پیش از آنکه به دنبال درمان سردرد با داروهای سردرد باشیم، باید علت آن را بدانیم. سردرد یک علامت است. سردرد به خودی خود یک بیماری نیست و علامتی از بیماریها و مشکلات مختلف است. باتوجه به نوع سردرد و علامتهای همراه آن، میتوانیم علت سردرد را تشخیص بدهیم.
میگرن و داروهای سردرد میگرنی
یکی از شایعترین بیماریها که باعث سردردهای دورهای میشوند میگرن است.
سردرد در میگرن، یک تعریف واضح دارد و همین علائم، باعث تشخیص میگرن میشوند و تست تشخیصی آزمایشگاهی دیگری ندارد. مهمترین معیار برای تشخیص میگرن، وجود حداقل ۵ حمله در ماه که هر حملهٔ سردرد ۴ تا ۷۲ ساعت طول بکشد. سردرد در میگرن ضرباندار است و معمولا یک طرف سر، درد دارد. گاهی تهوع و استفراغ هم وجود دارد. فردی که میگرن دارد، به نور و صدا حساس است و این دو محرک میتوانند سردرد را بدتر کنند. میگرن در هر فردی، با محرکی خاص میتواند برانگیخته شود. دوری از همین محرکها یکی از اصلی ترین درمانها است.
هنگام شروع درد میگرن، محیط آرام و تاریک به کاهش درد کمک میکند. داروهای سردرد از قبیل مسکنها مانند استامینوفن، دیکلوفناک خوراکی و شیاف و مفنامیک اسید میتوانند به کاهش درد کمک کنند.
توصیه هایی برای کاهش دفعات بروز میگرن:
آب زیاد بنوشید. کمآبی بدن یکی از علل سردرد است. از مصرف بیش از حد مسکنها خودداری کنید. یکی از علل سردرد میتواند کاهش مصرف داروهای مسکن باشد، یعنی در فردی که هر روز مسکن میخورد، اگر یک روز نخورد سردرد میگیرد و این عادت کردن به مسکن باعث سردرد میشود.
در میگرن شدید، از داروهای سردرد میگرنی ارگوت و تریپتان استفاده میشود.
غذاهای سرخ کردنی، غذاهای شور، لبنیات، سوسیس و کالباس میتوانند محرک میگرن باشند.
سردرد تنشی و داروهای سردرد تنشی
یکی دیگر از سردردهای شایع، سردرد تنشی است که در خانمها بیشتر دیده میشود.
اگر سردرد شما بیشتر در ناحیه پشت سر و دوطرفه باشد و بیشتر در هنگام خستگی و نزدیک به بعدازظهر باشد، سردرد تنشی نام دارد. درد بیشتر به شکل احساس فشار، احساس درد مبهم و یا احساس درد بهصورت یک باند دور سر توصیف میشود.
مدت این سردرد از نیم ساعت تا چند روز طول میکشد. این سردرد معمولا باعث اختلال خواب فرد نمیشود. این سردرد ارتباط زیادی با بیماریهای روانی، افسردگی و اضطراب دارد و در صورت درمان این دو مشکل سردرد نیز درمان میشود.
این سردرد بیشتر بهعلت خستگی و یا محیط شلوغ شما رخ میدهد که استراحت و مصرف آب فراوان و استامینوفن میتواند به کاهش این درد کمک کند. دقت شود در درمان از کدئین استفاده نشود زیرا باعث اعتیاد و وابستگی به دارو می شود. درصورتیکه سردرد تنشی مزمن شود، با مشورت پزشکتان، از داروهای سردرد مانند آمی تریپتیلین برای پیشگیری از سردرد استفاده کنید.
تومور
گاهی علت سردرد، فراتر از میگرن یا سردرد تنشی است و علتهایی مانند تومورهای سر دارد. از کجا متوجه شویم سردرد علامت تومور است؟
اگر شما علائم زیر را دارید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید و با تصویربرداری از سر، نسبت به بودن تومور مطمئن شوید.
