توسط : خواص کلم نیست که موجب شده است از آن در انواع سالاد و غذاهایی مانند آش، پلو، خورش، ترشی، شور و دسر استفاده شود، بلکه مزه آن هم بسیار موردپسند و خاص است. کلم‌ها خانواده بزرگی دارند و از تنوع زیادی برخوردار هستند. از انواع کلم می‌توان به گل‌کلم، کلم بنفش، کلم‌قمری، کلم‌برگ، کلم بروکسل و کلم‌بروکلی اشاره کرد. هر کدام از آنها دارای ویژگی‌های خاص خودشان هستند، اما در کل خانواده کلم‌ها دارای خصوصیات مشترکی هم هستند. برای بهره‌بردن از خواص کلم‌ها بهتر است در برنامه غذایی هفتگی جای داده شوند.
بیشتر بخوانید: خوراکی‌های چربی‌سوزی که هر روز در یخچال دارید و نمی‌دانید!
ارزش غذایی کلم
خواص کلم به دلیل مواد مغذی است که در این گیاه وجود دارد. کلم نوعی از سبزی‌های برگ‌دار یا گیاهان دوساله است. کلم هر سال رشد می‌کند و متعلق به خانواده کلم‌سانان است. کلم‌ها ظاهری گرد یا بیضی دارند. در برخی از آنها برگ‌های داخلی از برگ‌های خارجی نرم‌تر و سبک‌تر هستند. کلم‌ها را می‌توان به‌صورت پخته و خام مصرف کرد و درهرصورت از خواص آن سود برد.
می‌توان این خواص را به دودسته تقسیم کرد. در وهله نخست بعضی از ویژگی‌ها در میان همه کلم‌ها دیده می‌شود و مشترک است. بعضی از این خواص نیز تنها در برخی از نمونه‌های خاص قابل‌مشاهده هستند. در انواع کلم‌ها ویتامین‌های مفید و لازم برای بدن مثل کا، ث، ای، آ و ب۶ وجود دارد. منگنز، کلسیم، فیبر، منیزیم و پتاسیم را می‌توان مواد معدنی مهم موجود در کلم‌ها دانست. کلم‌ها حاوی مقادیر زیادی آنتی‌اکسیدان مثل فلاونوئید، زآگزانتین، لوتئین، کولین و بتاکاروتن هستند.
کلم‌ها میکروب‌کش هستند و مصرف آنها می‌تواند ویروس‌ها و باکتری‌های مولد بیماری‌های عفونی را نابود کند. آنها به علت داشتن ترکیبی به اسم ایزوتیوسیانات می‌توانند هلیکوباکتر پیلوری را از بین ببرند و روده‌ها را ضدعفونی کنند. از خواص کلم می‌توان به کالری پایین آن اشاره کرد که حدود ۱۰۰ گرم از آن تنها ۲۵ کالری دارد.
خواص کلم برای سلامت بدن
از خواص کلم برای سلامت بدن می‌توان موارد زیر را نام برد:
- کلم یک سم‌زدای طبیعی است. به این معنا که با ازبین‌بردن مواد سمی می‌تواند رادیکال‌های آزاد و اسید اوره خون را پاک‌سازی کند. به علت داشتن ویتامین ث و سولفور چنین ویژگی را پیدا کرده است. به همین دلیل هم برای بیماری‌هایی مثل روماتیسم مفصلی، نقرس، آرتروز و سنگ کلیه مفید است. در زمان مصرف بهتر است با پزشک معالج مشورت شود.
- کلم دارای خواص ضدالتهابی است که به علت داشتن ماده‌ای به اسم سولفورافان در آن است. یکی دیگر از ترکیب‌های اصلی این گیاه نیز گلوتامین است که خاصیت ضدالتهابی دارد. همین ویژگی‌ها برای درمان انواع التهاب‌ها، حساسیت‌ها، سوزش‌ها، درد مفاصل و تب در مصرف‌کننده‌ها اثرگذار هستند.
- کلم به علت داشتن فیبر و گلوکوزینولات آب را در بدن نگه می‌داد که موجب می‌شود غذا در موقع گذر از روده‌ها حجم زیادی داشته باشد. فیبر موجود در این گیاه خوش‌طعم به حرکات روده کمک می‌کند و در درمان یبوست مؤثر است.
