مراحل خواب
یکی از مهم‌ترین علت‌های آرامش، نداشتن اختلال خواب کودکان و خواب مفید و به‌موقع اوست. خواب در حقیقت جدایی از محیط است و به خواب با حرکات سریع چشم و خواب با غیرحرکات سریع چشم تقسیم می‌شود.
خواب با حرکات سریع چشم: در این بخش از خواب، تون عضلات کاهش پیدا می‌کند و تمام عضلات بدن شل می‌شوند. اگر از فرد در این بخش از خواب نوار مغز بگیریم، نوار مغز او مانند بیداری است.
خواب بدون حرکات سریع چشم: به سه قسمت تقسیم می‌شود، هرچه از مرحلهٔ اول این خواب به مرحله سه برویم، خواب عمیق‌تر می‌شود.
این دو بخش از خواب در طول شب، به‌صورت چرخشی ایجاد می‌شوند و همواره خواب ما از حرکات سریع چشم به خواب بدون حرکات چشمی متغیر است. خواب در نوزاد و کودک و بزرگسال متفاوت است و الگو‌های چرخهٔ خواب به‌مرور زمان تغییر می‌کند. طول چرخه خواب در نوزاد ۶۰ دقیقه است و خواب نوزاد اغلب با چرخهٔ خواب با حرکات سریع چشم شروع می‌شود. اما طول چرخه خواب در کودکان و بزرگسالان ۹۰ دقیقه است و چرخه خواب با خواب بدون حرکات سریع چشم آغاز می‌شود.
خواب با حرکات سریع چشم در نوزادان، خواب فعال آنهاست. در این خواب حرکات پرش عضلات دیده می‌شود. شکلک‌های مختلف و تغییرات چهره در این خواب در نوزادان مشاهده می‌شود. این نوع خواب، نیمی از خواب نوزادان را تشکیل می‌دهد اما با بزرگتر شدن، طول مدت این خواب کمتر می‌شود.
میزان طبیعی خواب کودکان در شبانه‌روز
اگر شیرخوار شما به‌موقع بدنیا آمده است، باید ۱۶ تا ۱۸ ساعت شبانه روز را بخوابد. کودکان یکساله ،۱۰ تا ۱۱ ساعت در شب و ۲ تا ۳ ساعت در روز می‌خوابند.
در کودک دوساله ،خواب روز کمتر می‌شود و چرت زدن روزانه آنها اغلب یک مرتبه در روز است.
کودک ۱۲ ساله ۹ تا ۱۰ ساعت در روز می‌خوابد و زمانیکه کودکتان به سن نوجوانی برسد، خواب بسیار کمتر و به میزان میانگین ۷.۵ ساعت در شبانه روز می‌رسد.
نوع خواب و مقدار خواب کودک ارتباط زیادی با شرایط خواب او دارد. شرایط خواب هر کودک ارتباط مستقیمی با فرهنگ آن جامعه دارد (اینکه کودک کنار مادر می‌خوابد یا در اتاق جدا، و شرایط خواب او، بر میزان و کیفیت خواب او تاثیر می‌گذارند.)
اختلال خواب کودکان چیست و چقدر بین بچه‌ها شیوع دارد؟
یکی از مشکلات شایع کودکان، اختلال خواب کودکان است.
اختلال خواب کودکان می‌تواند تنها بدلیل مشکلات رفتاری کودکتان باشد. بطور مثال کودک از خوابیدن سرپیچی کرده و دیر می‌خوابد. یا مثلا کودک در حین شب ممکن است چندین مرتبه بیدار شود. ممکن است کودک بدخواب باشد. ممکن است اختلال خواب کودک با یکسری بیماری‌های جسمی و روانی مانند اوتیسم یا بیش فعالی همراهی داشته باشد.
اختلالات خواب در ۳۰ درصد کودکان مشاهده می‌شود و اغلب از زمان شیرخوارگی تا قبل از شروع مدرسه ادامه دارد.
علائم اختلال خواب کودکان
خیلی مواقع اختلالات خواب، باعث خواب بی‌کیفیت در کودک می‌شود و بدلیل تشخیص ندادن آن، کودک دچار خواب آلودگی و گاها بدرفتاری در طول روز می‌شود.
