عوارض مصرف چند قرص با هم بسیار زیاد است و درصورتی‌که داروها با هم تداخل داشته باشند، مشکلات زیادی برای بیمار ایجاد می‌شود که مسمومیت دارویی یکی از آن‌ها است. مصرف دارو اقدامی است که به‌منظور درمان بیماری انجام می‌شود؛ اما این درمان، قاعده و اصولی دارد که باید آن را رعایت کرد، در غیر این صورت مشکلات زیادی برای بیمار ایجاد می‌شود. به‌منظور استفاده اصولی از دارو باید به دستور مصرفی که توسط پزشک مشخص شده توجه کرد. در ادامه به بررسی عوارض مصرف داروهای مختلف به‌صورت هم‌زمان می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید: مهم‌ترین فواید قرص امگا 3 برای زنان

عوارض مصرف چند قرص با هم چیست؟

 درصورتی‌که به بیماری خاصی مبتلا شده و برای درمان آن به پزشک مراجعه کرده باشید، احتمالاً لیستی از داروها را دریافت کرده‌اید که با مصرف آن‌ها دوره بهبودی را هرچه سریع‌تر طی کرده و سلامتی خود را به دست آورید. این لیست می‌تواند شامل انواع قرص، کپسول، شربت و آمپول تزریقی باشد که هر کدام نحوه مصرف به‌خصوصی دارند.

 نکته مهمی که در مورد مصرف این داروها باید به آن توجه کرد، عدم استفاده هم‌زمان از چند داروی مختلف است. هر کدام از داروهایی که برای یک بیماری تجویز می‌شوند، اثر به‌خصوصی دارند و در صورت استفاده هم‌زمان آن‌ها احتمال بروز مشکلات مختلف وجود دارد. از جمله مشکلات و عوارض مصرف چند قرص با هم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مسمومیت

 مسمومیت ناشی از مصرف دارو یکی از جدی‌ترین حالت‌های این عارضه است. مسمومیت‌های دارویی معمولاً با علائم شدید همراه هستند و درصورتی‌که اقدام به موقعی برای رفع آن‌ها انجام نشود، مشکلات زیادی برای بیمار به وجود می‌آورند.

 در مواردی مسمومیت‌های دارویی حتی می‌توانند به بیهوشی، کما یا مرگ بیمار هم منجر شوند. برای جلوگیری از این عارضه باید اصول مصرف داروها را رعایت کرد و با آگاهی نسبت به عوارض مصرف چند قرص با هم از استفاده قرص و دارو به طور هم‌زمان پرهیز کرد.

ضعف شدید

 درصورتی‌که دوز داروها بالا نباشد، احتمال اینکه بیمار تنها به ضعفی شدید دچار شود، بسیار زیاد است. ضعف شدید در پی تغییرات بدنی ناشی از مصرف هم‌زمان چند قرص، به‌خصوص مسکن‌های خفیف ایجاد می‌شود و تا زمانی که اثر داروها از بین نرود، همراه بیمار خواهد بود.

حالت تهوع

 از دیگر عوارض مصرف چند قرص با هم می‌توان به حالت تهوع اشاره کرد. البته این عارضه هم به نوع دارو بستگی دارد و در بعضی بیماران شدید و در بعضی بیماران احساسی خفیف است که پس از مدتی از بین می‌رود.

واکنش‌های آلرژیک

 در برخی موارد استفاده هم‌زمان از چند دارو که با هم تداخل داشته یا سازگاری خاصی نداشته باشند، ممکن است باعث ابتلای بیمار به آلرژی و حساسیت شود و واکنش‌های آلرژیک در بدن ایجاد کند. از جمله این واکنش‌ها می‌توان به عارضه‌های پوستی نظیر التهاب و … اشاره کرد. سرفه، عطسه، بی‌حالی و ضعف و… از دیگر واکنش‌های آلرژیک هستند که احتمال بروز آن‌ها در پی عوارض مصرف چند قرص با هم وجود دارد.