- از دیگر خواص کلم می‌توان به داشتن منبعی از پلی‌فنول‌ها اشاره کرد. این مواد با پایین آوردن میزان کلسترول بد خون از مبتلا شدن به فشارخون و ایجاد پلاکت در خون جلوگیری می‌کنند. به‌این‌ترتیب، مصرف‌کننده‌های کلم از خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی حفظ می‌شوند. ضمن این که مصرف کلم باعث تولید اسیدهای صفراوی بیشتر می‌شود و میزان کلسترول بد خون را پایین می‌آورد.
- کلم حاوی مواد معدنی مثل کلسیم، منیزیم و پتاسیم است که برای استحکام بخشیدن به استخوان‌ها لازم هستند. مصرف کلم می‌تواند از پوکی‌استخوان پیشگیری کند.
دیگر خواص کلم برای سلامت بدن
از خواص کلم می‌توان به اثرگذاری آن بر مغز اشاره کرد. ویتامین کا و آنتوسیانین موجود در این گیاه کارکرد ذهن و قدرت تمرکز را افزایش می‌دهند. ویتامین کا برای تولید اسفنگولیپید لازم است که غلافی میلین است که دور عصب‌ها را می‌پوشاند. اسفنگولیپید جلوی آسیب رسیدن به عصب‌ها را می‌گیرد. مصرف کلم می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌های آلزایمر، پارکینسون و زوال عقل مؤثر باشد.
همچنین، کلم دارای سولفور نیز است که ماده‌ای مغذی برای حذف عفونت در بدن به شمار می‌رود. کلم می‌تواند ایمنی بدن را تقویت کند و در پیشگیری از دیابت کمک‌کننده باشد. در برخی از رژیم‌های غذایی که برای لاغری تهیه می‌شوند کلم هم دیده می‌شود. زیرا حاوی فیبر است که بعد از مصرف فضای معده را اشغال می‌کند و فرد کمی بیشتری احساس سیری خواهد داشت.
کلم یکی از اجزای اصلی ترشی و شور است. موقع درست‌کردن کلم ترشی نوعی باکتری قند کلم را تخمیر می‌کند و اسیدلاکتیک ترشح می‌شود. اسیدلاکتیک در درمان دردهای ماهیچه‌ای بسیار اثرگذار است. برخی از خواص کلم در ترشی هم حفظ می‌شوند. با ترشی کردن کلم می‌توان به آن خواص پروبیوتیکی اضافه کرد. البته نمک ترشی از این خواص خواهد کاست. پروبیوتیک‌ها باکتری‌هایی هستند که محل زندگی آنها روده است. آنها می‌توانند از سلامت روده‌ها مراقبت کنند و جلوی بروز بسیاری از بیماری‌ها را بگیرند.
عوارض کلم در صورت مصرف بیش از اندازه
درست است که خواص کلم بی‌نظیر هستند، اما باید به‌اندازه مصرف شود. مصرف بیش از حد کلم می‌تواند عوارضی را برای مصرف‌کننده به همراه داشته باشد. کسانی که برای آنها داروهای رقیق‌کننده خون تجویز شده است باید کلم سفید را بااحتیاط استفاده کنند. مصرف زیاد کلم در افراد عادی ممکن است موجب ایجاد نفخ، گواتر، جذب بیش از اندازه ید، افزایش فشارخون، غلیظ شدن خون، پایین آمدن قند خون، قولنج و حتی مسمومیت غذایی شود.
بعضی از مواد موجود در کلم موجب کم‌شدن سرعت کار غدد تیروئید می‌شود. به همین علت هم افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید نباید کلم زیادی مصرف کنند. ضمن این که افراد مبتلا به مشکلات کبدی، سرطان و گواتر در زمان مصرف کلم بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنند.
برای استفاده از خواص کلم می‌توان آن را به‌صورت خام، آب‌پز و پخته مصرف کرد. طبق نظر کارشناسان مصرف خام کلم خاصیت بیشتری دارد. اما آنها که دوست ندارند این سبزی را خام بخورند، می‌توانند کمی آن را بپزند تا مواد مغذی آن از بین نروند. توصیه می‌شود کلم دو بار در هفته مصرف شود. افرادی که بیماری جدی دارند و تحت نظر پزشک هستند، در صورت مصرف کلم به‌صورت منظم بهتر است با پزشک خود مشورت کنند.
