اوریون در کودکان در صورت عدم درمان میتواند به بیماریهای دیگری منجر شود. علامت اصلی اوریون تورم غدد بزاقی یک یا دو طرفه میباشد. شروع اوریون کاملا ناگهانی است، این تورم غدد در صورتی که علت دیگری نداشته باشد و حداقل دو روز طول بکشد، تشخیص ما بیماری اوریون است. اوریون یک بیماری ویروسی است که ناشی از یک ویروس از گروه ویروسهای پارامیکسوویریده است.
اوریون در تمام دنیا وجود دارد. واکسنی که اوریون را پوشش میدهد واکسن MMR نامیده میشود. این واکسن در دو دوز زده میشود. پس از شروع واکسیناسیون در دنیا شیوع اوریون در ابتدا کاهش چشمگیری داشت اما بعد از چند سال دوباره شیوع اوریون افزایش پیدا کرد. طی مطالعات متوجه شدند که سن شیوع اوریون بعد از واکسیناسیون، بیشتر شده بود. به عبارتی این موضوع کاهش سطح آنتیبادیهارا در گذر زمان نشان میدهد.
تنها میزبان برای عفونت ویروس اوریون انسان است. هیچ حیوان و جاندار دیگری به این بیماری مبتلا نمیشود.
همه بیماریهای واگیر دار یک دوره نهفتگی یا کمون دارند. در دوره نهفتگی، ویروس در بدن در حال تکثیر است اما هیچ علامتی از بیماری دیده نمیشود و در حقیقت نوعی تکثیر پنهان ویروس در بدن وجود دارد. دوره نهفتگی اوریون در کودکان به طور میانگین ۱۹ روز است.
ویروس اوریون در کودکان چگونه منتقل میشود؟
راه اصلی انتقال این ویروس، تنفسی است و از طریق قطرات تنفسی معلق در هوا که آلوده به ویروس هستند منتقل میشود. بزاق دهان و اشیا هم میتوانند باعث انتقال بیماری شوند.
این ویروس از یک هفته قبل از اینکه علائم بیماری شروع شود تا یک هفته بعد از بهبود علائم از فرد بیمار به فرد سالم منتقل میشود. هرچند این مدت انتقال بیماری در کسی که واکسن زده باشد کوتاهتر است. اما در این مدت بیشترین احتمال سرایت بیماری ۲ روز قبل از شروع علائم است.
محل اصلی تکثیر ویروس اوریون کجاست؟
اولین تکثیر ویروس اوریون در مخاط بینی اتفاق میافتد. پس از آن ویروس میتواند وارد خون شود و از طریق خون به جاهای مختلف بدن منتقل شود. ویروس اوریون در کودکان میتواند باعث التهاب پروستات یا پروستاتیت و ارکیت یا التهاب بیضه شود پس در آقایان عوارض خطرناکتری دارد. اوریون تقریبا در همه قسمتهای بدن تکثیر میشود اما شایعترین محلهای تکثیر آن کلیه و سیستم عصبی مرکزی یعنی مغز و نخاع است.
اوریون در زمان بارداری میتواند به جنین هم منتقل شود و در بدن جنین تکثیر شود. احتمال انتقال از مادر به جنین در اوایل و اواخر بارداری بیشتر است. اوریون در سه ماهه اول بارداری باعث سقط میشود اما در اواخر بارداری باعث زایمان زودرس نمیشود و چنین خطری برای اوریون گزارش نشده است.
اوریون پس از انتقال به مغز میتواند باعث بروز انسفالیت شود.
اوریون در کودکان میتواند موجب عفونت گوش شود و عارضه کر شدن دائمی یا موقتی بگذارد.
علائم اوریون چیست؟
نصف عفونتهای اوریون در کودکان علامتی ندارند. گاهی اوریون میتواند صرفا به صورت یک عفونت تنفسی بروز کند و علامت تورم غدد لنفاوی را نداشته باشد. اما معمولا اوریون با تب، بیحالی، درد عضلانی و بدن درد و بیاشتهایی و سردرد شروع میشود. به این علائم ،علائم غیراختصاصی اوریون گفته میشود که در بیشتر موارد شروع بیماری با علائم غیر اختصاصی است و ۲۴ ساعت تا یک هفته بعد از این علائم، تورم غدد لنفاوی را میبینیم.
شایعترین غده درگیر غدد پاروتید است. تورم معمولا به حدی شدید است که از لاله گوش به زاویه فک متورم و دردناک میشود. این تورم صحبت کردن، غذا خوردن را برای فرد دردناک میکند.
عفونت از غدد بزاقی به سرعت وارد خون میشود و به سمت بیضهها میرود و تورم دو طرفه دردناک بیضه ایجاد میکند که به آن اپیدیدمو اورکیت میگوییم. اپیدیدمو اورکیت معمولا تا یک هفته بعد بهبود مییابد.
گاهی در اثر این التهاب بیضه، آتروفی بیضه رخ میدهد. زمانی که بیضه آتروفی میشود ساختار طبیعی آن از بین میرود و کاراییاش را ازدست میدهد که میتواند باعث عقیمی آقایان شود. در ۱۳ درصد موارد اپیدیدیمیت یک طرفه بیضه و در ۳۰ تا ۸۷ درصد موارد درگیری دو طرفه بیضه عقیمی دیده میشود.
