:
- درمان شناختی-رفتاری (CBT) :کمک به تغییر الگوهای فکری منجر به کوپروفاژی
- آموزش معکوس عادت :شناسایی محرک‌ها و جایگزینی رفتار با گزینه‌های قابل قبول
- تقویت مثبت: پاداش دادن به افراد برای اجتناب از کوپروفاژی
تغییرات محیطی:
- نظارت :اطمینان از نظارت مداوم در محیط‌های نهادی
- محیط تمیز: کاهش دسترسی به مدفوع از طریق حفظ بهداشت
- محرک‌های جایگزین :ارائه فعالیت‌های جذاب برای منحرف کردن توجه
نظارت پزشکی:
- معاینات منظم برای شناسایی عوارض جسمانی
- درمان عفونت‌ها یا مشکلات سلامتی ناشی از رفتار
بهترین درمان مدفوع خواهی
هیپنوتیزم به‌عنوان یک روش درمانی مکمل برای کوپروفاژی است. اگرچه کمتر مورد مطالعه قرار گرفته، می‌تواند در برخی موارد با هدف تغییر الگوهای رفتاری و کاهش انگیزه‌های ناخودآگاه مرتبط با این رفتار مؤثر باشد. این روش با ایجاد حالت آرامش عمیق و تمرکز، به درمانگر اجازه می‌دهد تا از طریق تلقین‌های مثبت، رفتارهای ناسالم مانند مصرف مدفوع را با رفتارهای سازگار جایگزین کند.
هیپنوتیزم به ویژه در بیمارانی که کوپروفاژی آن‌ها ریشه در عوامل روان‌شناختی مانند اضطراب، احساس گناه، یا تروما دارد، مفید است.
نتیجه گیری
کوپروفاژی رفتاری پیچیده و چندوجهی است که در انسان‌ها معمولاً نشانه‌ای از شرایط روان‌پزشکی یا عصبی است. درک علل، خطرات و استراتژی‌های مدیریت آن برای ارائه مراقبت و حمایت مناسب ضروری است. برای مشاوره با دکتر داوود نجفی توانا متخصص روانشناسی در تهران می توانید به آدرس تهران، خیابان شریعتی،بین میرداماد وظفر،جنب پمپ بنزین، کوچه شواری،ساختمان پزشکان سینا طبقه پنجم مراجعه کرده و یا با شماره 02122899148 تماس بگیرید.