- سردرد به حدی شدید است که شما را از خواب بیدار میکند
- کاهش وزن اخیر داشتهاید
- سردرد، بیشتر از چند هفته باشد و درد در حال افزایش باشد
- علائمی مانند تهوع و استفراغ دارید
- سردرد در صبح و هنگام بیدار شدن از خواب شدیدتر است
- تشنج داشتهاید
- سردرد شما دائما یک طرف سر را درگیر میکند. حتی اگر میگرن دارید اگر همواره یک سمت را درگیر میکند باید به پزشک مراجعه کنید
- سردرد شما به داروهای مسکن جواب نمیدهد
اگر هریک از علائم بالا را دارید، سردرد شما یک سردرد معمولی نیست و حتما باید از سر شما تصویر برداری شود. گاهی هم هیچ علتی وجود ندارد اما این نوع سردرد را باید جدی بگیرید.
سردرد رعد آسا
این سردرد، ناگهانی شروع میشود و در عرض یک دقیقه به حداکثر درد میرسد. در کنار سردرد، ممکن است سفت شدن گردن حس شود. ممکن است شما احساس گیجی کنید یا چیزی را بهخاطر نیاورید.
مهمترین علت این سردرد خونریزی زیر جمجمه بهعلت پارگی یک رگ خونی سر است.
اولین اقدام، سی تی اسکن سر میباشد و حتی اگر سیتی اسکن نرمال بود، نمونهگیری از مایع نخاع باید انجام شود. درمان این سردرد تحت نظر متخصص جراحی مغز و اعصاب پیش می رود. داروهای سردرد رعدآسا را دکتر متخصص تجویز میکند.
سردرد خوشهای (کلاستر)
این نوع سردرد که در مردان شایعتر است، بدترین و دردناک ترین نوع سردرد است. حملات سردرد همیشه یک طرف سر را درگیر میکند و ضرباندار نیست. حملات، شب و یا ۲ ساعت بعد از خواب رخ میدهد و پس از آن تا ۸ مرتبه در طول روز حملات سردرد تکرار میشوند. درد در عرض ۵ دقیقه به اوج میرسد و تا ۲ ساعت میتواند ادامه یابد. احساس درد بیشتر در ناحیه پشت هر دو چشم و گیجگاهی است. درد بیشتر بهصورت احساس سوزش شدید یا احساس سوراخ شدن سر توصیف میشود.
این نوع سردرد یکسری علائم عصبی به همراه خود دارد:
- اشک ریزش
- کوچک شدن مردمک
- افتادگی پلک
- گرفتگی بینی در همان سمتی که درد وجود دارد
عامل اصلی که باعث شروع سردرد کلاستر می شود، الکل است.
در این نوع سردرد، فرد مدام راه میرود و نمیتواند دراز بکشد و درد بهشدت آزار دهنده است.
این سردرد دورههای منظمی دارد. یک تا سه مرتبه در روز تکرار میشود و هر دوره تن ۶ تا ۱۲ هفته طول میکشد و سالی یک تا دو دوره رخ میدهد.
درمان سردرد کلاستر
اگر سردرد شما بهصورت حاد شروع شده است حتما باید به اورژانس مراجعه کنید. درمان کلاستر، ماسک اکسیژن ۱۰۰ درصد بهمدت ۱۵ دقیقه و یکی دو داروی تزریقی ضدسردرد بهعنوان یکی از داروهای سردرد است.
گاهی ماساژ با یخ باعث بهبود این سردرد میشود.
بعد از تشخیص این سردرد، با مشورت پزشک میتوانید از داروهای سردرد کلاستر مانند ارگوتامین، پردنیزولون و دی هیدرو ارگوتامین استفاده کنید.
سردرد میتواند علل عفونی نیز داشته باشد.سینوزیت میتواند باعث سردرد شود یا عفونت پردههای داخل جمجمه نیز باعث سردرد میشود. بعد از مراجعه به پزشک و تشخیص این علل عفونی ،آنتی بیوتیک به عنوان داروهای سردرد در نطر گرفته میشود و به درمان کمک میکند.
گاهی سرمای شدید میتواند باعث سردرد شود. مصرف مایعات گرم و استراحت و گرم نگهداشتن سر و بدن در این مواقع به بهبودی کمک میکنند.
در نهایت باید بدانید، سردرد یک علامت است و یک بیماری نیست و برای بهبودی لازم است بیماریهای بسیاری بررسی شود و داروهای سردرد با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.