چه عواملی عوارض مصرف چند قرص با هم را تشدید می‌کنند؟

 مصرف چند قرص با هم در همه موارد ایجاد عارضه نمی‌کند یا عارضه ممکن است آن‌قدر شدید نباشد که زندگی بیمار را مختل کند. معمولاً عوارض مصرف چند قرص با هم زمانی شدت پیدا کرده و به مشکلات جدی برای بیمار منجر می‌شوند که فرد زمینه ابتلا به مشکل را داشته باشد. همچنین برخی عوامل وجود دارند که عوارض مصرف هم‌زمان دارو را افزایش می‌دهند. از جمله این عوامل می‌توانیم به موارد زیر اشاره نماییم:

• ژنتیک: برخی افراد به طور ژنتیکی نسبت به داروهای خاص حساس‌تر بوده و زمانی که این داروها در میان داروهای تجویزی وجود داشته باشد و هم‌زمان با چند قرص یا داروی دیگر مصرف شوند، اثر شدیدتری می‌گذارند. در واقع بسته به نوع ژنتیک، اثرگذاری دارو در افراد مختلف، متفاوت است و این موضوع می‌تواند عوارض مصرف هم‌زمان چند قرص را تشدید کند.
• وزن: در بیشتر موارد دوز و نحوه مصرف داروها بر اساس شرایط جسمی بیمار تجویز می‌شوند و وزن یکی از عوامل تأثیرگذار در این موضوع است. درصورتی‌که وزن بیش از اندازه بالا یا بیش از حد پایین داشته باشید، احتمال تشدید عوارض مصرف هم‌زمان داروها برای شما وجود دارد.
• جنسیت: هورمون‌های داخلی در جنسیت‌های مختلف با هم تفاوت دارند و این موضوع می‌تواند دیگر عامل تشدیدکننده عوارض تداخل دارویی باشد. برای مثال گاهی مصرف هم‌زمان دارو در مردان ایجاد عارضه نمی‌کند؛ اما همان داروها در زنان و باتوجه‌به هورمون‌های متفاوت آن‌ها، منجر به عارضه شدید یا خفیف می‌شوند.
• دوز دارو: در مورد عوارض مصرف چند قرص با هم و تشدید این عارضه‌ها، دوز داروها نیز بی‌تأثیر نیست. درصورتی‌که قرص‌های مصرفی به‌صورت هم‌زمان دوز بالایی داشته باشند، احتمال تشدید عوارض آن‌ها و بروز مشکلات جدی‌تر برای بیماران وجود داشته و باید فوراً اقدامات درمانی را انجام دهند.

چطور می‌توان عوارض مصرف چند قرص با هم را از بین برد؟

 درصورتی‌که به‌صورت آگاهانه یا ناآگاهانه، چند دارو و قرص را هم‌زمان استفاده کرده و دچار عارضه‌ای شُدید باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. سرعت عمل در مراجعه به پزشک اهمیت زیادی دارد؛ زیرا اگر یک دارو از میان داروهای مصرفی عارضه شدید ایجاد کند، احتمال بروز مشکلات جدی و خطرناک وجود دارد. در اینجا ذکر این نکته هم الزامی است که پیش از مراجعه به پزشک و تشخیص دقیق وضعیت توسط او نباید اقدام به درمان‌های خانگی و خودسرانه کنید.

 برخی از بیماران با هدف خنثی‌سازی اثر داروها اقدام به مصرف مواد خوراکی مختلف می‌کنند که این کار کاملاً اشتباه است و در بعضی موارد حتی ممکن است اثر منفی داروها را تشدید هم کند. علاوه بر تداخل دارویی، بعضی از انواع قرص و دارو با خوراکی‌های مختلف تداخل دارند و درصورتی‌که با هدف کاهش اثر ماده مضر مصرف شود، تأثیر داروها و عوارض مصرف چند قرص با هم دوچندان می‌شود.

 درصورتی‌که به‌موقع و در زمان مناسب به پزشک مراجعه کنید، از طریق راهکارهای تخصصی و درمانی، به مشکل شما رسیدگی می‌شود. یکی از راهکارهای تخصصی به‌منظور ازبین‌بردن عارضه داروهای مصرف شده به‌صورت هم‌زمان، شستشوی معده است. با توجه به اینکه اثر داروهای مختلف هم‌زمان نیست و بعضی داروها، دیر اثر و برخی دیگر سریع‌الاثر هستند، با شستشوی معده می‌توان داروهایی که هنوز تأثیر خود را آغاز نکرده‌اند را از بدن خارج کرد و از عوارض آن‌ها جلوگیری کرد.