انتشار عفونت اوریون به سمت تخمدان در زنان نیز میتواند رخ دهد که گاهی این موضوع باعث نازایی یا یائسگی زودرس خانمها میشود. همچنین اوریون در خانمها میتواند باعث التهاب بافت پستان یا ماستیت شود.
اوریون در کودکان از طریق خون میتواند وارد سیستم عصبی مرکزی شود و درگیری مغز ایجاد کند. در ۵۰ درصد موارد مننژیت رخ میدهد اما فقط ۱۰ درصد موارد علامتدار میشود. معمولا یک هفته بعد از درگیری و تورم غدد بزاقی علائم درگیری مغزی به صورت سردرد و تب و خوابآلودگی رخ میدهد.
معمولا مننژیت اوریون بدون عارضه و خود به خود خوب میشود. گاهی اوریون میتواند التهاب مغزی یا انسفالیت بدهد. علائم انسفالیت بسیار شدیدتر و شامل تبهای بالا، افت هوشیاری و تشنج است. انسفالیت در بزرگسالان نسبت به کودکان نتیجه بدتری دارد و بزرگسالان عفونت شدیدتر و تجربه بدتری را دارند. اسنفالیت اوریونی در ۱.۵ درصد موارد کشنده است.
درگیری سیتم عصبی مرکزی توسط اوریون میتواند طیف وسیعی از علائم را برجای بگذارد از جمله هیدروسفالی یا تجمع مایع در بافت سر، آتاکسی مخچهای یا عدم تعادل به دلیل درگیری مخچه، فلج شل، گیلن باره که یک سندرم است که با فلج شدن عضلات به صورت پیشرونده از پا تا به سر خود را نشان میدهد و اختلالات رفتاری مختلف میتواند در اثر عفونت اوریون در کودکان بروز پیدا کند.
اوریون میتواند باعث پانکراتیت یا درگیری پانکراس شود که به صورت درد شکم خود را نشان میدهد و معمولا خود به خود خوب میشود.
اوریون در کودکان میتواند باعث التهاب بافت قلب یا میوکاردیت شود.
همچنین اوریون به صورت نادرتر میتواند تمام قسمتهای زیر را درگیر کند :
- تیروئید: تیروئیدیت
- کلیه: نفریت
- مفصل: آرتریت
- بیماری کبدی
- درگیری چشم: کراتویووئیت
- کاهش پلاکت و ایجاد نقاط خونریزی دهنده ریز روی پوست: پورپورای ترومبوسیتوپنیک
کدام بیماریها میتوانند علائم شبیه به اوریون در کودکان ایجاد کنند؟
بسیاری از بیماریهای ویروسی دیگر میتوانند علائم شبیه به اوریون ایجاد کنند. برای مثال ویروس ابشتاین بار، ویروس ایدز، ویروس آنفولانزا، پاراآنفولانزا، ویروس هرپس، آدنوویروس، پارووویروس همگی میتوانند علائم شبیه به اوریون ایجاد کنند. همچنین انسداد یک غده بزاقی یا ایجاد تومور و تورم در روی غده بزاقی میتواند به اشتباه تفکر ما را به سمت اوریون ببرد.
موارد زیر میتواند باعث پاروتیدیت یا التهاب غده پاروتید و تورم پاروتید بشود که کاملا مشابه پاروتیدیت اوریون باعث تورم غده بزاقی میشود:
- بیماری سارکوئیدوز
- سندرم شوگرن
- سندرم پارینود
- افزایش اوره در خون یا اورمی
- دیابت
- خوردن نشاسته خشک شویی
- سوء تغذیه
- سیروز
- درمان با بعضی داروها
تشخیص اوریون چگونه انجام میشود؟
علائم اوریون میتواند برای این ویروس کاملا تشخیصی باشد اما برای اطمینان از تشخیص تست pcr بر روی نمونه گرفته شده از حلق و گلو و یا نمونه مایع مغزی نخاعی درصورت مننژیت یا انسفالیت انجام میشود.
برای تشخیص اوریون تست خون هم وجود دارد اما به دلیل اینکه بیشتر افراد واکسن اوریون زدهاند و در خونشان آنتی بادی وجود دارد تست خونی تشخیص اوریون مطمئن نیست و موارد منفی کاذب بالایی دارد.
درمان اوریون در کودکان
بیماری اوریون ویروسی است. ویروسها درمان اختصاصی ندارند و معمولا با مراقبت و علامت درمانی و استراحت خوب میشوند. خوردن مایعات و آبمیوه طبیعی به تقویت ایمنی بدن کمک میکند. سعی کنید استراحت کافی داشته باشید. در صورت تب، پاشویه و استفاده از استامینوفن یا سایر داروهای ضدتب بسیار کمک کننده است. سعی کنید از آسپیرین برای کودکان استفاده نکنید زیرا میتواند باعث سندرم ری شود. مسکن برای کاهش درد گلو کمک کننده است. کمپرس سرد یا گرم روی غدد به تسکین درد کمک میکند. در صورت تورم بیضه در آقایان کمپرس سرد تنها درمان است.
آنتی بادی اوریون به صورت تزریقی برای بیماران استفاده نمیشود زیرا کمک چندانی در بهبودی نمیکند و تنها راه درمان همین استراحت و درمان علامتی است و باید دوره طبیعی بیماری طی شود.
