ده درصد حاملگی‌های دنیا، دچار عارضهٔ فشارخون بارداری می‌شوند که علت آن ناشناخته است.
فشارخون بارداری مزمن
به فشارخونی که قبل از هفته بیستم بارداری یا بعد از هفته دوازدهم بعد از زایمان ادامه داشته باشد فشارخون بارداری مزمن گفته می‌شود. علت این فشارخون بارداری نیست و اغلب فشارخونی است که قبل از بارداری وجود داشته است.
به چه عددی از فشارخون، فشارخون مزمن می‌گوییم؟
فشارخون بالای ۱۴ روی ۹، فشارخون خفیف و فشارخون بالای ۱۶ روی ۱۱ فشارخون شدید مزمن می‌باشد. خطر اصلی فشارخون مزمن، بروز فشارخون مخصوص دوره بارداری است که پره اکلمپسی نامیده می‌شود.
فشارخون بارداری
به فشارخونی که بعد از هفته بیستم حاملگی دیده می‌شود، فشارخون بارداری می‌گوییم. در ۱۰ درصد حاملگی‌ها فشارخون بارداری دیده می‌شود و در ۳۰ درصد حاملگی‌های چندقلو فشارخون بارداری داریم. احتمال تبدیل فشارخون بارداری به فشارخون عارضه‌دار که به آن پره اکلامپسی می‌گوییم بیشتر است.
اگر فشارخون بارداری تا ۱۲ هفته بعد از زایمان به زیر فشار ۱۲ برسد، فشارخون گذرا بوده است و بهبود یافته‌است اما اگر بعد از ۱۲ هفته بعد از زایمان فشارخون همچنان بالا باشد شما به فشارخون مزمن مبتلا شده‌اید.
پره اکلامپسی چیست؟
به نوعی فشارخون که همراه با آسیب به بقیه اعضای بدن باشد و مخصوص دوران بارداری است، پره اکلامپسی می‌گوییم. اولین عضوی که آسیب می‌بیند، کلیه است. کسی که دچار فشارخون پره اکلامپسی شود، در آزمایش ادرار دفع پروتئین مشاهده می‌شود که به همراه فشارخون بالا نشان دهندهٔ پره اکلامپسی است.
چه عواملی بروز این فشارخون عارضه‌دار را بیشتر می‌کنند؟
- فردی که فرزندی ندارد و بارداری اولش باشد
- چندقلویی
- سن بالای ۴۰ سال مادر
- پره اکلامپسی در حاملگی قبلی مادر
- فشارخون مزمن
- دیابت
- بیماری کلیه
- چاقی
- لقاحی که درآزمایشگاه انجام شده باشد(بدلیل نازایی)
تشخیص پره اکلامپسی
فشارخون بالای ۱۴ روی ۹ و وجود آزمایش ادرار غیرطبیعی (آسیب به کلیه) نشان‌دهندهٔ پره اکلامپسی است.
اگر فشار خون بالای ۱۶ روی ۱۱ برود و بیشتر از ۱۵ دقیقه فشارخون به همین اندازه بالا بماند باید سریعا درمان را شروع کرد.
پره اکلامپسی می‌تواند روی بقیه قسمت‌های بدن تاثیر منفی بگذارد. می‌تواند باعث مشکل شدید کلیه و از کار افتادن کلیه شود. می‌تواند باعث عارضه روی سر و سردرد و دیدن لکه جلوی چشم شود. می‌تواند باعث تنگی نفس و آسیب ریه شود.
می‌تواند به‌دلیل خون‌ریزی دور کبد و آسیب کبد، باعث درد ناحیه راست بالای شکم شود.
اگر علائم بالا در شما وجود دارد، نشان‌دهنده وجود پره الکلامپسی شدید است و باید سریعا زایمان کنید، اصلا مهم نیست که جنین چه سنی دارد، اغلب پزشک تصمیم می‌گیرد که بارداری را به‌دلیل عوارض کشنده ختم دهد.
تشنج به‌دلیل فشار خون پره اکلامپسی
در افرادی که فشارخون عارضه‌دار (پره اکلامپسی) دارند، احتمالا تشنج در ۲۴ ساعت بعد از زایمان بسیار بالا است و باید تحت نظر باشند و داروی ضدتشنج دریافت کنند.
این تشنج ممکن است قبل از زایمان و یا ۱۰ روز بعد از زایمان هم دیده شود.