تمام علائم زیر نشان دهنده اختلال خواب کودکان است که نیاز به پیگیری دارد:
- مشکل داشتن کودک با شروع خواب و دیر به خواب رفتن او
- خواب آلودگی بیش از حد کودک در روز
- بیدار شدن مکرر کودک در شب
- نامنظمی خواب و طول مدت آن
- خر و پف کودک در خواب و مشکل تنفس در خواب
بی‌خوابی رفتاری کودک چیست؟
این بی‌خوابی به دو دسته تقسیم می‌شود. دسته اول بی‌خوابی رفتاری که در ارتباط با شروع خواب کودک است. اگر کودک شما در ابتدای خوابش بیدار شدن‌های مکرر دارد، در این دسته قرار می‌گیرد. کودکان کم سن و سال، اغلب در این دسته قرار دارند. کودکان اغلب بطور طبیعی در بین چرخه‌های خواب به‌مدت بسیار کوتاه بیدار می‌شوند. در این بیدار شدن‌های طبیعی، اگر کودکتان خود را در شرایطی ببیند که با حالت در خواب رفتنش متفاوت باشد، از خواب بیدار می‌شود. مثلا زمانیکه خوابیده، مادرش کنارش بوده اما ناگهان نیمه شب خود را تنها در اتاق می‌بیند و این باعث بیدار شدن و بی‌تابی‌اش می‌شود.
نوع دیگر از بی‌خوابی رفتاری، نوع تعیین محدوده است که در این گروه، کودکان از رفتن به خواب خودداری می‌کنند. این مشکلات بیشتر در کودکان سنین مدرسه دیده می‌شود و علت آن ناتوانی والد در تعیین قانون خواب برای کودک است. گاهی علت این بی‌خوابی ترس‌های شبانه کودک است.
بدخوابی در اختلال خواب کودکان
اگر کودک شما، نیمه‌های شب در خواب راه می‌رود، و یا شبانه با ترس و وحشت از خواب می‌پرد، دچار بدخوابی است. این بدخوابی‌ها در مرحله خواب بدون حرکات سریع چشم رخ می‌دهد و بیشتر در یک سوم ابتدایی شب دیده می‌شود. معمولا این نوع اختلال خواب کودکان در سنین قبل از مدرسه دیده می‌شود و ممکن است با بزرگ شدن کودکتان بهتر شود.
وحشت شبانه حالتی است که کودک با فریاد و جیغ از خواب بیدار می‌شود و با کابوس شبانه تفاوت دارد. کابوس‌ها بیشتر در ساعت نزدیک به بیداری کودک رخ می‌دهد. کودکتان معمولا خواب خود را به یاد می آورد اما در وحشت شبانه کودک هیچ کابوسی ندیده است.
اختلال ریتم شبانه روزی در اختلال خواب کودکان
این مشکل بیشتر در نوجوانان رخ می‌دهد. اگر ریتم شبانه‌روزی منظمی در خواب کودک وجود ندارد، کودک شما دچار اختلال خواب می‌شود. برای مثال اگر شب‌ها دیر می‌خوابد صبح‌ها به سختی از خواب بیدار می‌شود.
مشکلات تنفسی حین خواب و خرو پف در اختلال خواب کودکان
مشکلات تنفسی و خر و پف‌ها در کودکان به‌سختی تشخیص داده می‌شود. یکی از علل اصلی خرو پف در کودکان بزرگی لوزه آنها‌است. کودکانی که شب‌ها خروپف می‌کنند، خواب راحت و کافی ندارند و این باعث خواب‌آلودگی و انرژی کم آنها در طول روز می‌شود. پس باید تحت بررسی قرار گیرند و علت خروپف آنها برطرف شود بطور مثال اگر بزرگی لوزه دارند با جراحی لوزه خارج شود. کودکان چاق بیشتر در معرض اختلالات تنفسی حین خواب و خروپف هستند.