 بعد از شستشوی معده پزشک از طریق تجویز سرم، غذای خاص یا دارویی خاص، مقاومت بدنی بیمار را بالا برده و از ایجاد عوارض مصرف هم‌زمان داروها جلوگیری می‌کند. معمولاً تا زمان نتیجه‌گیری و پاک‌سازی کامل بدن، بیمار تحت نظر پزشک باقی می‌ماند.

پیشگیری از عوارض مصرف هم‌زمان چند قرص

 همان‌طور که اشاره شد، عوارض مصرف چند قرص با هم گاهی به‌شدت خطرناک هستند، در نتیجه برای جلوگیری از این مشکل تاحدامکان باید از مصرف هم‌زمان چند دارو با هم جلوگیری کرد. بااین‌حال در مواردی بیمار ناچار به مصرف هم‌زمان یا نزدیک به هم داروها است. برای جلوگیری از بروز عارضه در چنین شرایطی می‌توان چند اقدام انجام داد که عبارت‌اند از:

• درصورتی‌که دارویی مصرف می‌کنید و به دلیل ابتدا به بیماری دارویی جدید دریافت کرده‌اید، حتماً لیست داروهای قبلی را به پزشک ارائه کنید تا بر اساس نحوه استفاده از آن‌ها برنامه مصرف داروهای جدید را تنظیم کند.
• مصرف داروها را مطابق با تجویز پزشک انجام دهید و به‌هیچ‌عنوان دوز، تعداد یا زمان مصرف دارو را جابه‌جا نکنید.
• درصورتی‌که نیاز به مصرف چند دارو به‌صورت هم‌زمان داشته باشید از خوردن آن‌ها با هم خودداری کنید و آن‌ها را به‌نوبت استفاده کنید. این کار عوارض احتمالی مصرف هم‌زمان را کاهش می‌دهد.
• در مواردی عادات غذایی نامناسب یا استفاده از غذاهای نامناسب باعث بروز عارضه ناشی از مصرف دارو می‌شوند، درصورتی‌که داروی خاصی از پزشک دریافت کرده‌اید و با چگونگی مصرف آن آشنایی ندارید، حتماً لیست تداخلات دارویی و غذایی آن را از پزشک دریافت کنید و مطابق با آن، اقدام به مصرف دارو کنید.
• اگر پیش از مصرف دارو، سابقه مسمومیت دارویی یا ابتلا به مشکلی خاص در اثر مصرف دارو را داشته‌اید، حتماً این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید تا در تنظیم برنامه زمانی مصرف دارو و دوز مناسب مصرف آن، به سابقه شما توجه کرده و جانب احتیاط را رعایت کند.

سخن پایانی

 در این مطلب به بررسی عوارض مصرف چند قرص با هم پرداختیم. همان‌طور که گفته شد، احتمال بروز عارضه در اثر مصرف هم‌زمان داروها وجود دارد؛ اما نوع عارضه و حاد و مزمن یا خفیف بودن وابسته به نوع دارو، نوع بیماری، مقاومت بدنی بیمار و … است. در واقع حتی عوارض مصرف هم‌زمان قرص و دارو با هم نیز در بیماران مختلف یکسان نیست و در برخی بیماران به شکلی شدید و در برخی بیماران بسیار خفیف بروز می‌کند.

 بااین‌حال بهتر است با نکاتی مانند پیشگیری از مصرف هم‌زمان چندان دارو و عارضه‌های ناشی از آن، راهکارهای مناسب در صورت بروز مشکلات و عوارض احتمالی و علائم آن آشنایی داشته باشید. این موضوع کمک می‌کند که در صورت مشاهده آن‌ها، اقدامات لازم را به‌موقع انجام دهید. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید از مطالب مجله سلامتی نبض استفاده کنید.