نکاتی که باید قبل از معاینه رعایت کنید
وضعیت شما در اندازهٔ فشارخونتان نقش مستقیم می‌گذارد. اگر روی پهلو دراز بکشید، فشارخونتان در کمترین حد ممکن است. اگر بایستید، فشارخونتان بیشترین حد ممکن است و اگر بنشینید فشارخونتان متوسط است. در طی حاملگی، فشارخون در سه ماهه دوم کمتر می‌شود و در زمان نزدیکی به زایمان فشارخون بیشتر می‌شود.
وزن بیماران باید نسبت به وزن قبل از باداری بررسی شود. وزن‌گیری زیاد و سریع در بارداری خطرناک است.
ورم کردن دست و پاها در دوران حاملگی طبیعی است به‌ویژه ورم پاها. این تورم باید با خوابیدن بهتر شود. اگر فرد باردار تورم شدید دست و پا دارد که با خوابیدن برطرف نشود این موضوع خطرناک است.
اگر شما فشارخون دارید و صورت پف کرده دارید به احتمال زیاد دچار پره اکلامپسی شده‌اید.
مدیریت فشارخون در بارداری
فشارخون شما در بارداری باید در هر ویزیت بررسی شود و درصورت وجود فشارخون بالا، باید از نظر عوارض فشارخون بررسی شوید.
باید وضعیت رشد جنین شما منظم بررسی شود. گاهی محیط داخل رحم خطر بیشتری برای جنین دارد و زایمان و مراقبت از نوزاد زودتر متولد شده کمک بیشتری می‌کند.
اگر فشارخونتان در بارداری زیر ۱۶ روی ۱۰ باشد لزومی به شروع داروی فشارخون نیست.
فشارخون بالای ۱۶ روی ۱۰، خطر سکته مغزی و قلبی را در دوران بارداری بیشتر می‌کند.
اولین داروی مورد استفاده در فشارخون بارداری چیست؟
داروی لابتالول، اولین داروی مورد استفاده می‌باشد. داروهایی مانند نیفیدیپین و آمیلودیپین هم به صلاح دید پزشک ممکن است تجویز شوند.
درمان پره اکلامپسی چیست؟
پزشک ابتدا شدت پره اکلامپسی و میزان رسیده بودن ریه جنین را بررسی می‌کند. اگر در زمان تشخیص پره اکلامپسی، جنین رسیده باشد و برای زایمان مشکلی نداشته باشد، بهترین راه درمان زایمان است. اگر بیمار علائم شدید آسیب به اعضای بدن راندارد، باید استراحت کند و تحت نظر باشد و باید پزشک بیمار را بستری کند.
اگر مبتلا به پره اکلامپسی شدید باشید که احتمال تشنج برای شما مطرح می‌شود، باید داروی ضد تشنج توسط پزشک تجویز شود و در کنار دارو، باید سریعا بستری شوید و زایمان در اولین فرصت انجام شود حتی اگر سن جنین بسیار پایین باشد، عوارض ادامه بارداری شدیدتر از زایمان است.
تغذیه مناسب در فشارخون بارداری
درکنار تمام درمان های ذکر شده، تغذیه مناسب می‌تواند به درمان کمک بسیاری کند.
پرخوری در بارداری را کنار بگذارید. خانم باردار باید مراقب تغذیه خود باشد. نمک بالای غذا می‌تواند فشارخون را افزایش دهد. اگر فشارخون بالایی دارد، حتی پنیر صبحانه هم می‌تواند این فشارخون را بالا ببرد پس نمک کمتری مصرف کنید. از سبزیجات و آبغوره و تمبر هندی در غذاهایتان استفاده کنید.
غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس می‌توانند فشارخون را افزایش دهند که در بارداری به‌شدت مضر است.
سبزیجاتی مانند ریحان، ترخون، کدو، گشنیز ،ریواس، موسیر، شوید، شنبلیه ونعنا، سیر، کنگر،کاسنی و جعفری باعث کاهش فشارخون می‌شوند. می‌توانید با مشورت متخصص تغذیه آنها را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
میوه های انگور، هندوانه، زالزالک، گریپ فروت، خیار و زیتون باعث کنترل فشارخون می‌شوند. مصرف بالای این مواد غذایی در ۳ ماهه اول بارداری باعث خطر سقط جنین می‌شوند پس مشورت با متخصص تغذیه و رعایت تعادل مصرف آنها بسیار مهم است.
به‌طور کلی تغذیه مناسب و ورزش می‌تواند از عوارض بارداری جلوگیری کند.
بسیار مفید بود👌🏻