گاهی اختلال خواب کودکان به‌دلیل مشکلات و بیماری‌هایی مانند صرع در خواب، اختلالات اضطرابی، مشکلات رشد و نمو و… باشد پس در صورت مشاهده هر گونه اختلال خواب کودکان، کودک را توسط پزشک بررسی کامل کنید.
پیشگیری از اختلالات خواب رفتاری در کودکان:
اگر کودکتان محل خواب ثابتی داشته باشد و در زمان مشخص و منظم به خواب برود، بسیاری از اختلال خواب کودکان حل می‌شود. سعی کنید نیم ساعت قبل از خواب، یک برنامه مشخص برای خواب داشته باشید. برای مثال قصه بخوانید، کودک را با دوش آب ولرم ریلکس کنید و اورا نوازش کنید. نور‌ها را کم کنید تا راحتتر به خواب برود. صدا و دمای اتاق خوابش باید تنظیم و ثابت باشد.
در طول روز باید آب و غذای کافی بخورد و فعالیت‌های او مفید و مناسب سن او باشد. داخل اتاق خواب کودک نباید تلویزیون و یا وسایل الکترونیکی باشد. اگر کودک شما به‌سختی به‌خواب می‌رود، شاید بهتر باشد جلوی چرت زدن او را در طول روز بگیرید. از غذاهای کافئین دار مثل نسکافه، قهوه و چای در کودک خودداری کنید. باید کودکتان هنگام خواب احساس امنیت کند. هرچیزی که باعث احساس ناامنی می‌شود را از کودک دور کنید. به‌طور مثال اگر کودکتان اضطراب جدایی شدیدی دارد، بهتر است اتاق خواب اورا در فرصت مناسب‌تری جدا کنید. اگر از تاریکی ترس دارد بهتر است یک نور کوچک در اتاقش قرار دهید.
درمان اصلی اختلالات خواب رفتاری کودک، تغییر رفتاری والدین و به‌کار بردن راهکار‌های بالاست. یکی از راه حل‌های درمان اختلال خواب رفتاری، دادن پاداش به کودک است. یادتان باشد این جایزه باید اولین چیزی باشد که کودک صبح هنگام بیدار شدن می‌بیند.
اگر کودکتان ترس شبانه دارد تنها درمان آن افزایش حس امنیت در کودک است. ترس‌های اورا شناسایی کنید و برای آنها چاره ای بیندیشید.
درمان وحشت خواب در اختلال خواب کودکان
اگر کودک شما مبتلا به وحشت خواب است، در هنگام وحشت، مداخله چندانی نکنید. صحبت کردن با کودک و مداخله شما هیچ تاثیری روی او ندارد زیرا او اصلا صدای شما را نمی‌شنود و هوشیار نیست. اگر کودک شما معمولا در ساعت خاصی هرشب دچار وحشت خواب شد، یکی از راه‌حل‌ها بیدار کردن او قبل از شروع وحشت است که به درمان او کمک می‌کند.
گاهی برای کودکان بی‌خواب، دارو توصیه می‌شود که باید تحت نظر پزشک تجویز و مصرف شود. یکی از دارو‌های مورد استفاده، ملاتونین است که باعث تنظیم خواب در کودکانی که از خوابیدن خودداری می‌کنند استفاده می‌شود. گرچه این دارو را گاهی می‌توان بدون نسخه پیدا کرد، توصیه می‌کنم حتما با مشورت پزشک استقاده کنید و کودک بدخواب خود را ازنظر بیماری‌های مختلف از جمله صرع در خواب بررسی کنید.
عارضه اختلال خواب
شاید در ذهن شما هم سوال باشد که اگر اختلال خواب کودکان درمان نشوند چه می‌شود؟ ممکن است در اطرافیان خود والدینی را دیده باشید که اختلال خواب کودکان خود را طبیعی می‌پندارند. جدی‌ترین عارضه‌ای که اختلال خواب کودکان دارد، ابتلای کودک به بیماری‌های حاد و مشکلات روانپزشکی است. پس درمان و تشخیص آن را جدی بگیرید.
مطالب مفید بود لطفا در مورد کودکان مطالب بیشتری بزارید❤️