تعریف
آلرژی یا حساسیت، هرگونه واکنش بدن به ماده غیر بیماریزا است.
سیستم ایمنی بدن، آموزش دیده که در صورت مواجهه با میکروبها و عوامل بیگانه، واکنش نشان دهد. این واکنش بدن بهصورت تولید یک سری فاکتورها است که باعث علائمی مانند آبریزش بینی و التهاب میشود. وقتی بدن به مواردی غیر از عوامل بیماریزا واکنش نشان دهد، آلرژی نام دارد و به آن ماده که باعث بروز واکنش آن شده آلرژن میگوییم.
آلرژنهای گوناگونی وجود دارند. آلرژنها میتوانند ذرات گرد و غبار موجود در هوا، گردههای گیاهان، ذرات عطر و ادکلن، حتی مواد غذایی مانند خربزه، بادمجان، نارنگی و شکلات باشند.
موارد مختلفی در شدت آلرژی و ادامه آن نقش دارد. مهمترین فاکتور، سن شروع آن است. اگر از کودکی شروع شود معمولا در بزرگسالی بهتر میشود اما اگر در بزرگسالی شروع شود، معمولا تا آخر عمر میماند.
علت بروز
نظریههای مختلفی درباره علت بروز آلرژی وجود دارد. برای مثال بعضی تحقیقات نشان میدهد که هر چه کودکان بیشتر در معرض میکروبها قرار بگیرند، احتمال حساسیت در آنها کمتر است و حساسیت در کودکانی که بهداشتیتر بزرگ میشوند، بیشتر دیده میشود. همچنین هر چه کودکان از سن کمتری با ماده غذایی خاصی مواجه شوند احتمال اینکه به آن ماده غذایی حساسیت نشان دهند کمتر است. بنابراین امروزه عقیده بر این است که مواد غذایی مختلف در سن یک تا دو سال دراختیار کودکان قرار گیرد و در صورت بروز حساسیت به آن ماده با فاصله زمانی یک یا دو ماهه و با میزان کمتر مجددا آن ماده در اختیار کودک قرار گیرد.
آلرژی به انواع مختلف واکنش بدن تقسیم میشود. اگر بدن واکنش کمی به ماده حساسیتزا بدهد، حساسیت خفیفتر است. آلرژی خفیف معمولا به دانه های گرد و غبار، گرده گیاهان و عطرها میباشد و در فصل بهار و اوایل پاییز بیشتر دیده میشود. علائم آلرژی خفیف شامل عطسه، آبریزش بینی، سوزش و خارش گلو و بینی میباشد. گاهی ممکن است آبریزش بینی در حدی شدید باشد که علائم سرماخوردگی را تقلید کند.
درمان
درمان این نوع آلرژی در مرحله اول دوری از ماده آلرژن است. سعی شود در فضاهایی که گلهای زیادی دارد، از ماسک استفاده شود و یا اگر آلرژی نسبت به ماده غذایی وجود دارد از خوردن آن ماده پرهیز شود. در مرحله دوم ،میتوانید از داروهای ضد حساسیت استفاده کنید این دسته از داروها آنتی هیستامین نام دارند. در واقع اصلیترین مادهای که در بدن باعث علائم حساسیت میشود، هیستامین است. داروهای آنتی هیستامین جلوی اثر هیستامین را در بدن میگیرند و باعث کاهش علائم آزاردهندهٔ آلرژی میشوند.
آنتی هیستامینها به دو دسته تقسیم میشوند.آنتی هیستامین های نسل قدیم مانند دیفن هیدرامین که خیلی خوابآور هستند. آنتی هیستامینهای نسل جدید مانند سیتریزین، لوراتادین و دس لوراتادین، خوابآور نیستند و استفاده گستردهتری دارند و علائم آلرژی را بهسرعت کاهش میدهند.
آسم
نوع دیگری از آلرژی، واکنش شدیرتر راههای هوایی است که آسم نامیده میشود. آسم در واقع تنگ شدن ناگهانی راههای هوایی است که باعث تنگی نفس شدید و سرفههای شدید میشود که در صورت عدم مصرف اسپری مخصوص میتواند کشنده باشد. آسم، به صورت دورهای اتفاق میفتد و با درمان منظم اسپری، تحت نظر متخصص آسم و آلرژی کنترل میشود.
شدیدترین نوع آلرژی
نوع دیگر واکنش آلرژی که شدیدترین نوع آلرژی است، شوک آنافیلاکسی نامیده میشود. همانگونه که از نام این واکنش پیدا است، به حدی شدید است که مانند یک شوک است و بسرعت میتواند کشنده باشد.
زمانی که یک ماده حساسیتزا بتواند تمام مسیرهای ایمنی بدن را فعال کند، شوک آنافیلاکسی رخ میدهد. درواقع این شوک با تنگی نفس و خر خر کردن و قرمزی پوست و سرفه و در نهایت مرگ بهدلیل قطع تنفس شناخته میشود. شوک آنافیلاکسی میتواند نسبت به موارد مختلفی ایجاد شود. میتواند نسبت به یک ماده غذایی مانند بادامزمینی رخ دهد و یا نسبت به یک واکسن یا دارو ایجاد شود. درمان آن اورژانسی است و مراجعه فوری به بیمارستان و داروی تزریقی توصیه میشود. کسی که یک مرتبه دچار شوک آنافیلاکسی شود نسبت به این مشکل مستعدتر است و باید قبل از زدن هر واکسن و داروی تزریقی این موضوع را به مرکز مربوطه اطلاع دهد.
تست حساسیت
یکی از راههای متوجه شدن مادهای که به آن حساسیت داریم، انجام تست حساسیت است. این تست یک تست بدون درد و با تزریق مواد آلرژن مختلف به زیر پوست ساعد انجام میشود. هنگامی که فردی آلرژی دارد و این آلرژی به حدی شدید است که باید هر روز قرص بخورد این تست انجام میشود و توصیه میشود از تمام موادی که برای آن فرد آلرژن هستند دوری کند.